سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,501
تعداد مشاهده مقاله124,099,403
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,206,905
خوبفکر برآبادی, حبیب‌الله, حسین‌بر, محمدعثمان, روستاخیز, بهروز. (1399). تأملی بر وضعیت الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر در شرایط خشک‌سالی (مورد مطالعه: خانوارهای عشایر استان سیستان و بلوچستان). , 9(3), 615-640. doi: 10.22059/jisr.2020.282234.871
حبیب‌الله خوبفکر برآبادی; محمدعثمان حسین‌بر; بهروز روستاخیز. "تأملی بر وضعیت الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر در شرایط خشک‌سالی (مورد مطالعه: خانوارهای عشایر استان سیستان و بلوچستان)". , 9, 3, 1399, 615-640. doi: 10.22059/jisr.2020.282234.871
خوبفکر برآبادی, حبیب‌الله, حسین‌بر, محمدعثمان, روستاخیز, بهروز. (1399). 'تأملی بر وضعیت الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر در شرایط خشک‌سالی (مورد مطالعه: خانوارهای عشایر استان سیستان و بلوچستان)', , 9(3), pp. 615-640. doi: 10.22059/jisr.2020.282234.871
خوبفکر برآبادی, حبیب‌الله, حسین‌بر, محمدعثمان, روستاخیز, بهروز. تأملی بر وضعیت الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر در شرایط خشک‌سالی (مورد مطالعه: خانوارهای عشایر استان سیستان و بلوچستان). , 1399; 9(3): 615-640. doi: 10.22059/jisr.2020.282234.871

تأملی بر وضعیت الگوهای معیشتی خانوارهای عشایر در شرایط خشک‌سالی (مورد مطالعه: خانوارهای عشایر استان سیستان و بلوچستان)

مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
مقاله 5، دوره 9، شماره 3، مهر 1399، صفحه 615-640    اصل مقاله (702.11 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2020.282234.871
نویسندگان
حبیب‌الله خوبفکر برآبادی1؛ محمدعثمان حسین‌بر2؛ بهروز روستاخیز* 3
1استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
2دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
3استادیار مردم‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
الگوهای معیشتی عشایر وابستگی مستقیمی به شرایط محیط زندگی‌شان دارد و بر همین اساس، مسئلة اساسی مقالة حاضر این است که وضعیت این الگوها در شرایط خشک‌سالی در میان عشایر سیستانی و بلوچستانی چگونه است. فهم این مسئله، نخست مستلزم شناسایی الگوهای مزبور در منطقه است؛ بنابراین برحسب یافته‌های این پژوهش، که با رویکرد روش‌شناختی ترکیبی و در پی بهره‌گیری از تکنیک‌های مختلف اعم از نظرسنجی، مشاهده، گپ‌وگفت‌های میدانی، مطالعات کتابخانه‌ای و... انجام شده است، ‌اکنون می‌توان حداقل از شش الگوی معیشتی عمده در این منطقه و در میان عشایر آن نام برد: 1. الگوی معیشتی متکی بر دامداری، 2. الگوی معیشتی متکی بر کشاورزی، 3. الگوی معیشتی متکی بر صنایع محلی و فروش محصولات فرعی، 4. الگوی معیشتی متکی بر کارگری، 5. الگوی معیشتی متکی بر فعالیت‌های خدماتی، 6. الگوی معیشتی متکی بر دریافت حمایت‌های دولتی. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اکنون دامداری و کشاورزی در میان نیمه‌کوچ‌نشینان منطقه، در عمل فعالیتی حاشیه‌ای و رو به افول است. صنایع محلی نیز که از سوی زنان عشایر تولید می‌شود، بیشتر پاسخگوی نیازهای خود آن‌هاست، اما آن‌ها به‌ناچار و برای کمک‌ به خانواده بخشی از آن را برای فروش عرضه می‌کنند که البته عایدی فراوانی ندارد. تولید سایر محصولات فرعی مانند حصیر نیز که وابستگی مستقیمی به امکانات محیطی دارد، دیگر چندان قابل‌توجه نیست. در حال حاضر خشک‌سالی‌های مداوم عشایر را به‌سوی فعالیت‌هایی سوق داده که چندان تناسبی با هویت و شخصیت فرهنگی آن‌ها ندارد، اما این گروه‌ها با وجود میل باطنی و رضایت بدان‌ تن داده‌اند. از جملة این فعالیت‌ها می‌توان به کارگری و سایر امور خدماتی مانند مسافرکشی، دست‌فروشی و... اشاره کرد. علاوه‌بر‌این، عشایر اکنون امکان حیات خود را بدون دریافت حمایت‌های دولتی بسیار دشوار دیده و هر کمکی از سوی نهادهای حمایتی را به‌مثابة ناجی و تا حدی تعادل‌بخش زندگی خویش می‌بینند.
کلیدواژه‌ها
اجتماعات عشایری؛ الگوهای معیشتی؛ خانوارهای عشایر؛ خشک‌سالی؛ سیستان و بلوچستان
مراجع
  • افراخته، حسن (1384)، «خشک‌سالی و تحول معیشت نیمه‌کوچ‌نشینان تفتان»، مجلة علوم جغرافیایی، شمارة 5: 107-126.
  • ابراهیم‌زاده، عیسی (1388)، «تحلیل اثرات خشک‌سالی‌های اخیر و کمبود آب دریاچة هامون بر کارکردهای اقتصادی سیستان»، مجلة تحقیقات منابع آب ایران، شمارة 2: 71- 76.
  • باقری، مهرداد، زیبایی، منصور و عبدالکریم اسماعیلی (1391)، «ارزیابی بلندمدت استراتژی‌های مدیریت دام در شرایط خشک‌سالی، مطالعة موردی: عشایر استان فارس»، مجلة تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شمارة 15: 113-142.
  • بداق‌جمالی، جواد، جوانمرد، سهیلا و رضا شیرمحمدی (1381)، «پایش و پهنه‌بندی وضعیت خشک‌سالی استان خراسان با استفاده از نمایة استاندارد بارش»، مجلة تحقیقات جغرافیایی، شمارة 4: 4-21.
  • بیک‌محمدی، حسن، نوری، هدایت‌الله و جواد بذرافشان (1384)، «اثرات خشک‌سالی‌های 1377- 1383 بر اقتصاد روستایی سیستان و راهکارهای مقابله با آن»، مجلة جغرافیا و توسعه، شمارة 5: 53-72.
  • ترابی پلت کله، صدیقه و محمد کارآموز (1381)، «تحلیل و پیش‌بینی خشک‌سالی: کاربرد روی حوزة آبریز زاینده‌رود»، مجله مهندسی صنایع و مدیریت تولید، شمارة 2: 37-57.
  • چلبی، مسعود و محمد عبداللهی (1372)، «نظام ایلی، ماهیت و مختصات عمدة جامعة عشایری ایران»، مجلة علوم اجتماعی، شمارة 3 و 4: 238-247.
  • رضایی، حجت و بهروز محمدی یگانه (1392)، «تحلیلی بر خشک‌سالی و اثرات آن بر اقتصاد کشاورزی و مهاجرت‌های روستایی؛ مطالعه موردی: شهرستان ابرکوه طی دورة 1375-1384»، مجلة پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، شمارة 4: 153-177.
  • ریاحی، وحید و اصغر پاشازاده (1392)، «اثرات اقتصادی و اجتماعی خشک‌سالی بر نواحی روستایی شهرستان گرمی؛ مطالعة موردی: دهستان آزادلو»، مجلة چشم‌انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، شمارة 25: 17-37.
  • شیروانیان، عبدالرسول و مجید صوفی (1393)، «بررسی فقر خانوارهای عشایری در دورة خشک‌سالی و شناسایی عوامل تعیین‌کنندة آن در استان فارس»، مجلة روستا و توسعه، شمارة 4: 93- 110.
  • صالح، داریوش و داریوش مختاری (1386)، «اثرات و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خشک‌سالی بر خانوارهای روستایی در منطقة سیستان»، مجلة علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، شمارة 1: 99-114.
  • عبداللهی، عظیمه‌السادات و همکاران (1395)، «نظام معنایی پدیدة خشک‌سالی در میان کشاورزان استان اصفهان»، مجلة توسعة محلی، شمارة 2: 271-294.
  • علیزاده، امین و همکاران (1387)، «پایش و پیش‌بینی خشک‌سالی در استان سیستان و بلوچستان»، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، شمارة 11: 1-17.
  • کتاک، کنراد فیلیپ (1386)، انسان‌شناسی؛ کشف تفاوت‌های انسانی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
  • کردوانی، پرویز (1380)، خشک‌سالی و راه‌های مقابله با آن در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • محسن‌پور، رباب و منصور زیبایی (1387)، «بررسی پیامدهای خشک‌سالی از دیدگاه کشاورزان»، مجلة مدیریت آب، شمارة 2: 45-60.
  • محمدی، علیرضا (1382)، «خشک‌سالی و تشدید رشد شهرنشینی در ایران»، مجلة آموزش‌های علمی-کاربردی، شمارة 13 و 14: 38-41.
  • محمدی‌یگانه، بهروز، رضایی، حجت و مهدی چراغی (1391)، «واکاوی تأثیرات خشک‌سالی بر اقتصاد نواحی روستایی شهرستان ابرکوه، طی دورة زمانی 1375- 1385»، مجلة برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شمارة 6: 57-68.
  • مشیری، سید رحیم (1385)، جغرافیای کوچ‌نشینی، تهران: سمت.
  • میرزایی، ناهید و منصور زیبایی (1392)، «ارزیابی سیاست‌های مقابله با خشک‌سالی دولت در حمایت از جوامع عشایری استان فارس»، مجلة اقتصاد و توسعة کشاورزی، شمارة 2: 84-94.
  • نیک‌خلق، علی‌اکبر و عسگری نوری (1385)، زمینة جامعه‌شناسی عشایر ایران، تهران: چاپخش.

 

  • Arzac, E. R., and Wilkinson, M. (1979), “A Quarterly Econometric Model of United States Livestock and Feed Grain Markets and Some of Its Policy Implications”, American Journal of Agricultural Economics, No. 61: 297-308.
  • Ashraf, M., and Kumar Routray, J. (2013), “Perception and Understanding of Drought and Coping Strategies of Farming Households in North-West Balochistan”, International Journal of Disaster Risk Reduction, No. 2: 49-60.
  • Bastian, C. T. et al. (2006), “Cattle Ranchers Diverse in Their Drought Management Strategies”, Western Economics Forum No. 52: 1-8.
  • Carande, V. G., Barlett, E. T., and Gutierrez, P. H. (1995), “Optimization of Rangeland Management Strategies Under Rainfall and Price Risks”, Journal of Range Management, No. 1: 68-72.
  • Combs, S. (2000), Drought Resource Information Packet, Report of Drought, USA: Texas Department of Agriculture.
  • Crom, R. J. (1981), The Cattle Cycle-Looking to the 80‟ S. ESS Staff Report No.AGESS 810105, USDA, Economics and Statistical Service.
  • Kenny, A. (2008), “Assessment of the Social Impacts of Drought”, Journal of American Water Resources Association, No. 3: 678- 686.
  • Nagler, A. et al (2007), Multiple Impacts-Multiple Strategies: How Wyoming Cattle Producers Are Surviving In Prolonged Drought, University of Wyoming Cooperative Extension Publication.
  • Parsch, L. D., Popp, M. P. and Loewer, O. J. (1997), “Stocking Rate Risk For Pasture-Fed Steers Under Weather Uncertainty”, Journal of Range Management, No. 50: 541-549.
  • Rucker, R.; Burt, O. R. and Lafrance, J. T. (1984), “An Econometric Model of Cattle Inventories”, American Journal of Agricultural Economics, No. 66: 131-144
  • Walker, M., and Thers, A. (1996), “Drought As A Natural Hazard”, Drought: A Global Assessment, No. 5: 3–18.
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 762
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 401


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب