تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,681,690 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,827 |
هابرماس و دیگریِ عقلانیت غربی: منطقِ دوگانه مشمول گردانیدن و از شمول خارج ساختن | ||
فلسفه | ||
مقاله 8، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 34، اسفند 1398، صفحه 145-165 اصل مقاله (318.8 K) | ||
نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2020.75976 | ||
نویسنده | ||
حسین مصباحیان* | ||
استادیار گروه فلسفۀ دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
این مقاله نشان داده است که ادعای هابرماس در مورد همه شمولی مدرنیته، بر پایه تصور و یا برداشتی از مدرنیته قرار گرفته است که با عقلانیت غربی پیوند یافته است: «ما بیشک، ادعای همهشمولی را با درک غربی خودمان از جهان پیوند میزنیم»Habermas, 1984: 17) ) .مقاله بحث کرده است که برداشت مذکور ، وقتی در متن جهانی سرشار از تنوعات فرهنگی قرار داده شود، بسیار پرسشبرانگیز خواهد بود. در جهت برجسته ساختن تناقضات ادعای هابرماس، قسمت اول این مقاله بحثی عرضه کرده است در باب منطق دوگانه عقل در زیست جهان تا نشان دهد عقلی که بنیاد مدرنیته قرار گرفته است، به اقتضای ذات خود نمی تواند دیگری خود را در حد و اندازه خود به رسمیت بشناسد. این عقل از یک سو ناچار است برای تحقق وعده همه شمولی خود، دیگری غیر غربی را به حساب آورد و از سویی دیگر به دلیل نقش محوری و بنیادینی که برای خود قائل است، او را از شمول خارج کند. این منطق که از آن به عنوان «مشمول گردانیدن» و «از شمول خارج ساختنِ» همزمان نام برده شده است، نه تنها اعتراضاتی فلسفی و تاریخی را در دنیای فکری غیر غربی برانگیخته است، بلکه در فلسفه و تاریخ معاصر غربی نیز مورد نقد جدی قرار گرفته است. در برابر ادعای همه شمولی هابرماس بر پایه عقلانیت غربی، مقاله در قسمت دوم خود با گشودن بحثی پیرامون تنوع روشنگری ها بحث کرده است که « دیگری غیر غربی» ضرورت دارد خود را از حاشیه به متن بِکشاند و درجهت به رسمیت شناخته شدن خویش، پروژه تجدد سنت خویش را با رویکردی نوین از سر گیرد و در فرایند همه شمولی راستین که حاصل مشارکت همه فرهنگ ها است، نقشی ایفا کند | ||
کلیدواژهها | ||
عقلانیت غربی؛ دیگری؛ یورگن هابرماس؛ همه شمولی؛ مشمول گردانیدن؛ از شمول خارج ساختنِ | ||
مراجع | ||
Bernstein, Jay M., (1995), Recovering Ethical Life: Juergen Habermas and the Future of Critical Theory. London. Borradori, Giovanna., (2003), Philosophy in a Time of Terror. Chicago: University of Chicago. Cooke, Maeve., (1997), Language and Reason. Cambridge, Mass.: MIT Press. Corbett, Lee., (2006), Regarding others: Habermas and Derrida on terrorism,” Available online at: http://www.australianreview.net/digest/2004/03/corbett.html Aceede !5 October 2006. Devenney, Mark., (2004), Ethics and Politics in Contemporary Theory: Between Critical Theory and Post-Marxism, London: Routledge. Duvenage, Pieter., (2003), Habermas and Aesthetics: The Limits of Communicative Reason. Eisenstadt, Shmuel N. and Schluchter, Wolfgang., (1998), Introduction: Paths to Early Modernities--A Comparative View Dadalus 127.Pp 4-6. Gole, Nilufer., (2000), Snapshots of Islamic Modernities, Daedalus, 129, no. 1: 91-117. Habermas, jurgen., (1987), The Philosophical Discourse of Modernity. Cambridge Mass: MIT Press. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (1992), Autonomy and Solidarity: Interviews with Juergen Habermas. Ed, P. Dews. London: Verso. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (2003), The Future of Human Nature.Cambridge: Polity. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (1979), Consciousness-Raising or Redemptive Criticism: The Contemporaneity of Walter Benjamin,” trans, Philip Brewster and Carl Howard Buchner, New German Critique 17. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (1984), Theory of Communicative Action, vol.1. Beacon Press. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (1987), Theory of Communicative Action, vol.2. Beacon Press. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (2006), Religion in the Public Sphere. European Journal of Philosophy 14 (2006): 1-25. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (2006), Time of Transitions. Translated by Max Pensky, Cited and argued in ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (2002), Rationality and Religion: Essays on Reason, God, and Modernity, ed. by Eduardo Mendieta, Cambridge: Polity. Hofheinz, Albrecht., (1996), Illumination and Enlightenment Revisited or: Pietism and the Roots of Islamic Modernity. University of Bergen. Available online at:http://folk.uio.no/albrech/Hofheinz_IllumEnlightenment, pdf.Pp.1-19. Karrar, Ali Salih., (1992), The Sufi Brotherhoods in the Sudan. London. Li, Victor., (2005), “Rationality and Loss: Habermas and the Recovery of the Pre-modern Other.” Parallax, Volume 11, Number 3:72-86. McCarthy, Thomas., (1984), Translator’s Introduction.” In Habermas, Jurgen. Reason and the Rationalization of Society, Volume 1 of The Theory of Communicative Action Boston: Beacon Press. Pp vi-xxxix. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ., (1984a), The Critical Theory of Jurgen Habermas. Cambridge, U.K.: Polity Press. Misgeld, Dieter., (1983), Communication and Societal Rationalization: A Review Essay of Jurgen Habermas’s Theorie des Kommunikativen Handelns. Canadian Journal of Sociology / Cahiers canadiens de sociologie, Vol. 8, No. 4.: 433-453. Najjar, Fauzi M., (2004), “Ibn Rushd (Averroes) and the Egyptian enlightenment movement.” British Journal of Middle Eastern Studies, 31(2) 2004:195 – 213. Nemoianu, Virgil., (2006), “The Church and the Secular Establishment: A Philosophical Dialog between Joseph Ratzinger and Jurgen Habermas.” Logos: A Journal of Catholic Thought and Culture - Volume 9, Number 2, Pp 16-42. O’Fahey, Rex Sean., (1990), Enigmatic Saint: Ahmad Ibn Idris and the Idrisi Tradition.London. Passerin, E. M. & Benhabib, S., (1997), Habermas and the Unfinished Project of Modernity. Cambridge, Mass: MIT Press. Payrow Shabani, Omid., (2003), Democracy, Power, and Legitimacy: The Critical Theory of Jurgen Habermas. Toronto: University of Toronto Press. Roderick, Rick., (1986), Habermas and the Foundations of Critical Theory, Basingstoke: Macmillan. Rudolph, Peters., (1990), Reinhard Schulze’s Quest for an Islamic Enlightenment in Die Welt des Islams New Sen Bd. 30 Nr. 1/4. 1990: 160-162. Schulze, Reinhard., (1990), Das islamische achtzehnte Jahrhundert: Versuch einer historiographischen Kritik in: Die Welt des Islams 30: 140-159. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,561 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 950 |