تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,507,215 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,771,031 |
تحلیل استعارهـ روانکاوی داستان کودکانۀ «یک داستان محشر»: بر پایۀ نظریۀ ناخودآگاهِ زبانی | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 3، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17، خرداد 1399، صفحه 43-66 اصل مقاله (599.56 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2020.281883.1258 | ||
نویسندگان | ||
امیر حسین زنجانبر* 1؛ فاطمه بستانی2؛ غلامحسین کریمی دوستان3 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد زبانشناسی رایانشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران | ||
3استاد زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
لکان نهتنها ناخودآگاه را دارای ساختار زبان، بلکه آن را زاییدۀ زبان میداند. مهمترین کلیدواژۀ نظریۀ «ناخودآگاه زبانی» مفهوم زبانشناختیِ «دیگری بزرگ» است که در سایۀ نظام سهگانیِ ساحتهای «واقعی، خیالی، نمادین» مفاهیم روانکاوانۀ بنیادینی چون ناخودآگاه، اگو، میل وغیره... را بازتعریف میکند. دیگری بزرگ دلالت بر نظم نمادینی دارد که خود را بر فرایند سوبژکتیویته تحمیل میکند. از آنجا که هم رویکرد ناخودآگاه زبانی، هم متنِ «یک داستان محشر» بر فرایند تحمیلیِ تکوینِ سوژه تمرکز دارند، لذا آن رویکرد برای تحلیل این متن اختیار شدهاست. با التفات به اینکه رویکرد ناخودآگاه زبانی، روشی پساساختگرا است و هدف پساساختگرایی، دگرخوانی متن، هدف از پژوهش حاضر دگرخوانشی است که از تلاقی بایستههای روانکاوانۀ این نظریه با رهیافتهای استعاریِ نهفته در متن حاصل میآید. از آنجا که لکان استعاره و مجاز را مجرای تحقق سوژه میداند، پژوهشِ پیشِرو به روش تحلیلیتوصیفی، ضمن کشف استعارات و مَجازهای مرتبط با سوبژکتیویته، در پی چگونگی نقش این استعارهها و مجازها در بازخوانیِ روانکاوانۀ متن میباشد. کمتوجهی پژوهشگران ادبیات کودک به رویکردهای بینرشتهای، نگاه تکبعدی و صرفاً آرایهایِ آنها به استعاره، و نیز تغافل از خوانشهای نشانهشناختیِ داستان ضرورت پژوهش را انکارناپذیر مینماید. این پژوهش برای نخستینبار از نظریۀ لکان برای خوانش بینامتنیِ دو متن نوشتاری و تصویری بهره میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
ناخودآگاه زبانی؛ لکان؛ نقد پساساختگرا؛ داستان کودک؛ سوبژکتیویته؛ استعاره؛ نشانهشناسی | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، سیدرضا (1390)، خوانش شعر "ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد" فروغ فرخزاد از دیدگاه تحلیل روانکاوی ژاک لکان، زبان و ادب فارسی، س3، ش 9، صص 1ـ 24. انوری، زهرا (1387)، لولوی قشنگ من، تصویرگر: افرا نوبهار، تهران، کانون پرورشی فکری کودکان. ایگلتون، تری (1368)، پیشدرآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران، مرکز. پالمر، دونالد (1395)، ساختارگرایی و پساساختارگرایی، ترجمۀ مهشید کریمایی، چ 1، تهران، شیرازۀ کتاب ما. پاینده، حسین (1388)، نقد شعر "زمستان" از منظر نظریۀ روانکاوی لکان، زبان و ادب فارسی، ش 42، صص 27ـ46. تیموریان، آناهیتا (1396)، قایق کاغذی، چ 1، تهران، فاطمی. جانستون، ایدرین (1394)، «ژاک لکان»، دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد، ترجمۀ هیمن برین، چ 1، تهران، ققنوس. حیدری، فاطمه و میثم فرد (1393)، خوانش لکانی روانپریشی رمان بوف کور، پژوهش ادبیات معاصر جهان، د 18، ش 2، صص41-61. حیدری، فاطمه و میثم فرد (1393)، خوانش لکانی از امر سیاسی در رمان همسایهها، پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی، د 5، ش 16، صص43-66. راجر، فالر و دیگران (1397)، زبانشناسی و نقد ادبی، ترجمۀ مریم خوزان و حسین پاینده، چ 6، تهران، نی. راستی، مجید و دیگران (1394)، «آرزوهای یک سنگ»، مجموعۀ یک اسم و چند قصه: "سنگ"، زنجانبر، امیرحسین و فاطمه بستانی و حسین زارع (1398)، «تحلیل نشانهروانکاوی رمان نوجوان "مسابقهداتکام" با رویکرد واسازی»، پژوهشهای زبانی، د 10، ش 1، صص 59ـ82. زنجانبر، امیرحسین (1398)، شگرد رواییِ «همانی تراجهانی» در داسـتانهای کودکونوجوان: با رویــکرد هستیشناختی، دوفصلنامه روایتشناسی، د 3، ش2 . ژیژک، اسلاوُی (1395)، لکان به روایت ژیژک، ترجمۀ فتاح محمدی، چ 3، زنجان، نشر هزارۀ سوم. سجودی، فرزان (1383)، نشانهشناسی کاربردی، چ 2، تهران، قصه. سعیدی، عبدالرضا (1392)، «خوانش لکانی از شعر "ندای آغاز" اثر سهراب سپهری»، شعرپژوهی،س 5. ش 3، صص 100ـ118. شمس و دیگران (1394)، «یک نوک کوچولو»: مجموعۀ یک اسم و چند قصه: "مداد"، تصویرگر: ایلگار رحیمی، تهران، چکه. صابری، فاطمهنسا و مصطفی صدیقی و فرامرز خجسته (1397)، خوانش لکانی رمان عامهپسند پریچهر، نقد و نظریه ادبی، س 3، ش2، پ6، صص 121-141. فانون، فرانس (1355)، پوست سیاه صورتکهای سفید، ترجمۀ محمدامین کاردان، تهران، خوارزمی. فروید، زیگموند و ژاک لکان (1388)، «بررسی نظریات روانکاوی در دو فیلم آلفرد هیچکاک»، گلستانه، ترجمۀ سید شهابالدّین ساداتی، ش 100، صص 60ـ66. فینک، بروس (1397)، سوژۀ لکانی، ترجمۀ محمدعلی جعفری، چ 1، تهران، ققنوس. گیلمن، فوئب (1397)، یک داستان محشر، ترجمۀ نسرین وکیلی و پدرام مهینپور، چ 6، تهران، مبتکران. لواین، استیون زد. (1397)، لکان در قابی دیگر، ترجمۀ مهدی ملک، چ 1، تهران، شَوَند. محسنی، محمدرضا (1386)، «ژاک لکان زبان و ناخودآگاه»، پژوهش زبانهای خارجی، ش 38، صص 85ـ98. مولّلی، کرامت (1386)، مبانی روانکاوی فروید لکان، چ 3، تهران، نی. نجومیان، امیرعلی (1391)، عشق متنی تجربه عشق در کتاب "عشق روی پیادهرو" مصطفی مستور، فصلنامه نقد ادبی،س5، ش 18، صص 97-117. هال، دونالد ای (1395)، سوبژکتیویته در ادبیات و فلسفه. چ 1، تهران، دنیای اقتصاد. هومر، شون (1396)، ژاک لکان، ترجمۀ محمدعلی جعفری و سید محمدابراهیم طاهایی، چ 5، تهران، ققنوس. هنرکار، لیلا (1394)، خط سیاه تنها، تصویرگر: زهرا کیقبادی، تهران، علمیوفرهنگی. یزدخواستی، حامد و فؤاد مولودی (1391)، خوانشی لکانی از شازده احتجاب، ادبپژوهی، ش 21، صص111-139. Friedman, Lawrence. (1999). The horizontal Society, New Haven. CT: Yale University Press. Gilman, Phoebe. (1993). Something from nothing. New York: Scholastic Press. Lacan, Jacques. (1977). Ecrits: A Selection, trans: Alan Sheridan. New York: Norton. McHale, Brian (2004). Postmodern Fiction. New York and London: Routledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 910 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 460 |