
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,623 |
تعداد مقالات | 71,548 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,912,280 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,961,953 |
روششناسی تفسیری ابنبرّجان در «تنبیهالأفهام» | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 8، دوره 52، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 155-173 اصل مقاله (295.47 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2020.286610.669355 | ||
نویسنده | ||
حامد نظرپور* | ||
استادیار ادیان و عرفان، گروه معارف اسلامی، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
یکی از تفاسیر مهم غرب اسلامی، تنبیهالأفهام الی تدبّرالکتابالحکیم و تعرّفالآیات و النبأالعظیم نوشتۀ ابنبرّجان، عارف و مفسر اندلسی در سدۀ ششم هجری است. هدف این مقاله، روششناسی تفسیری ابنبرّجان در این تفسیر است. این پژوهش به روش اسنادی، توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به مباحث روششناسیِ تفسیر قرآن انجام شده است. یافتهها نشان میدهد تفسیر قرآن از دیدگاه ابنبرّجان، کشف معانی ظاهری و باطنی آیات است و لازمۀ این کشف، رشد معنوی و تهذیب نفس مفسر است. تنبیهالأفهام، یک تفسیر ترتیبیِ ناپیوسته و اجتهادی است که از روشهای قرآن به قرآن و مأثور استفاده میکند و دارای گرایشهای عرفانی و کلامیِ اشعری است. ابنبرّجان در تنبیهالأفهام به انواع قرینههای فهم آیات، قرائن پیوستۀ لفظی و غیرلفظی و ناپیوسته، توجه دارد. او در توضیح معنای آیات، از جوامع حدیثی اهلسنت استفاده، نظر سایر مفسران را نقل و نقد و آیاتی از کتابهای عهدین را گزارش می کند. | ||
کلیدواژهها | ||
ابنبرّجان؛ تفسیر قرآن؛ تنبیهالأفهام؛ روش تفسیری | ||
مراجع | ||
[1]. قرآنکریم. [2]. ابنابّار، محمدبنعبدالله (2008). التکمله لکتابالصله. تصحیح و تعلیق: جلال اسیوطی، جلد 2، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [3]. ابنابیزمنین، محمدبنعبدالله (2003). تفسیر ابنابیزمنین. جلد 1، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [4]. ابنالعربی، ابوبکر محمدبنعبدالله (1408). احکام القرآن. تحقیق: علی محمد بجاوی، جلد1، بیروت، دارالجیل. [5].ابنبرّجان، عبدالسلامبنعبدالرحمن (2016). ایضاح الحکمه بأحکام العبره. تحقیق و مقدمه: جرهارد بورینغ و یوسف کاسویت، لیدن، بریل. [6]. ـــــــــ (2013). تفسیر ابنبرّجان: تنبیه الأفهام الی تدبر الکتاب الحکیم و تعرف الایات و النبا العظیم. مجلدات 1ـ5، تحقیق: احمد فریدالمزیدی، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [7]. ــــــــ (2010). شرح اسماء الله الحسنی. جلد 2، تحقیق و تعلیق: احمد فرید المزیدی، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [8]. ابنجزری، شمسالدین محمد (1429). غایهالنهایه فی طبقاتالقراء. تحقیق: جمالالدین محمد شرف و مجدی فتحی السید، جلد 2، طنطا، دارالصحابه للتراث. [9]. ابنجُزَی، محمدبناحمد (1415). التسهیل لعلومالتنزیل. تصحیح: محمد سالم هاشم، جلد 1، بیروت، دارالکتب العلمیه. [10]. ابنحزم، علیبناحمد (2007)، رسائل ابنحزم اندلسی. تحقیق: احسان عباس، چاپ دوم، جلد 2، بیروت، المؤسسهالعربیه للدراسات و النشر. [11]. ابنخطیب، لسانالدین محمدبنعبدالله (1424). اعمالالاعلام فیمن بویع قبل الاحتلام من ملوک الاسلام و مایتعلق بذلک من الکلام. تحقیق: سید کسروی حسن، جلد 2، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [12]. ابنطرهونی، محمدبنرزق (1426). التفسیر و المفسرون فی غرب افریقیا. بیروت، دارابنالجوزی. [13]. ابنعطیه، عبدالحقبنغالب (1422). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. تحقیق: عبدالسلام عبدالشافی محمد، جلد 1، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [14]. ابوحیان اندلسی، محمدبنیوسف (1420). البحرالمحیط فی التفسیر. تصحیح: صدقی محمد جمیل، جلد 1، بیروت، دارالفکر. [15]. اشعری، ابوالحسن علیبناسماعیل (1955). اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع. تحقیق: حموده غرابه، قاهره، المکتبهالازهریه للتراث. [16]. بابایی، علیاکبر و دیگران (1392). روش شناسی تفسیر قرآن. زیر نظر محمود رجبی، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها. [17]. باقلانی، ابوبکر محمدبنطیب (؟). التمهید فیالرد علیالملحدهالمعطله و الرافضه و الخوارج و المعتزله. تحقیق: محمود محمدالخضیری، (؟)، دارالفکرالعربی. [18]. ذهبی، شمسالدین محمدبناحمد (1414). سیر اعلام النبلاء، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، الطبعهالعاشره، جلد 20، بیروت، مؤسسهالرساله. [19]. طیب حسینی، سیدمحمود و دیگران (1396). تفسیرشناسی؛ مبانی، منابع، قواعد، روشها و گرایشها. قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. [20]. علویمهر، حسین (1381). روشها و گرایشهای تفسیری. قم، نشر اسوه. [21]. عمید زنجانی، عباسعلی (1387). مبانی و روشهای تفسیر قرآن. تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [22]. فرامرز قراملکی، احد (1385). روششناسی مطالعات دینی. ویراست دوم، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی. [23]. قرطبی، محمدبناحمد (1364)، الجامع لاحکامالقرآن. جلد 1، تهران، ناصرخسرو. [24]. القیسی، مکیبنابیطالب (1429). الهدایه الی بلوغ النهایه. جلد 1، شارجه، جامعهالشارقه. [25]. مزیدی، احمدالفرید (1434). «مقدمه التحقیق و الدراسه»؛ تفسیر ابنبرّجان. بیروت، دارالکتبالعلمیه، جلد 1، صص 3ـ41. [26]. مؤدب، رضا (1380). روشهای تفسیر قرآن. قم، دانشگاه قم و انتشارات اشراق. [27]. وصفی، محمدرضا و سیدروحالله شفیعی (1392). «نگرشی روشمند به جایگاه عهدین در تفسیر قرآن با تکیه بر الگوی نشانه شناختی بینامتنیت». دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، سال دهم، شمارة 2، زمستان، شمارۀ پیاپی 20، صص 225ـ256. [28]. Bowering, Gerhard and Yousef Casewit (2016). “Ibn Barrajan: His Life and Work”, A Qur’an Commentary by Ibn Barrajan, Leiden, Brill, pp. 1- 46. [29]. Casewit, Yousef (2014). The Forgotten Mystic: Ibn Barrajan and the Andalusian Mu’tabirun, Ph. D. Dessertation, Yale University. [30]. ---------- (2017). The Mystics of al-Andalus: Ibn Barrajan and Islamic Thought in the Twelfth Century, Cambridge University press, UK. [31]. Lopez, Adday H. (2017). “Qur’anic Studies in al-Andalus: An Overview of the State of Research on qira’at and tafsir”, Journal of Qur’anic Studies, 19.3, 74- 102. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 479 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 340 |