پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,223 |
| تعداد مقالات | 67,680 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,881,484 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,553,672 |
عوامل رونق و شکوفایی علم مواقیت در عصر بنی نصر در اندلس (635- 897ق) | ||
| تاریخ علم | ||
| دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 27، اسفند 1398، صفحه 215-234 اصل مقاله (570.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2020.295763.371535 | ||
| نویسندگان | ||
| اعظم تقی پور1؛ محمدعلی چلونگر* 2؛ مسعود کثیری3 | ||
| 1گروه آموزشی تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، ایران، اصفهان. | ||
| 2تاریخ، دانشکده ادبیات، اصفهان، ایران، اصفهان. | ||
| 3گروه آموزشی تاریخ، دانشکده ادبیات، اصفهان، ایران، اصفهان | ||
| چکیده | ||
| علم مواقیت با سه کارکرداصلیِ تعیین اوقات نمازهای روزانه گاه با جدول و گاه با ابزارهای غیرفنی، تعیین جهت قبله و پیش‌بینی رؤیت هلال ماه از اواخر عصر حکومت موحدون و به‌ویژه در دورۀ بنی نصر مورد توجه غالب منجمان در اندلس بود. توجه ویژه منجمان اندلسی به دانش مواقیت، موجب گسترش این دانش و ایجاد سِمَتی با عنوان مُوَقِّت گردید. این جستار با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع و مآخذ تاریخی درصدد است بیابد چه عواملی سبب رونق دانش مواقیت و رکود شاخه‌های دیگر دانش نجوم در این برهۀ زمانی شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد عواملی چند، هر چند نه با یک میزان اهمیت چون: حمایت خلفای موحدون در پیوستگی دانش نجوم و دین، خروج منجمان از اندلس و مسافرت برخی از آنها به مصر، غلبۀ تفکر فقهی و تسلط فقها و تلاش خاندان یهودی باصه در ایجاد تحولی مثبت در رونق علم مواقیت سهم و تأثیر بسزایی داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اندلس؛ بنی نصر؛ علم مواقیت؛ مُوَقِّت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Survey of the Factors of Prosperity and Flourishing of ʿIlm al- Mawāqīt in Banī Naṣr Era in Andulasia | ||
| نویسندگان [English] | ||
| azam taghipoor1؛ mohamad ali chelongar2؛ masood kasiri3 | ||
| 1history Department faculty of Literature, University of Esfahan, iran, esfahan. | ||
| 2history Department, faculty of Literature. University of Esfahan, iran. esfahan. | ||
| 3history Department. faculty of Literature. University of Esfahan.iran, esfahsn. | ||
| چکیده [English] | ||
| ʿIlm al-Mawāqīt (determination of the times) which used for determination the time of five prayers, finding the Qibla and sighting the cresent Moon was considered by Andulasian astronomers since the late of Almohad Caliphate and Banī Naṣr era and we can see Muwaqqits, a professional astronomers associated with a religious institution whose primary responsibility was the regulation of the times of prayer, in the government apparatus. This article seeks to study the reasons why ʿIlm al-Mawāqīt has become more popular than other branches of astronomy in Andulasia? The findings of this research show that atleast three reasons have main role: the support of Almohad caliphs for the closeness of institution of religion and astronomy, the departure of other astronmers from Andulasia and the superiority of jurisprudential thought and jurists in Andulasia | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Andulasia, Banī Naṣr, ʿIlm al-Mīqāt, Muwaqqit | ||
| مراجع | ||
|
ابن ابار، ابوعبداللّه. (1955م). التکمله لکتاب الصلة. قاهره: مؤسسة الخانجی. ابن ابی اصیبعه، موفق‌الدین. (1965م). عیون الانباء فی طبقات الاطباء. بیروت: دارالمکتبة الحیاة. ابن العبری، غریغورویس. (1983م). تاریخ مختصر الدول. الحازمیه: دارالرائد اللبنانی. ابن حزم، علی. (1369ش). مراتب العلوم. ترجمۀ محمدعلی خاکساری. مشهد: آستان قدس رضوی. ابن حیان، حیان بن خلف. (1973م). المقتبس من انباء اهل الاندلس. بیروت: دار الکتاب العربی ابن خاقان، عبیداللّه. (1320ق). قلائد العقیان. مصر: مطبعة التقدیم العلمیة. ابن خطیب، لسان‌الدین. (1911م). الاحاطة فی اخبار غرناطة. قاهره: مکتبة الخانجی. ابن خلدون، عبدالرحمن. (1366ش). مقدمه. ترجمۀ محمد پروین گنابادی. تهران: علمی و فرهنگی. ابن خلکان، شمس‌الدین. (1968م). وفیات الاعیان و انباء الزمان. بیروت: دارصادر. ابن رشد، محمد بن احمد. (1948م). تفسیر مابعدالطبیعه. بیروت: مطبعة الکاتولیک. ابن رقام، محمد بن ابراهیم. فی علم الظلال. نسخۀ خطی شمارۀ 9587 الملکیة العامة. ابن سعید مغربی، علی (1953م). المغرب فی الحلی المغرب. مصر: جامعه فوارالاول. ابن صاحب الصلاه، عبدالملک. (1964م). تاریخ المن بالإمامة. بیروت: دارالاندلس. ابن فرضی، عبداللّه بن محمد. (1966م). تاریخ علماء الاندلس. الدار المصریة للتألیف و ترجمه. ابن فوطی، کمال‌الدین. (1416ق). مجمع الآداب فی معجم الالقاب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ابن قنفذ، ابوالعباس. (1965م). انس الفقیر و عن الحقیر. الرباط: المرکز الجامعی للبحث العلمی. ابن میمون، موسی. (بی تا). دلالة الحائرین. قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة اشباخ، یوسف .( 1996م). تاریخ الاندلس فی عهد المرابطین و الموحدین. قاهره: مکتبة الخانجی. العروسی، محمد. (1986م). السلطنة الحفصیة، بیروت. پالنثیا، گونزالس. (1955م). تاریخ الفکر الاندلسی. ترجمۀ حسین مونس. قاهره: اللثقافة الدینیة. بغدادی، اسماعیل. (1955م). هدیة العارفین. استانبول: مطبعة المعارف. پینیس، مونیکاریوس. (1392ش). «علم میقات و موقت‌های نامدار در غرب جهان اسلام». میراث علمی اسلام و ایران. سال سوم. ش اول. تنبکتی، احمد. (1351ق). نیل الابتهاج بتطریز الدیباج. قاهره. جیوسی، سلمی خضرا. (1380ش). میراث اسپانیای مسلمان. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی. حسن، حسن علی. (1980م). الحضارة الاسلامیة فی المغرب و الاندلس فی عصر المرابطین و الموحدین. مصر: مکتبة الخانجی. حمیدان، زهیر. (1995م). اعلام الحضارة العربیة الاسلامیة فی العلوم الاساسیة و التطبیقیة. دمشق. وزارة الثقافة. روح‌اللهی، حسین. (1390ش). «جفر». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج17. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ریوس، مونیکا. (1393ش). «علم میقات و موقت‌های نامدار در غرب جهان اسلام.» میراث علمی اسلام و ایران، شماره 5، ص88-96. زرکلی، خیرالدین. (1980م). الاعلام. بیروت: دارالعلم للملایین. سارتون، جورج. (1360ش). مقدمه‌ای بر تاریخ علم. ترجمۀ غلام حسین صدری افشار. تهران: انتشارات علمی. سلاوی، احمد. (1954م). الاستصقاء لاخبار دول مغرب الاقصی. مغرب: دارالبیضاء. سیوطی، جلال‌الدین. (1384ق). بغیة الوعاة فی طبقات اللغوین و النحاة. بیروت: مکتبة العصریه. صاعد اندلسی، ابوالقاسم. (1376ش). التعریف بطبقات الامم. تهران: هجرت. طوخی، احمد. (1997م). مظاهر الحضارة فی الاندلس فی عصر بنی الاحمر. اسکندریه: شباب الجامعة. عنان، محمد. (1366ش). تاریخ دولت اسلامی در اندلس. تهران: کیهان. غزی، محمد. (1411ق). دیوان الاسلام. بیروت. غنیمی، عبدالفتاح. (1994م). موسوعه تاریخ المغرب العربی. قاهره: مکتبة مدبولی. قاضی عیاض، موسی. (1967م). ترتیب المدارک و تقریب المسالک. بیروت: دارالمکتبة الحیاة. قفطی، جمال‌الدین. (1347ش). تاریخ الحکماء. تهران: دانشگاه تهران. کحاله، عمر رضا. (1989م). معجم المؤلفین. بیروت: دار احیاء التراث العربی. کندی، ادوارد. (1374ش). پژوهشی در زیج‌های دورۀ اسلامی. ترجمۀ محمد باقری. تهران: علمی و فرهنگی. کینگ، دیوید. (1394ش). «چشم‌انداز نجوم در دورۀ اسلامی». ترجمۀ راضیه موسوی. میراث علمی اسلام و ایران، ش اول. مراکشی، عبدالواحد. (1390ش). المعجب فی التلخیص اخبار المغرب. قم: حوزه و دانشگاه. مظفری، محمد. (1389ش). «مواقیت و ظوابط نویافته». مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی. شمارۀ1. مقری، احمد. (1949م). نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب. بیروت: دارالکتاب العربی. منونی، محمد. (1989م). حضارة الموحدون. مصر: دارتوبقال للنشر. میه‌لی، آلدو. (1371ش). علوم اسلامی و نقش آن در تحولات علمی جهان. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی. یاقوت حموی، شهاب‌الدین. (1980م). معجم الادباء. قاهره: دارالفکر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 314 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 450 |
||