تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,495,653 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,361 |
ایراندوستی و شیعهگرایی قاضیزادۀ اردبیلی در تاریخنگاری عصر سلطان سلیم اول عثمانی (حک: 918-926ق) | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
مقاله 1، دوره 52، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 203-221 اصل مقاله (314.94 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2020.288806.654061 | ||
نویسنده | ||
طاهر بابائی* | ||
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
غزوات سلطان سلیمخان، نوشتۀ قاضیزادۀ اردبیلی، کتابی است در باب حملۀ سلطان سلیم اول عثمانی به مصر و شام و سرنگونی حکومت ممالیک (حک: 648-923ق) که ضمن اطلاعات مفید و منحصر تاریخی، ابعاد شخصیتی مؤلف را نیز تا حدی بازتاب داده است. از این اثر که به نام یکی از شیعه ستیزترین و ضد ایرانیترین سلاطین عثمانی نگاشته شده است، تنها یک نسخه در کتابخانۀ حاجی سلیم آغای استانبول نگهداری میشود. مؤلف که در جنگ چالدران به اسارت سپاه عثمانی در آمد، در ثبت و ضبط اخبار و اطلاعات، گرایشهای ملی و مذهبی خود را به شکل غیر صریح نشان داده است. در این پژوهش، با مطالعۀ اثر و احوال مؤلف، به بررسی رویکرد ایراندوستی و شیعی مؤلف در فضای فکری و عقیدتی قرن 10ق در قلمرو عثمانی پرداخته شده و بازتاب این گرایشها در چگونگی ضبط اخبار و گزارشهای مربوط به ایران و جغرافیای آن، شخصیتهای ایرانی معاصر مؤلف، اخبار صفویان، احادیث و اشعار مربوط به امام علی(ع) و سایر نشانههای مربوط به تشیع، شناسایی و بررسی شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
قاضیزادۀ اردبیلی؛ غزوات سلطان سلیمخان؛ تاریخنگاری عثمانی؛ تاریخ تشیع؛ تاریخ روابط صفویه و عثمانی | ||
مراجع | ||
ابنعمادحنبلی، شهابالدین، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، حققه و علق علیه محمود الارناووط، بیروت: دار ابن کثیر، 1414ق/ 1993م. ادائی شیرازی، محمد، سلیمنامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیمخانی)، به کوشش دکتر عبدالسلام بیلگن، آنکارا: انتشارات بنیاد تاریخ ترک، 2007. اسپناقچىپاشازاده، محمد عارف، انقلاب الاسلام بین الخواص و العوام، به کوشش رسول جعفریان، قم: دلیل، 1379ش. اوزجان، عبدالقادر، «تاریخنگاری در دورۀ سلیمان قانونی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391. آذربیگدلی، لطفی بیگ، آتشکده آذر، به کوشش سیدجعفر شهیدی،[تهران]: موسسه نشر کتاب (افست محمدعلی علمی)، 1337. آمدی تمیمی، ابوالفتح عبدالواحد، اکمال غررالحکم، به کوشش مهدی انصاری قمی، قم: دلیل ما، 1384. همو، غررالحکم و درر الکلم، به کوشش مهدی رجایی، قم: دارالکتاب الاسلامی، 1410/ 1990. بابائی، طاهر، «نقش نخبگان حکومتی ایرانی در قلمرو عثمانی در دورۀ سلیم اول (حک: 918-926 ق) و سلیمان قانونی (حک: 926-973 ق)»، رساله دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، 1395. بدلیسی، ادریس، سلیمشاهنامه، به اهتمام حجابی قیرلانقیج (رساله دکتری در انستیتوی علوم اجتماعی)، آنکارا: دانشگاه آنکارا، 1995. بروسهلی، محمد طاهر، عثمانلی مؤلفلری، استانبول: مطبعه عامره، 1333ق. بغدادی، اسماعیل باشا، ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، به کوشش محمد شرفالدین یالتقایا و المعلم رفعت بیلکه الکلیسی، بیروت: دارالفکر، 1402ق/ 1982م. پچوی، ابراهیم، تاریخ پچوی، استانبول: مطبعه عامره، 1283ق. تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی، 1378. ثریا، محمد، سجل عثمانی یا خود تذکره مشاهیر عثمانی، [استانبول]: مطبعه عامره، 1308ق، 1311ق. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله کاتب چلبی، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارالفکر، 1402ق/ 1982م. حکیمشاه، محمد بن مبارک [محمد قزوینی]، بخش افزوده به ترجمه مجالس النفائس، (نوایی، امیرعلیشیر، تذکره مجالس النفایس (ترجمه حکیم شاه محمد قزوینی)، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: نشر منوچهری، 1363). خواجه سعدالدین افندی، محمد، تاجالتواریخ، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1279-1280ق. همو، سلیمنامه (ضمن تاج التواریخ، ج2، صص 602-619)، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1280ق. دیوان امام علی علیه السلام، سرودههای منسوب به آن حضرت، گردآورنده و مؤلف قطب الدین ابوالحسن محمد بن حسین بن حسن بیهقی نیشابوری کیدری، تصحیح و ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران: انتشارات اسوه، 1375. ریاحی، محمدامین، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران: انتشارات اطلاعات، 1390. سلیمانزاده، علیرضا، «سلیمنامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیمخانی)»، کتاب ماه ادبیات، ش 167، شهریور 1390. سهیبک، ادرنهلی سهی، تذکره سهی (هشت بهشت)، چاپ محمد شکری، در سعادت [استانبول]: مطبعه آمدی، 1325ق. صولاقزاده، محمدهمدمیچلبی، صولاقزاده تاریخی، استانبول: محمودبک مطبعهسی، 1298ق. طاشکپریزاده، احمد بن مصطفی، الشقائق النعمانیه فی علماء الدوله العثمانیه، بیروت: دارالکتب العربی، 1395ق/ 1975م. عالیافندی، گلیبولولی مصطفی، کنهالاخبار، چاپ عکسبرگردان Ali, Gelibolulu Mustafa, Künhüʼl- Ahbar, Dördüncü rükn: Osmanlı Tarihi, C.I. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2009. عبادی، مهدی، «مواضع مدرسیان عثمانی در قبال مساله تشیع در آناتولی و یورش یاووز سلیم به ایران»، تاریخ و فرهنگ، دانشگاه فردوسی مشهد، ش 96، صص 27-52، بهار و تابستان 1395. قاضیزاده، کبیر بن اویس اردبیلی، غزوات سلطان سلیمخان، شماره 00825، کتابخانۀ سلیمانیه بخش کتابخانۀ حاجی سلیم آغا. همو، ترجمه وفیات الاعیان، شمارۀ مدرک IR10-18610، شماره رکورد 1053608، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. قرهچلبیزاده، عبدالعزیزافندی، روضهالابرارالمبین بحقائق الاخبار، قاهره: مطبعه بولاق، 1248ق. لطفیپاشا، تواریخ آل عثمان، چاپ کلیسلیمعلم رفعت، استانبول: مطبعه عامره، 1341ق. لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، به کوشش حسین حسنی بیرجندی، قم: دارالحدیث، 1376 ش. مستقیمزاده، سلیمان سعدالدینافندی، تحفه خطاطین، استانبول: دولت مطبعهسی، 1347. میرزا حبیب اصفهانی، تذکرۀ خط و خطاطان بانضمام کلامالملوک، ترجمۀ رحیم چاوش اکبری، تهران: نشر مستوفی، 1369. ناظمزاده قمی، سید اصغر، جلوههای حکمت، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1375. نجمالدین غزی، الکواکب السائره باعیان المئه العاشره، تحقیق جبرائیل سلیمان جبور، بیروت: دارالآفاق الجدید، 1979م نشانچی، محمدپاشا، تاریخ نشانچی، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1279ق. نظامی گنجهای، الیاس بن یوسف، مخزن الاسرار، به کوشش حسن وحید دستگردی، طهران: مطبعه ارمغان، 1320. نوریلدیز، سارا، «تاریخنگاری عثمانی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391. نهجالبلاغه، تحقیق صبحی صالح، قم: هجرت 1414. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 743 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 595 |