تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,096,552 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,203,604 |
تحلیل نقش قابلیت پیادهروی در ارتقای سرمایۀ اجتماعی محلههای شهری (مطالعۀ موردی: محلههای کلانشهر تهران) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
دوره 8، شماره 2، تیر 1399، صفحه 279-297 اصل مقاله (874.17 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2020.287294.1144 | ||
نویسندگان | ||
محمد سلیمانی* 1؛ سیمین تولایی2؛ فرزانه ساسانپور1؛ مهسا نوروزیان3؛ علی شماعی1 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
2استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
3دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
فضاهای شهری عرصههای زندگی اجتماعی و مکانی برای فعالیتهای شهری، وابستگی اجتماعی، مبادلة اجتماعی و برخورد رسمی با دیگران است. این فضاها با درنظرگرفتن ویژگیها و کارکردهایشان و با توجه به میزان کیفیت خود، توانایی گسترش حوزة عمومی را دارند و قادرند بر شکلگیری پیوندها و معاهدات اجتماعی، اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی (مؤلفههای سازندة سرمایة اجتماعی) تأثیر مثبت یا منفی بگذارند. در این میان، یکی از عواملی که میتواند سبب افزایش سطح تعاملات شود، حرکت عابر پیاده در فضاهای شهری است. پژوهش حاضر با هدف کشف و تحلیل تأثیر قابلیت پیادهروی بر ارتقای سرمایة اجتماعی محلههای نمونة کلانشهر تهران انجام شده است. در این پژوهش برای تعیین میزان این قابلیت از نرمافزار ArcGis و مدلهای ویکور، آنتروپی شانون و AHP و برای سنجش متغیر سرمایة اجتماعی از پرسشنامه و نرمافزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد با توجه به ضریب همبستگی کم (144/0) میان دو متغیر قابلیت پیادهروی و سرمایة اجتماعی در هشت محلة مورد بررسی رابطة معناداری وجود ندارد. درنتیجه فرضیة پژوهش رد میشود. هرچند نمیتوان بهصورت قاطع بیان کرد که بهکمک فضاهایی با قابلیت پیادهروی موجود میتوان به تقویت و افزایش سرمایة اجتماعی دست یافت، شاید بتوان گفت فضاهای موجود کیفیت لازم را ندارند؛ از اینرو با ایجاد فضاهای پیادهمداری که کیفیت منطبق بر اصول طراحی شهری دارند، یا با بهبود کیفیت فضاهای موجود میتوان به این مهم دست یافت. | ||
کلیدواژهها | ||
سرمایة اجتماعی؛ فضای شهری؛ قابلیت پیادهروی؛ کلانشهر تهران؛ کیفیت فضای شهری | ||
مراجع | ||
الوانی، مهدی (1383). «سرمایة اجتماعی اصل محوری توسعه»، مجلة تدبیر، سال دوم، شمارة 147، صص 12-25. پاکزاد، جهانشاه (1385). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، تهران: انتشارات شهیدی. پاکزاد، جهانشاه (1383). راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی. رفیعیان، مجتبی و زهرا خدایی (1388). «بررسی شاخصها و معیارهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری»، مجلة راهبرد، دورة هجدهم، شمارة 53، صص 227-248. رجبی، آزیتا (1377). «روند شکلگیری و توسعة فضایی شهر تهران»، مجلة پژوهشهای جغرافیایی، شمارة 34، صص 72 ـ 98 زارعی، مجید و فروغ محمد صالحی (1392). «ارزیابی کیفیت محیط کالبدی محلات شهری با تأکید بر نقش سرمایههای اجتماعی؛ مطالعة موردی محلة علیقلی آقا شهر اصفهان»، مجلة مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال پنجم، شمارة، 18، صص 321-331. سلیمانی، محمد و رسول فرجام (1394). توسعة ترکیبی کاربریهای شهری از نظریه تا اجرا، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد استان البرز (خوارزمی). شکوهی دولتآبادی، محمود و محمد مسعود، (1389). «پیادهراه عاملی برای افزایش سرمایة اجتماعی»، مجلة انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، سال پنجم، شمارة 1، صص 55 – 65 . شوای، فرانسواز (1375). شهرسازی از تخیل تا واقعیت، ترجمة دکتر سید محسن حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. شیخی، حجت و محمدرضا رضایی (1396). «ارزیابی کیفیت محیطی فضاهای شهری پیادهمدار و پاسخدهی اجتماعی؛ نمونة موردی: خیابان فردوسی شهر ایلام»، مجلة پژوهش و برنامهریزی شهری، سال هشتم، شمارة 29، صص 84 – 98 . صالحی، اسماعیل و سیده آلمحمد (1395). «تحلیل فضایی قابلیت پیادهروی؛ مطالعة موردی: منطقة 6 شهر تهران»، مجلة صفه، دورة بیستوششم، شمارة 74، صص 66-74. علیمردانی، مسعود، مهدینژاد، جمالالدین و طلیعه افهمی (1394). «رشد کیفی فضای شهری بهمنظور ارتقای تعاملات اجتماعی (نمونة موردی خیابان احمدآباد مشهد)»، مجلة هنرهای کاربردی، شمارة 7، صص 5-14. عباسزاده، شهاب و سودا تمری (1392). بررسی و تحلیل مؤلفههای تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیادهراه بهمنظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی؛ مطالعة موردی: محورهای تربیت و ولیعصر تبریز»، مجلة مطالعات شهری، شمارة 4، صص 1 – 10. غفاری، غلامرضا (1384). طرح ملی سنجش و تبیین سرمایة اجتماعی در ایران، تهران: دفتر امور اجتماعی وزارت کشور. رهنما، محمدرحیم و محمدزاده، ندا (1393). «تحلیل تأثیر کیفیت محیطی بر سرمایة اجتماعی؛ نمونة موردی: پیادهراه قرهخان مشهد»، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیهای، سال دوازدهم، شمارة 22، صص 15 – 30. موسوی خامنه، مرضیه و زینب درودگر (1391). «بررسی تحلیلی-تطبیقی سرمایة اجتماعی در محلات مساعد و نامساعد تهران»، مجلة مسائل اجتماعی ایران، سال سوم، شمارة 2، صص 203-228. موسوی، میرنجف و احمد آفتاب (1394). «طراحی پیادهراه با تأکید بر سرمایة اجتماعی (مطالعة موردی: پیادهراه تبریز)»، مجلة مطالعات مدیریت شهری، سال هفتم، شمارة 22، صص 64 – 74. ملک، ماندانا، (1385). تهیة سند معطوف به حضور پیاده «گذر امامزاده یحیی تهران»، پایاننامة کارشناسی ارشد، طراحی شهری، تهران ، دانشگاه شهید بهشتی. نعمتی، مرتضی و رضا صالحی (1390). «ارزیابی و سطحبندی توسعهیافتگی مناطق شهری بر پایة تکنیک Topsis و Gis؛ مطالعة موردی: مناطق 22 گانة شهر تهران»، مجلة اندیشة جغرافیایی، سال پنجم، شمارة 10، صص 1 – 44 . یمقانی، علی و علیاصغر آلشیخ (1394). «توسعه و ارزیابی شاخص قابلیت پیادهروی؛ مطالعة موردی: محلات شهر قم»، مجلة علوم و فنون نقشهبرداری، دورة پنجم، شمارة 1، صص 159-172. Abbaszadeh, Sh., & Tamari, S. (2013). Analysis of Factors Affecting the Improvement of Pedestrian Walkway Spatial Quality and Pedestrian-Oriented Spaces, In Order to Increas The Social Interactions Level of People (The Case Study: Tarbiat and Valiasr Axis, Tabriz Metropolitan). Journal of Urban Studies 1(4), 95-104. (In Persian) Alimardani, M., Mahdinejad, J., & Afhami, T. (2015). The Increasing of Urban Spaces Quality for Social Interactions Improvement (Case Study: Ahmadabad Ave in Mashhad City), Practical Arts Journal, 11, 75-14. (In Persian) Alvani M. (2004). Social Capital As a Principal for Development, Tadbir Journal, 147, 12-25. (In Persian) Coleman, J. S. (1990). Foundations of Social Theory, Cambridge, MA: Harvard University Press. Dill, J. (2010). Evaluating New Urbanist Neighborhood. Berkeley Planning Journal, 19(12), 40-59. Gehl, J. (1987). Life between Buildings, New York: Van Nostrand Reinhold. Ghaffari, Gh. (2005). The Social Capital of Evaluation and Explanation National Plan in Iran, Social Affairs Office in the Ministry of Interior. (In Persian) Grams, B., & Wilson T. (2005). Are New Urban Neighborhood Design Characteristics Associated with Greater Levels of Social Capital within Neighborhoods? Evidence from Greenville, South Carolina. Undergraduate Economic Review, 2(1), 1-25. Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities, London: Jonathan Cape. Janice, W., & Jenna, Mc. (2014). Evaluating Correlations between Happiness, Civic Engagement, and the Built Environment. Health and Planning Policy Guide. 15-16. Leyden, K. (2003). Social Capital and the Built Environment: The Importance of Walkable Neighborhoods. American Journal of Public Health , 1546-1551. Malek, M. (2006). The Preparation of a Document Based on Pedestrian Presence in Tehran Yahya Imam Zadeh Alley, Master’s Thesis in Urban Design, Tehran: University of Shahid Beheshti. (In Persian) Masoud, M., & Rastbin, S. (2011). Evaluation of Social Capital, Considering Sociability and Walkability in Urban Fabrics: The Case of Isfahan City, Iran. Aaian Social Science Journal, 7(10), 216-236. Mousavi Khameneh, M., & Hassanpour Droudgar, Z. (2012). An Analytical – Comparative Study of Social Capital in Advantaged and Disadvantaged Neighborhoods of Tehran, Journal of Social Problems of Iran, 3(2), 203 - 228. (In Persian) Mousavi, M., & Aftab, A. (2015). Pedestrian Way Design with an Emphasis on Social Capital (Case Study: Tarbiat Pedestrian Zone of Tabriz). Urban Studies Journal, 7(22), 64-74. (In Persian) Nemati, M., & Salehi, R. (2011). Evaluation and Ranking of Urban Development Based on TOPSIS and GIS Techniques (Case Study: Tehran's 22 Regions). Journal of Jeography Thought, 5(10), 1-44. (In Persian) Nosal, B. (2009). Creating Walkable and Transit-Supportive Communities in Halton Region Health Department of Halton University. Pakzad, J. (2004). Urban Spaces Design Guidance in Iran, Tehran: Ministry of Housing and Urban Development. (In Persian) Pakzad, J. (2006). Theoretical Basic and Urban Design Process, Tehran: Shahidi Publication. (In Persian) Podobnik, B. (2002). New Urbanism and the Generation of Social Capital: Evidence From Orenco Station. National Civic Review, 91(3), 10-24 Punter, J. (1995). Portland Cements Reputation for Design Awareness. Planning, 1114, 1-22. Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone. The Collapse and Revival of American Community, NewYork: Simon and Schuster. Rafiyan, M., & Khodaie, Z. (2009). The Study of Determining Indices and Criteria of Citizen’s Satisfaction with Urban Public Spaces, Rahbord Journal, Winter, 18(53), 227-248. (In Persian) Rahnama, M. R., & Mohammadzadeh, N. (2014). Analyzing the Effect of Environmental Quality on Social Capital (Case Study: Garah-Khan Walkable Street in Mashhad). Journal of Geography and Regional Development, 12(22), 15-30. (In Persian) Rajabi, A. (1998). The Process of Spatial Formation and Development of Tehran, Geographical Researches Journal, 34, 72-98. (In Persian) Salehi, I., & Allmohammad, S. (2016). Spatial Analysis of Walkability (Case Study: 6 District in Tehran City). Soffeh Journal, 26(74), 66-74. (In Persian) Sander, T. (2010). Social Capital and New Urbanism: Leading a Civic Horse to Water? National Civic Review Journal, 91(3), 213-234. Sheikhi. H., & Rezaei, M. R. (2017). Evaluating Environmental Quality of Walking – Based Urban Spaces and Social Responding (Case Study: Ferdowsi Street of Ilam). Journal of Research and Urban Planning, 8(29), 84-98. (In Persian) Shokohi Dovlatabadi, M., & Masood, M. (2010). Pedestrian Zone: A Reason for the Increasing of Social Capital. Journal of Iranian Architecture and Urbanism, 1(5), 55-65. (In Persian) Shovay, F. (1996). Realities and Facts, Translated By: Seyyed Mohsen Habibi, Tehran University Publication, 2nd, Tehran. (In Persian) Soleymani, M., & Farjam, R. (2015). Urban Mixed-Use Development from Theory to Practice, Tehran: Published by University of Kharazmi. (In Persian) Tajbakhshian, A. (2014). Investigating the Relationship between Urban Space Factors and Social Capital in Historcal Context: Evidence From City of Tehran. Jornal of Natural and Social Sciences, 3(4), 187-193. (In Persian) Wood, L. (2012). Streets Apart: Dose Social Capital Vary with Neighbourhood Design? Urban Studies Research, 10, 9-10. Yameqani, A., & Alesheikh, A. (2015), Development and Evaluation of a Walkability Index (Case Study: Districts of Ghom City). Journal of Geomatics Science and Technology, 5(1), (8-2015), 159-174. (In Persian) Zarei, M., & Mohammad Salehi, F. (2013). The Evaluation of Physical Quality in Urban Districts with An Emphasis on Social Capital (Case Study: District of Aliqoli -Aqa Isfahan City), Urban – Reginal Studies and Research Journal, 5 (18), 35-38. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 619 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 468 |