پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,971,299 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,642,608 |
بازخوانی نحوۀ بروز زنانگی در معماری دورۀ تیموری با تمرکز بر مؤلفه های بصری (نمونۀ موردی؛ مسجد گوهرشاد مشهد) | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 2، دوره 11، شماره 4، دی 1398، صفحه 459-479 اصل مقاله (686.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2020.291166.1358 | ||
| نویسندگان | ||
| مسعود وحدت طلب1؛ شهرام حیدری* 2 | ||
| 1استادیار دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| 2دانشجوی ارشد معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| چکیده | ||
| زنان، به گواهی تاریخ، هرگاه فرصت یافتهاند شایستگیهای خویش را در حوزههای فرهنگی، هنری و معماری به نمایش گذاشتهاند. زنانِ بانی، بهویژه در دورة تیموری، در ایجاد و گسترش تزئینات و موتیفهای مرتبط با مفاهیم زنانه نقش پررنگی داشتهاند. هدف اصلی این پژوهش بازنمایی و خوانشی از معماری ایرانیـ اسلامی براساس مؤلفههای بصری جنسیت و با محوریت زنانگی در معماری است. بنابراین، به منظور نزدیکشدن به اهداف پژوهش، ابتدا مرور مفاهیم مرتبط با موضوع جنسیت در روندِ تاریخی آن مورد نیاز بود که در ادامه سنجههای جنسیت و زنانگی در نمونهموردی انتخابی استخراج شده و مورد بررسی قرار گرفته است. شایان ذکر است که در راستای تعیین هویت جنسیتیِ شاخصهای بصری، گریزی به حوزههای فلسفی، روانشناسی تکاملی، روانکاوی، مستندات و شواهد تاریخی و پژوهشهای متأخرتر در مورد جنسیت اشیا و محصولات صورت گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در مسجد گوهرشاد از دلالتهای بصریِ مرتبط با مفاهیم مردانه به نفع زنانگی کاسته شده است که یکی از دلایل مهم این موضوع میتواند حضور پررنگ زنان در عرصة سیاست و معماری باشد که سرآمد آنها «گوهرشادآغا» بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دورة تیموری؛ زنانگی؛ مسجد گوهرشاد مشهد؛ معماری ایرانیـ اسلامی؛ مؤلفههای بصری جنسیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Re-visiting the Expression of Femininity in Timurid Architecture with Emphasis on Visual Components (Case Study: Goharshād Mosque of Mashhad) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Masoud Vahdat Talab1؛ Shahram Heyrari2 | ||
| 1Assistant Professor, Tabriz Islamic Art University | ||
| 2Master of Architecture, Tabriz Islamic Art University | ||
| چکیده [English] | ||
| Throughout history, women have exhibited their talents in the cultural, artistic and architectural features whenever they had the opportunity. Patron women, especially in the Timurid era, have also played a significant role in the creation and development of ornaments and motifs related to feminine concepts. The current study attempts to represent and re-read the Iranian-Islamic architecture based on the visual components of gender focusing on the concept of femininity in architecture. For this purpose, we initially reviewed the concepts related to gender and then examined the indications related to gender and femininity in the case study. It should also be noted that in order to determine the gender identity of visual attributes, we were required to discuss the same idea in philosophy, evolutionary psychology, psychoanalysis as well as recent research on the gender of objects. The results indicated that visual manifestations associated with masculine concepts have reduced in favor of feminine ones in Goharshād Mosque of Mashhad. One of the main reasons could be the strong presence of women in politics and architecture whose leading figure was Goharshād Āghā. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian-Islamic architecture, Timurid period, Goharshād Mosque of Mashhad, visual components of gender, femininity | ||
| مراجع | ||
|
[1] آزادیور، هوشنگ (۱۳۷۹). بدیههسازی: شیوة بیان هنری در ایران، تهران: مؤسسة فرهنگی انتشاراتی تبیان. [2] اسماعیلعلام، نعمت (1382). هنرهای خاورمیانه در دوران اسلامی، ترجمة عباسعلی تفضلی، مشهد: به‌نشر. [3] پورمیزاب، منصور (1392). «زیباییشناسی تزئین در دورة تیموری»، فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی هنرهای تجسمی، نقش‌مایه، دورة 7، ش17، ص 37ـ45. [4] ترلیندن، اولا (1394). شهر و جنسیت: گفتمان بین‌المللی دربارة جنسیت، ترجمة مینوش صدوقیان زاده، تهران: کلاغ. [5] جوادی، شهره (1385). «بررسی جایگاه هنر دورة صفوی»، ماهنامة باغ نظر، دورة 3، ش 5، ص 6ـ18. [6] خزایی، محمد (۱۳۸۸). «ساختار و نقشمایههای مدارس دوران تیموری در خطة خراسان»، دوفصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، دورة 6، ش 11، ص59ـ78. [7] رهنورد، زهرا (۱۳۷۸). حکمت هنر اسلامی، تهران: سمت. [8] زمرشیدی، حسین (1390). «مسجد بینظیر جامع گوهرشاد و هنرهای قدسی معماری»، فصل‌نامه مطالعات شهر ایرانی، اسلامی، تهران، دورة 2، ش 6، ص17ـ32. [9] سوچک و همکاران (1386). هنر و ادب ایران، ترجمة یعقوب آژند، تهران: مولی. [10] شاطری، میترا؛ احمدی، عباسعلی؛ صالحی‌کیا، مریم (1395). «تزئینات سفال لعابدار نقش‌برجسته در آرامگاههای تیموری مجموعه شاهزند سمرقند»، همایش ملی باستانشناسی و هنر سفال و سفالگری. [11] شایستهفر، مهناز (1384). هنر شیعی: عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبهنگاری تیموریان و صفویان، تهران: مؤسسة مطالعات هنر اسلامی. [12] ــــــــــ (1388). «نقش زنان بانی در گسترش معماری عصر تیموری و صفوی»، نامة پژوهش فرهنگی، دورة، 10، ش 6، ص69ـ99. [13] ــــــــــ (1389). «بررسی تزئینات و کتیبههای قرآنی دو مجموعة گوهرشاد مشهد و هرات»، دوفصل‌نامة مطالعات هنر اسلامی، دورة 6، ش12، ص73ـ98. [14] فدائیان، مجید (1385). هرات دیروز، امروز، ترجمة مریم بهرامیان، تهران: وزارت امور خارجه. [15] فقیری، امین (1386). قوام‌الدین شیرازی، تهران: مدرسه. [16] کمبریج (۱۳۸۲). تاریخ ایران دورة تیموریان، ترجمة یعقوب آژند، تهران: جامی. [17] کولمان، دورته (1396). فضا، قدرت، تمایز: مطالعات جنسیت در معماری، ترجمة نصیر زرینپناه، تهران: نظر. [18] کیانی، محمدیوسف (1374). پایتختهای ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگی. [19] مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی معماری مساجد (1380)، ج اول، تهران: دانشگاه هنر، معاونت پژوهشی. [20] محمدزاده، نیلوفر؛ میرزاکوچک خوشنویس، احمد (2015). «تأثیراحساس زنانه بر شکل‌گیری طراحی معماری: نمونة مورد مطالعه مسجد گوهرشادآغا»، اولین کنفرانس بین‌المللی انسان، معماری، مهندسی عمران و شهر، ایران، تبریز. [21] مردای، زینب؛ صالحی، علی (1388). «تأثیر زنان در معماری ایرانی: نمونة موردی گوهرشاد آغا و معماری دوران تیموری»، همایش ملی زن و معماری، تهران. [22] مصدقیان، وحیده (1384). نقش و رنگ در مسجد گوهرشاد، تهران: کتاب آبان. [23] میرجعفری، حسین (۱۳۸۱). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دورة تیموریان وترکمانان، تهران: سمت. [24] نجیباوغلو، گل رو (1379). هندسه و تزئین در معماری اسلامی، ترجمة مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: روزنه. [25] ویلبر، دونالد؛ گلمبک، لیزا (۱۳۷۴). معماری تیموری در ایران و توران، ترجمة کرامت‌الله افسر و محمدیوسف کیانی، تهران: میراث فرهنگی. [26] Betsky, Aaron )1995.( Building Sex: Men, Women, Architecture, and the Construction of Sexuality, New York: William Morrow, Edition: 1st ed. [27] Browne, Kathleen (2017). “Effectively communicating masculine and feminine brand personality traits using brand logo designs”. Presented in partial fulfillment of the requirements for the degree of master of scince (Administration) at Concordia University, Montreal, Quebec, Canada. [28] Ehrnberger, K. Rasanen, M., & IIsted, S. (2012). “Visualising gender norms in design:Meet the mega hurricane mixer and the drill dolphia”. Journal of Design, 6(3), PP 85-98. [29] Godele De Caluwe, (2016). The feminist critique of architecture. Learning from Denise Scott Brown and Frances Bradshaw. Faces de Eva. Estudos sobre a Mulher no. 36 Lisboa dez. [30] Lieven ,Theo., Landwehr, Jan, R (2015). “The effect of brand design on brand gender perceptions and preferencee”, European Journal of Marketing. [31] Oudshoorn, N., Saetnan, A. R., & Lie, M. (2002). “On gender and things: Reflections on an exhibition on gendered artifacts”. In women’s studies international forum, Vol. 25, No. 4, PP 471-483. [32] Raluca Livia Niculae (2014). “Gender Analogies in Architecture” , Journal of Research in Gender Studies, Volume 4(1), PP 474ـ 490. Taylor. [33] Mark (2001). “Measure: Masculinity, Proportion and the Architecture of the Ancients Proceedings Mathematics and Design: The Third International Conference, Deakin University, PP 404-414. [34] http://fa.mobile.wikishia.net دسترسی در 11/6/1398 [35] http://khorasan.iqna.ir/fa/news/2646921 دسترسی در 11/6/1398 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 647 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 540 |
||