تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,123,458 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,577 |
مرزبندی توحیدانگاری با تثنیه انگاری در دیدگاه آقاعلی مدرس | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
دوره 53، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 33-48 اصل مقاله (227.61 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2020.291807.523162 | ||
نویسنده | ||
محمدرضا ارشادی نیا* | ||
دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه حکیم سبزواری | ||
چکیده | ||
توحیدمحوری و توحیدباوری عیار ناب بینش اسلامی است. آقاعلی مدرس طهرانی در اهتمام به توحیدنگاری جایگاه ویژه دارد و مهارت فنی خود را در آثار پراثر خود در «رسالة فیالتوحید» و «بدایعالحکم» بهویژه در پاسخ به پرسش دوم آن، که ناظر به توحید شخصی وجود است، نشان دادهاست. هرچه حکیم در پاسخ تفصیل داده، بیشتر مورد سوءبرداشت و پژواک وارون برخی مقالات قرار گرفته است. بازخوانی نظریه آقاعلی مدرس در مسئله وحدت شخصی وجود و واکاوی ادعاهای مقاله «نظریۀ وحدت شخصی وجود در اندیشۀ ابوالحسن طباطبایی جلوه و آقاعلی مدرس طهرانی» ثابت میکند این مقاله در مقام گردآوری و داوری نسبت به دیدگاه حکیم طهران، دچار اشتباهات بنیادین است. این مقاله با تحویلنگری به دو اصل بنیادین اصالت وجود و تشکیک وجود و تقطیع عبارات و برداشت دلخواه از آنها در حکمت متعالیه مصمم است اثبات کند آقاعلی مدرس وحدت شخصی وجود را به کلی نفی کرده است. عمده نواقص روشی و محتوایی مقاله عبارت است از: عدم توجه به اصل «گذر از بدایات به نهایات» در حکمت متعالیه، به ویژه در گذر از تشکیک در مراتب به تشکیک در مظاهر و از تشکیک خاص به تشکیک خاصالخاص و فراتر به تشکیک اخص، نیز عدم توجه به گذر از علیت مرسوم به تطور و تبیین مبسوط در جمع بینونت وصفی با بینونت عزلی و غفلت از تأکید حکیم بر آموزه ظهور و بطون وجود و رابطه ظاهر و مظهر و از همه پر نمودتر نادیده گرفتن استفاده مکرر از واژگان و ادبیات قائلان به وحدت وجود در بیان مراتب توحید از توحید عامی تا توحید خاصی و خاصالخاصی و اخصالخاصی. همه این روند گویای برداشتهای اشتباه و شتابزده مقاله پیشگفته است که ایجاب مینماید برای شبههزدایی، دیدگاه توحیدی این حکیم متعالی را با استناد مستقیم به عبارات صریح وی واکاوی کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
آقاعلی مدرس طهرانی؛ آموزه ظاهر و باطن؛ تطور وجود؛ وحدت شخصی وجود | ||
مراجع | ||
[1] قرآن کریم. [2] آشتیانی، سیدجلالالدین، (1370). شرح مقدمه قیصری، قم، دفتر تبلیغات اسلامی. [3] ـــــــــــــــــ (1381). مقدمه بر تمهیدالقواعد، قم، بوستان کتاب. [4] ابنترکه، صائنالدین (1381). تمهیدالقواعد، قم، بوستان کتاب. [5] ابنسینا، حسین (1379). الاشارات و التنبیهات، ج3، تهران، دفتر نشر کتاب. [6] انصاری، خواجه عبدالله (1362). طبقات الصوفیة، انتشارات توس. [7] زارع، فاطمه؛ ارشدریاحی، علی؛ مشکاتی، محمد مهدی، (1397)، «نظریۀ وحدت شخصی وجود در اندیشۀ ابوالحسن طباطبایی جلوه و آقاعلی مدرس طهرانی»، فلسفه و کلام اسلامی: پاییز و زمستان 1397، سال 51، شماره 2، 223 -244. [8] سبزواری، ملاهادی (1380). شرح المنظومة، ج2، تهران، نشر ناب. [9] صدرالمتألهین، محمد (1410ه.ق). الاسفار الاربعة، ج1، 2، 6، بیروت، دار احیاءالتراث. [10] قیصری، داوود (1416ق). مطلع خصوصالکلم فی معانی فصوصالحکم، ج1، قم، انوارالهدی. [11] مدرس طهرانی، علی (1380). بدایع الحکم، تبریز، دانشگاه تبریز. [12] ـــــــــــــــــ (1378) مجموعه مصنفات حکیم مؤسس آقاعلی مدرس طهرانی، ج1، ج2، تهران، اطلاعات. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 515 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 432 |