
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,692 |
تعداد مقالات | 72,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,189,497 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,020,523 |
ظرفیتهای مراجع قضایی ایران در مبارزه با آلودگی هوا | ||
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران | ||
مقاله 13، دوره 50، شماره 3، مهر 1399، صفحه 1095-1116 اصل مقاله (301.88 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jplsq.2019.249222.1643 | ||
نویسنده | ||
عبدالمجید سودمندی* | ||
استادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بهرغم گذشت دهها سال از وضع قوانین و مقررات مرتبط با آلودگی هوا در ایران که اولین نمونۀ جامع آن، آییننامۀ جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1354 و آخرین نمونۀ آن قانون هوای پاک مصوب 1396 است، معضل آلودگی هوا در ایران همچنان جدی است. بقای معضل آلودگی هوا در ایران، تا حدودی ناشی از نقص قوانین و مقررات و تا حدودی ناشی از عملکرد ضعیف نهادهای حکومتی در اجرای صحیح این قوانین و مقررات است. با وجود این، مراجع قضایی ایران بهعنوان آخرین ملجأ نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، میتوانند نقشی اساسی در مبارزه با آلودگی هوا داشته باشند، بهویژه اگر در این مسیر از نقاط قوت و فرصتهای موجود بهنحو شایسته استفاده شود. در این نوشتار با استناد به قوانین و مقررات ایران و به شیوهای توصیفیـتحلیلی، به معرفی این نقاط قوت و فرصتها میپردازیم با این امید که: 1. غفلت مراجع قضایی ایران نسبت به این نقاط قوت، و تردیدشان در بهرهمندی از آنها در مبارزه با آلودگی هوا، برطرف شود، و 2. آگاهی اشخاص و نهادهای مؤثر در طرح دعاوی مرتبط با آلودگی هوا، از فرصتهای موجود افزایش یافته و بهرهمندی آنها از این فرصتها ارتقا یابد. | ||
کلیدواژهها | ||
آلودگی هوا؛ سازمان حفاظت محیط زیست؛ فرصتها؛ قانون اساسی؛ مراجع قضایی؛ معاهدات حقوق بشر؛ نقاط قوت | ||
مراجع | ||
1. فارسی الف) کتابها 1. آگاه، وحید (1389)، حقوق بنیادین و اصول حقوق عمومی در رویۀ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری (1388-1361)، تهران: جنگل. 2. ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1386)، حقوق بینالملل عمومی، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 3. کاتوزیان، ناصر (1385)، فلسفۀ حقوق، ج 2، تهران: شرکت سهامی انتشار. 4. مرادی، حسن (1396)، حقوق محیط زیست بینالملل، ج 1، تهران: میزان. 5. معاونت آموزش قوۀ قضاییه (1386)، آراء منتخب مراجع قضایی ایران، قم: نشر قضا.
ب) مقالات 6. ارشدی، محمدیار (1384)، «نقش قوۀ قضاییه در حفاظت از محیط زیست»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ 9، ش 3، صص 1-19. 7. امیدی، جلیل؛ یوسفیپور، فرهاد (1393)، «موقعیت و مبانی ارزشگذاری محیط زیست و لزوم مقابله با آلایندهها در فقه اسلام»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال ششم، ش 10، صص 7-30. 8. تیلا، پروانه (1383)، «تفسیر قضایی قانون اساسی در رویۀ دیوان عدالت اداری»، مجلۀ پژوهشهای حقوقی، سال سوم، ش 5، صص 51-72. 9. جلالی، محمد؛ سعیدیروشن، حمیده (1395)، «نقش دیوان عدالت اداری در صیانت از قانون اساسی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 94، صص 121-146. 10. حبیبی، محمدحسن (1382)، «حق برخورداری از محیط زیست سالم بهعنوان حق بشریت»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 60، صص 131-170. 11. دیانی، عبدالرسول (1381الف)، «مستندات رأی قاضی/قسمت دوم»، ماهنامۀ دادرسی، ش 34، صص 3-7. 12. ------------- (1381ب)، «مستندات رأی قاضی/قسمت پایانی»، ماهنامۀ دادرسی، ش 35، صص 15-18. 13. رحمتاللهی، حسین؛ شیرزاد، امید (1393)، «حق بر محیط زیست سالم در رویۀ قضایی دیوان عدالت اداری»، دوفصلنامۀ مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال سوم، ش 6، صص 97-108. 14. سلیمیبنی، صادق (1392)، «وضعیتسنجی فرهنگی نظام جمهوری اسلامی در آغاز دهۀ چهارم انقلاب: قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدها»، فصلنامۀ مطالعات انقلاب اسلامی، ش 35، صص 47-68. 15. شریعتباقری، محمدجواد (1390)، «برتری معاهدات بینالمللی نسبت به قوانین عادی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 56، صص 279-305. 16. عبدالهی، محسن (1386)، «حمایت کیفری از محیط زیست: تأملی بر بایستههای حقوق کیفری زیستمحیطی»، فصلنامۀ علوم محیطی، سال پنجم، ش 1، صص 97-117. 17. عنایت، سید حسین (1365)، «تنظیم معاهدات بینالمللی در حقوق کنونی ایران و مطالعۀ تطبیقی آن با فقه اسلامی و حقوق بینالملل معاصر»، مجلۀ حقوقی، ش 7، صص 97-190. 18. قاسمی، ناصر (1380)، «نگرش حقوق کیفری ایران دربارۀ بزه آلودگی هوا»، فصلنامۀ دیدگاههای حقوقی، ش 22-21، صص 115-132. 19. کوشکی، غلامحسن (1388)، «چالشهای نظام کیفری ایران در حوزۀ جرایم زیستمحیطی»، مجلۀ اطلاعرسانی حقوقی، سال ششم، ش 18-17، صص 87-104. 20. لطفی، حسن؛ مولائی، آیت (1389)، «جایگاه اصل پرداخت آلودهساز در نظام حقوق محیط زیست ایران»، فصلنامۀ دیدگاههای حقوقی، ش 50-49، صص 65-92. 21. محمداسماعیل، صدیقه؛ قربانی، محبوبه (1393)، «ارزیابی راهبردی ادارۀ کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ج.ا.ا. براساس ماتریس SWOT»، فصلنامۀ مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، دورۀ 25، ش 3، صص 163-179. 22. نوروزی، قدرتالله (1389-1388)، «نقش دیوان عدالت اداری در توسعه و حمایت از حقوق بشر»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی آزاد، ش 7-5، صص 241-280. 23. هاشمی، سیدحسین؛ کوشا، جعفر (1380)، «بررسی تعارض اصل 167 قانون اساسی با اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها»، نامۀ مفید، دورۀ 7، ش 26، صص 69-96. 24. ویژه، محمدرضا؛ کتابی رودی، احمد (1393)، «حدود صلاحیت دیوان عدالت اداری در انتصاب مدیران مؤسسات عمومی غیردولتی (مطالعۀ موردی مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی)»، فصلنامۀ دیدگاههای حقوق قضایی، ش 65، صص 181-204.
ج) آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری 25. دادنامۀ 1023 مورخ 28/12/1391 26. دادنامۀ 110 مورخ 19/09/1373 27. دادنامۀ 16 مورخ 24/01/1382 28. دادنامۀ 44 مورخ 01/02/1387 29. دادنامۀ 61-62 مورخ 30/02/1380 30. دادنامۀ 856 مورخ 28/10/1395
د) خبر و وبسایت 31. خبرگزاری ایسنا، بررسی یک تکلیف قانونی که به فراموشی سپرده شده است: معضلی به نام «آلودگی هوا»؛ کوتاهی «دادستان» یا حصار محکم مسببان، 04/11/1391. 32. روزنامۀ حمایت، ضرورت وجود قانون جامع محیط زیست با ارزش فراقانونی، 26/08/1394. 33. وبسایت داتیکان، چرا قضات به معاهدات بینالمللی استناد نمیکنند؟، 01/12/1395، به نشانی: http://www.datikan.com 2. انگلیسی A) Books 34. Bradnee Chambers, Marcos Orellana, Ana Paula Parente, Lydia Slobodian, Dominique Lochridge-Gonzales, Jamie Sawyer, Dustin Lauermann and Erica Smith (2014), UNEP Compendium on Human Rights and the Environment: Selected International Legal Materials and Cases, Nairobi, UNON Publishing Services Section. 35. United Nations (2008), Compilation of General Comments and General Recommendations Adopted by Human Rights Treaty Bodies, HRI/GEN/1/Rev.9.
B) Articles 36. Segal, Cory & Nilsson, Annika (2015), "The Use of Human Rights in the Fight against Air Pollution", Available online at: https://www.jur.lu.se/WEB.nsf/%28MenuItemByDocId%29/ID27D17AE5595F2E5AC1257D6300302F4A/$FILE/Cory%20Segal.pdf
C) Documents 37. Additional Protocol to the American Convention on Human Rights in the Area of Economic, Social and Cultural Rights. 38. African charter on human and peoples' rights. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 638 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 606 |