پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,020 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,495,779 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,646 |
نشانه‌شناسی لایه‌ای مکان در نمایشنامۀ خارج السرب محمد الماغوط با نگاهی به نظریۀ فرزان سجودی | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 5، دوره 13، شماره 3، آذر 1400، صفحه 67-86 اصل مقاله (1.58 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2020.289866.612135 | ||
| نویسندگان | ||
| شهلا شکیبایی فر1؛ محسن سیفی* 2؛ علی نجفی ایوکی3 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان | ||
| 3دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش با تکیه بر نقد نشانه‌شناسی و بر اساس نظریۀ فرزان سجودی به خوانش لایه‌ای عنصر مکان پرداخته و چگونگی ارتباط این عنصر را با دیگر سطوح نشانگانی بررسی کرده است. هدف از انجام این پژوهش آن است که ضمن تبیین مهم‌ترین نشانه‌های مکانی و نحوۀ سازمان‌دهی آنها، کارکرد نشانه‌های یادشده در شکل‌گیری نظام‌های رمزگانی متن از قبیل صحنه، شخصیت، کشمکش و زمان بیان شود و از سوی دیگر تأثیر نظام‌های مذکور در بازنمود سطح مکانی شرح داده شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که عنصر مکان به‌عنوان یک نظام رمزگانی در شکل‌گیری گفتمان این اثر نقش بسزایی دارد؛ همچنان‌که در تنظیم حوادث روایی و آفرینش مضامین ساختاری آن از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار است. این عنصر در قالب یک لایۀ رمزگانی از سطوح روساختی و ژرف‌ساختی متعددی تشکیل شده است. این لایه به‌صورت عینی و انتزاعی در آفرینش گفتمان نمایشی و بازنمایی معانی فرهنگی اجتماعی نقش دارد؛ گاهی به شکل فیزیکی در صحنه تجلی می‌یابد، گاهی کارکرد عینی آن تضعیف و جنبۀ ذهنی‌اش افزون می‌شود. می‌توان گفت درک و تفسیر مکان به‌عنوان یک فرآیند نشانه‌شناختی از طریق مطالعۀ نحوۀ همبستگی و تعامل آن با لایه‌های دلالی موجود در نمایشنامه امکان‌پذیر است. میان مکان با لایه‌های دیگر، ارتباطی متقابل وجود دارد. ازسویی مکان، به‌صورت صریح و ضمنی سبب پیشبرد سطوحی همچون دکور، نور، صوت و ... می‌شود؛ از سوی دیگر، آن سطوح در سامان‌دهی وگزینش مؤلفه‌های مکانی تأثیر بسزایی دارند. همچنین یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در این متن، میان مکان و دیگر لایه‌های نشانه‌ای از قبیل صحنه، شخصیت، کشمکش و زمان همبستگی متقابلی وجود دارد. همچنان‌که رمزگان مکان با این لایه‌ها ادغام شده و در پیشبرد آنها مؤثر است، لایه‌های دیگر هم به‌طور صریح و ضمنی بر مکان دلالت می‌کنند. در واقع این رمزگان به‌‌واسطۀ تعامل با دیگر سطوح دلالی به رمزگشایی آن دسته از معانی ثانویه و نهفتۀ موجود در متن می‌‌پردازد که مرتبط با ارزش‌های فکری، اخلاقی و سیاسی حاکم بر جامعه عربی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نشانه‌شناسی لایه‌ای؛ فرزان سجودی؛ نمایشنامه؛ مکان؛ خارج السرب؛ محمد الماغوط | ||
| مراجع | ||
|
اسلین، مارتین (1387)، دنیای درام، ترجمه محمد شهبا، تهران، بنیاد سینمایی فارابی.
أمینة، بوطولة (2016)، «جمالیة المکان الدرامی فی النص المسرحی الجزائری»، رسالة ماجستیر، الزاوی الفتیحة، جامعة وهران.
أنوال، طامر (۲۰۱۱)، المسرح و المناهج النقدیة الحدیثة، الجزائر، دار القدس العربی.
بنی‌اسدی، نسیم و فرزان سجودی (1393)، «نشانه‌شناسی مکان در تئاتر معاصر ایران با تأکید بر اجرای سیندرلا»، هنرهای نمایشی و موسیقی، ش11، صص23-38.
جعفرسلیمان‌ابوبکر، دعاء (2016)، «الدیکور مکون بصری علی خشبة المسرح»، رسالة ماجستیر، الأستاذ المشرف:زینب عبدالله محمد صالح، جامعة السودان للعلوم و التکنولوجیا.
جمیل‌محمد، جلال (2002)، مفهوم الضوء و الظلام فی العرض المسرحی، القاهرة، الهیئة العامة المصریة.
چندلر، دانیال (2008)، أسس السیمیائیة، ترجمة طلال وهبة، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة.
حامدسقایان، مهدی و حمید رضا شعیری و محمدفرزان رجبی (1392)، «بررسی استحالۀ مکانی در کانال نمایشنامه کانال کمیل رویکرد نشانه‌معناشناختی»، هنرهای نمایشی و موسیقی، ش6، صص 35-46.
حمادة، ابراهیم ( 1985)، معجم المصطلحات الروایة، قاهرة، دارالمعارف.
الدلیمی، منصورنعمان‌نجم (2007)، المکان فی النص المسرحی، أربد، دارالکندی للنشر.
سجودی، فرزان (1383)، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران، قصه.
شعیری، محمدرضا (1391)، «نوع‌شناسی مکان و نقش آن در تولید و تهدید معنا»، مقالات هفتمین هم‌اندیشی نشانه‌شناسی، صص 97-117.
عابد، عبدالحمید (2008)، مباحث فی السیمیائیات، المغرب، دار القرویین.
عباسی، علی (1391)، نشانه‌شناسی فضا و مکان، تهران، سخن.
عماد النتشة، جمیلة (2016)، «دلالات المکان فی روایة سجن السجن لعصمت منصور»، مجلة الجامعة الاسلامیة للبحوث الإنسانیة، العدد۲۴، صص۶۹-۸۸.
فردونی، ماریو (بی‌تا)، الموضات و الازیاء فی الفلم، ترجمة طه فوزی، القاهرة، الموسسة المصریة العامة للتالیف و الترجمة و النشر.
قادری، فاطمه (1389)، «جلوههای مقاومت در آثار محمد الماغوط»، ادبیات پایداری، شماره۳ و۴، صص۴۲۹-۴۵۳.
قاسم، سیزا (1985)، بناء الروایة، بیروت، دار التنویر للطباعة و النشر.
کریمی، فاطمه و حسین سیدی، (1436)، «اللون و معانیة الرمزیة فی آثار محمد الماغوط»، إضاءات نقدیة فی الأدبین العربی و الفارسی، العدد ۱۶، صص۱۳۷-۱۵۹.
کوپر، جی.سی (1379)، فرهنگ مصور نماد‌های سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران، فرشاد.
گربران، آلن و ژان شوالیه (1385)، فرهنگ نمادها،ج۳/۴/۵، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران، جیحون.
الماغوط، محمد (1999)، خارج السرب، بیروت، دار المدی.
مصباحی طریقی، شیرین و فرهاد مختاری (1393)، «بررسی تعامل ارزش‌های زیبایی‌شناسانه صوت و تصویر بر مخاطب»، مطالعات رسانه‌ای، ش9، صص13-22. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 862 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 420 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب