پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,098,953 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,517 |
بررسی زبان‌شناختی آیات ارث از نگاه محمد شحرور | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 1، خرداد 1400، صفحه 137-153 اصل مقاله (680.47 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2018.220431.611587 | ||
| نویسندگان | ||
| محمّدنبی احمدی* 1؛ مهدی پورآذر2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی | ||
| چکیده | ||
| طرح قرآنپژوهی محمّد شحرور می‌کوشد میان متن قرآنی، معرفت و ذهنیّت انسانی تعاملی سازنده و فعّال برقرار کند و فهم قرآنی را از حدّ و مرز خوانش‌ها و تفسیرهای گذشته که گاهی هاله‌ای از قداست و نقدگریزی را به خود گرفته‌اند، جدا سازد. موضوع ارث و تقسیم ترکه متوفّی در آیة یازده سورة نساء بیان شده است. فهم و برداشت مفسّران قرآنی و مسلمانان از این آیه - که البته جزء بدیهیّات تلقّی میشود - بر این پایه استوار شده که سهم الإرث پسر دو برابر سهم الإرث دختر است؛ ولی در روش قرآنپژوهی محمّد شحرور که به طور کلّی شالودۀ آن به واکاوی نشانههای زبانی در چارچوب تفسیر قرآن به قرآن مبتنی است، پرده از فهمی نوین و متفاوت از این آیه برمیدارد که از آن در دانش ریاضیّات به نظام مجموعهها و معادله یک مجهولی یاد میشود که متغیّر X تعداد گروه زنان است. طبق این فهم، نخست کاربرد آیه در جایی است که فرزندان متوفّی ترکیبی از دختر و پسر باشند و دوم این که فرمول تقسیم ترکه از سه حالت خارج نیست و تنها در یک حالت سهم الإرث مجموعه مردان دو برابر سهم الإرث مجموعه زنان است. این سخن بدان معناست که اوّلاً ما در تقسیم ارث دو مجموعه به نام مجموعۀ مردان و مجموعۀ زنان داریم، نه یک مجموعه و اگر فرزندان متوفا همه دختر یا همه پسر باشند، در این صورت ارث به صورت مساوی میان آن‌ها تقسیم میشود؛ ثانیاً میزان سهم افراد در ارث به تعداد اعضای مجموعۀ زنان و نسبت آن با مجموعۀ مردان بستگی دارد که متن قرآنی برای این مورد سه حدّ معین کرده است . نگرش شحرور در عرصۀ مطالعات قرآنی، از یک سو، تفکّر سنّتی و موروثی را در این زمینه در هم می‌نوردد و از دیگر سو، راهکارهای سازنده‌ای را برای حل و رفع مشکلات و چالش‌های پیش‌روی فهم قرآنی بیان می‌دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن؛ ارث؛ زبان‌شناسی؛ حدّ؛ محمد شحرور | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (1371)، ترجمة سیّد جلال الدین مجتبوی، تهران: حکمت. قرآن کریم (1415)، ترجمة محمّد مهدی فولادوند، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی. آلوسی، سیّد محمود (1415)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، محقّق: علی عبدالباری عطیّه، بیروت: دارالکتب العلمیة. ابن عاشور، محمّد بن طاهر (2000)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسّسة التاریخ. ابن فارس، ابوالحسین (1997)، الصاحبی فی فقه اللغة العربیّة و مسائلها و سنن العرب فی کلامها، مصحّح: احمد حسن بسج، بیروت: دارالکتب العلمیة. ابن منظور، ابوالفضل جمال الدّین محمّد بن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر، چاپ سوم. اصفهانی، حسین بن محمّد راغب (1412)، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، لبنان: دارالعلم-دارالشامیة. جوهری، اسماعیل بن حماد (1410)، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطّار، بیروت: دارالعلم للملایین. الحرّ العاملی، محمّد بن حسن (1409)، وسائل الشیعة، قم: مؤسّسة آل البیت علیهم السلام. حماد، محمّد احمد (2007)، الثروة اللفظیة فی اللغة العربیة، المملکة العربیة السعودیة: دار نشر الدولی. رازی، فخرالدین ابوعبدالله محمّد بن عمر (1420)، مفاتیح الغیب، بیروت: دارإحیاء التراث العربی. السامرائی، فاضل صالح (2003)، معانی النحو، قاهرة: شرکة العاتکة لصناعة الکتاب. شحرور، محمّد (2013)، الکتاب والقرآن - قراءة معاصرة، بیروت: دارالساقی، الطبعة الثالثة. ــــــــــــــ (1995)، دراسات إسلامیة معاصرة فی الدولة والمجتمع، دمشق: الاهالی للطباعة و النشر دمشق. (2000)، نحو أصول جدیدة للفقة الإسلامی؛ فقة المرأة (الوصیة، الإرث، القوامة، التعددیة، اللباس)، بیروت: دارالساقی. طباطبایی، سید محمّد حسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات جامعة مدرسین علمیّه قم، چاپ پنجم. طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو. عزب دفتری، بهروز (1387)، «منشور متن و تلون معنا»، کتاب ماه ادبیّات، ش 132، صص 5-14. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409)، العین، قم: نشر هجرت، چاپ دوم. کلینی، محمّد بن یعقوب (1369)، اصول الکافی، ترجمة سیّد جواد مصطفوی، تهران: کتاب فروشی علمیه اسلامیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 738 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 455 |
||