سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,700
تعداد مقالات72,393
تعداد مشاهده مقاله129,675,288
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,407,684
ایمانی شاملو, جواد, رفیعیان, مجتبی, اژدری, ابوالقاسم. (1401). تبیین جدایی‏ گزینی گروه ‏های شغلی- اجتماعی در سازمان فضایی کلان ‏شهر تهران (از منظر بازساخت نئولیبرالیستی فضا). , 54(2), 437-456. doi: 10.22059/jhgr.2020.258095.1007703
جواد ایمانی شاملو; مجتبی رفیعیان; ابوالقاسم اژدری. "تبیین جدایی‏ گزینی گروه ‏های شغلی- اجتماعی در سازمان فضایی کلان ‏شهر تهران (از منظر بازساخت نئولیبرالیستی فضا)". , 54, 2, 1401, 437-456. doi: 10.22059/jhgr.2020.258095.1007703
ایمانی شاملو, جواد, رفیعیان, مجتبی, اژدری, ابوالقاسم. (1401). 'تبیین جدایی‏ گزینی گروه ‏های شغلی- اجتماعی در سازمان فضایی کلان ‏شهر تهران (از منظر بازساخت نئولیبرالیستی فضا)', , 54(2), pp. 437-456. doi: 10.22059/jhgr.2020.258095.1007703
ایمانی شاملو, جواد, رفیعیان, مجتبی, اژدری, ابوالقاسم. تبیین جدایی‏ گزینی گروه ‏های شغلی- اجتماعی در سازمان فضایی کلان ‏شهر تهران (از منظر بازساخت نئولیبرالیستی فضا). , 1401; 54(2): 437-456. doi: 10.22059/jhgr.2020.258095.1007703

تبیین جدایی‏ گزینی گروه ‏های شغلی- اجتماعی در سازمان فضایی کلان ‏شهر تهران (از منظر بازساخت نئولیبرالیستی فضا)

پژوهشهای جغرافیای انسانی
مقاله 2، دوره 54، شماره 2، اردیبهشت 1401، صفحه 437-456    اصل مقاله (715.76 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2020.258095.1007703
نویسندگان
جواد ایمانی شاملو* 1؛ مجتبی رفیعیان2؛ ابوالقاسم اژدری3
1استادیار گروه شهرسازی، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2استاد دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس
3دانش آموختة کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
تحولات فضاهای شهری تحت ‏تأثیر مستقیم و غیرمستقیم مؤلفه‏ هایی نظیر سیاست (قدرت)، اقتصاد، و اجتماع قرار دارد. وجود مکاتبی نظیر مکتب اقتصاد سیاسی فضا و جهانی ‏شدن به ‏عنوان خوانش خاصی از مکتب اقتصاد سیاسی فضا مؤید این مطلب است. جهانی‏ شدن معتقد بر تسلط سیاست بازاریابی نئولیبرالیسم بر ابعاد وسیعی از جهان است که آثار آن قابل پیگیری در سازمان فضایی شهرهاست و می ‏تواند آن‏ را دستخوش تحولاتی کند؛ وجود روابط نابرابر و تقسیم شهر به دو قطب فقیرنشین و ثروتمندنشین و افزایش فاصلة روزافزون آن‏ها بخشی از آثار نئولیبرالیسم در قامت شهر است که این امر در فضاهای شهری کشورهای جنوب (تأمین ‏کنندة مواد خام از جمله نفت) شدت بیشتری دارد. حال با توجه به اینکه کشور ایران با اتکا به اقتصاد نفت ارتباط تنگاتنگی با نظام سرمایه‏ داری جهانی پیدا کرده است، بررسی میزان جدایی‏ گزینی فضایی کلان‏شهر تهران هدف اصلی پژوهش حاضر است و این موضوع از طریق بررسی پراکنش گروه‏ های مختلف شغلی در سطح کلان‏شهر تهران انجام پذیرفته است و سؤال این است که الگوی توزیع گروه‏های اجتماعی- شغلی در جریان بازساخت نئولیبرالیستی فضا در سطح کلان‏شهر تهران چگونه است؟ فرض آن است که توزیع طبقات بالا و پایین شغلی-اجتماعی در سطح کلان‏شهر تهران به ‏صورت قطبی اتفاق افتاده است. بدین منظور، از رویکرد کمی و تحلیل توصیفی–تبیینی بهره گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که در نظام بازساخت فضایی کلان‏شهر تهران تمرکز طبقه‏ های بالا و پایین اجتماعی- شغلی به میزان معناداری به ‏ترتیب در شمال و جنوب تهران شکل گرفته است که از این موضوع می ‏توان با نام «شکاف فضایی کلان‏شهر تهران» یاد کرد.
کلیدواژه‌ها
اقتصاد نفتی؛ جدایی ‏گزینی فضایی؛ جهانی‏ شدن؛ کلان‏شهر تهران؛ مناسبات سرمایه‏ داری
مراجع
  1. ابطحی، سیدمصطفی و حیدری، نصرت‌اله، 1392، بررسی رابطة نفت و توسعه‏نیافتگی سیاسی در ایران، فصل‏نامة مطالعات سیاسی، سال پنجم، شمارة 19، صص 25-44.
  2. اژدری، ابوالقاسم؛ تقوایی، علی‏اکبر و ظهیرنژاد، عارف، 1394، بررسی جدایی‏گزینی اجتماعی- فضایی گروه‏های تحصیلی و شغلی در کلان‏شهر شیراز، فصل‏نامة مطالعات شهری، 4(16)، صص 67-80.
  3. افروغ، عماد، 1376، فضا و نابرابری‏های اجتماعی: مطالعة جدایی‏گزینی فضایی و تمرکز فقر در محله‏های مسکونی تهران، استاد راهنما: حسین شکویی، رسالة دکتری جامعه‏شناسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
  4. افروغ، عماد، 1377، فضا و نابرابری‏های اجتماعی: مطالعة جدایی‏گزینی فضایی و تمرکز فقر در محله‏های مسکونی تهران، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
  5. ایمانی شاملو، جواد و رفیعیان، مجتبی، 1395، قدرت و بازتعریف نظریة برنامه‏ریزی شهری (با تأکید بر دیدگاه‏ اقتصاد سیاسی فضا)، فصل‏نامة راهبرد، شمارة 81، صص 287-320.
  6. ایمانی شاملو، جواد، 1397، تبیین تحولات فضایی کلان‏شهر تهران از منظر اقتصاد سیاسی نفت، استاد راهنما: مجتبی رفیعیان، رسالة دکتری شهرسازی، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
  7. ایمانی شاملو، جواد؛ رفیعیان، مجتبی و داداش‏پور، هاشم، 1395، سوداگری شهری و واگرایی فضایی تحلیل تحولات فضایی کلان‏شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت، فصل‏نامة ژئوپلیتیک، شمارة 41، صص 104-135.
  8. ایمانی‌شاملو جواد، پورجعفر، محمدرضا و رفیعیان، مجتبی. نقش مولفه‌های اقتصادی مبتنی بر نفت در تحولات فضایی کلان‌شهرهای تهران و تبریز. آمایش سیاسی فضا. شمارة ۱ (۱)، صص 1-9.
  9. ایوانز، پیتر، 1382، توسعه یا چپاول، نقش دولت در تحول صنعتی، ترجمة عباس زندباف و عباس مخیر، تهران: طرح نو.
  10. بیگدلی، مهرناز، 1393، بازساخت فضایی مناطق کلان‏شهری (پژوهش موردی، منطقة کلان‏شهری تهران 1355-1385)، استاد راهنما: محمدتقی رضویان، رسالة دکتری جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی.
  11. پیران، پرویز، 1370، دیدگاه‏های نظری در جامعه‏شناسی شهر و شهرنشینی (7)، مکتب اقتصاد سیاسی فضا، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال ششم، شمارة سوم و چهارم.
  12. حاتمی‏نژاد، حسین و عبدی، ناصح، 1386، اقتصاد سیاسی و فضای شهری، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 237 و 238، صص 196-205.
  13. رفیعیان، مجتبی و جهان‏زاد، نریمان، 1394، دگرگونی اندیشه در نظریة برنامه‏ریزی شهری، تهران: انتشارات آرمان‏شهر.
  14. سید نورانی، سید محمدرضا، 1378، جهانی‏شدن کشورهای در حال توسعه و ایران، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 155و 156، صص 158-163.
  15. شکویی، حسین، 1383، دیدگاه‏های نو در جغرافیای شهری، ج 1، چ 7، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها(سمت).
  16. شیرزاد، حمیدرضا، 1392، تأثیر جهانی‏شدن نئولیبرالیسم بر دولت تحصیل‏دار (رانتیر) جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی بین‏المللی، پژوهش‏نامة روابط بین‏الملل (مطالعات روابط بین‏الملل)، شمارة 22، صص 167-207.
  17. صرافی، مظفر، 1379، شهری‏شدن جهان و جهانی‏شدن شهرها، طرح مسئله‏ای برای جنوب، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 155-156، صص 164-167.
  18. عبدی دانش‏پور، زهره، 1387، درآمدی بر نظریه‏های برنامه‏ریزی با تأکید ویژه بر برنامه‏ریزی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  19. کاتوزیان، محمدعلی، 1382، اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسلة پهلوی، ترجمة محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چ 9، تهران: نشر نی.
  20. کاظمیان، غلام‏رضا، 1383، تبیین رابطة ساختار حاکمیت و قدرت شهری با سازمان‏یابی فضایی، رسالة دکتری جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری، استاد راهنما: دکتر اکبر پرهیزکار، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
  21. محملی ابیانه، حمیدرضا، 1390، مقایسة تطبیقی مکاتب مطالعات مورفولوژی شهری به‏منظور تکمیل آن براساس دستگاه تحلیلی مکتب اقتصاد سیاسی فضا، آرمان‏شهر، شمارة 7 ، صص 159-171.
  22. مدنی‏پور، علی، 1393، ابرشهرها، فصل چهارم: فرم شهری، حکمروایی، و پایداری، ترجمة مجتبی رفیعیان و هانیه هودسنی، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‏ریزی شهر تهران.
  23. مرکز آمار ایران، 1395، جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395. بازیابی در 16 مرداد 1398 از سایت: مهدوی‏وفا، حبیب‏اله؛ رضویان، محمدتقی و مؤمنی، مصطفی، 1388، نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون، مجلة محیط‏شناسی، سال سی و پنجم، شمارة 50، صص 1-14.
  24. میرترابی، سعید، 1387، مسائل نفت ایران، چ 4، تهران: نشر قومس.
  25. میرترابی، سعید، 1390، نفت، سیاست، و دمکراسی، چ 2، تهران: نشر قومس.
  26. نوذری، حسین‏علی، 1384، نظریة انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران: انتشارات آگه.
  27. نوربرگ شولتز، کریستیان، ۱۳53، هستی، فضا، و معماری، ترجمة محمدحسن حافظی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  28. Abdi Daneshpour, Z., 2008, An Introduction to Planning Theories with Special Reference to Urban Planning Theories, SBU Publications.
  29. Abtahi, S. M. and Heidari, N., 2014, The Relationship between Oil and Political Development in Iran, Political Science Quarterly, Vol. 5, No. 19, pp. 25-44.
  30. Ades, J., P. Apparicio, and A. M. Séguin., 2012. Are new patterns of low‐income distribution emerging in Canadian metropolitan areas?. The Canadian Geographer/le géographe canadien, 56 (3), pp. 339-361.
  31. Afroogh, E., 1997, Space and Social Inequalities: the Study of Spatial Segregation and Poverty Concentration in Residential Neighborhoods of Tehran, Supervisor: Hossein Shakoei, PhD. Thesis in Sociology, Tarbiat Modares University, Faculty of Humanities.
  32. Afroogh, E., 1998, Space and Social Inequalities: the Study of Spatial Segregation and Poverty Concentration in Residential Neighborhoods of Tehran, Tehran: Tarbiat Modares University Publication, Faculty of Humanities.
  33. Anselin, L., 1995, Local Indicators of Spatial Association-LISA. Geographical analysis, 27(2), pp. 93-115.
  34. Atkinson, R., 2000, Combating Social Exclusion in Europe: the New Urban Policy Challeng, Urban Studies, 37(5/6), pp. 1037–1055.
  35. Azdari, A.; Taghvaee, A. A. and Zahirnezhad, A., 2014, Investigation of Socio-Spatial Separation of Educational and Occupational Groups in Metropolitan Area of Shiraz, Urban Studies Quarterly, 4 (16), pp. 67-80.
  36. Beblawi, H. and Luciani, G., 1987, The Rentier State, London: croom heim.
  37. Bell, W., 1954, A Probability Model for the Measurement of Ecological Segregation, Social Forces, 357-364.
  38. Bigdeli, M., 2015, Spatial Restructuring in Metropolitan Regions (Case study :Tehran Metropolitan Region), Supervisor: M.T. Razavian, PhD. Thesis in Geography & Urban Planning, Shahid Beheshti University, Faculty of Earth Sciences.
  39. Brenner, N. and Theodore, N., 2005, Neoliberalism and the Urban Condition, City, 9(1), pp. 101-107.
  40. Brenner, N., 2009, What is Critical Theory, City, Vol.13, No. 2-3.
  41. Castells, M., 1977, The Urban Question: A Marxist Analysis, London: Edward Arnold [Orig. 1972 La question urbaine].
  42. Caves, Roger W., 2005, Encyclopedia of the City, New York: Routledge.
  43. Creswell, J. W., 2003, Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, Second Edition, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  44. Daher, R., 2008, Amman: Disguised Genealogy and Recent Urban Restructuring and Neoliberal Threats, in Y. Elsheshtawy (ed.), The Evolving Arab City: Tradition, Modernity & Urban Development, London. Routledge, Taylor & Francis Group, pp. 37-68.
  45. Daher, R., 2013, Neoliberal Urban Transformations in the Arab City: Meta-Narratives, Urban Disparities and the Emergence of Consumerist Utopias and Geographies of Inequalities in Amman, Environnement Urbain/Urban Environment, 7, pp. 99-115.
  46. Duncan, O. D. and Duncan, B., 1955, A Methodological Analysis of Segregation indexes, American sociological review, 210-217.
  47. Dunlaevy, P., 1980, Urban Political Analysis, London: Macmillan.
  48. Evans, P., 2004, Embedded Autonomy States and Industrial Transformation, Translated by Abbas Zandbaf and Abbas Mokhayer, Tehran: Tarh Noo.
  49. Hakimian, H. and Moshaver, Z., 2001, The State and Global Change, Richmond: Curzon press.
  50. Harvey, D., 1978, Urbanization under Capitalism: a Framework for Analysis, International Journal of Urban and Regional Research, Vol. 2, pp. 31-101.
  51. Harvey, , 1989, From Managerialism to Entrepreneurialism: The Transformation in Urban Governance in Late Capitalism, Geografiska Annaler, 71 B (1), pp. 3-17.
  52. Harvey, D., 1989, The Condition of Postmodernity(Vol. 14). Oxford: Blackwell.
  53. Harvey, D., 2008, Right to the City, New Left Review, 53 Sep/Oct, pp. 23-40.
  54. Harvey, D., 2012, Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban Revolution, Verso, London and New York.
  55. Hataminezhad, H. and Abdi, N., 2007, Political Economy and Urban Space, Political & Economic Ettelaat Journal, No. 237, 238, pp. 196-205.
  56. Horkheimer, M., 1982, Critical Theory, New York: Seabury Press.
  57. Hossainul Haque, K. N., 2012, The Political Economy of Urban Space: Land and Real Estate in Dhaka City, Institute of Governance Studies, BRAC University, IGS Working Paper Series, No. 03/2012, July 2012.
  58. Hossein-zadeh, Ismael, 2018, Neoliberal Economics: The Plague of Iran’s Economy, Available from: https://counterpunch.org/2018/10/03/neoliberal-economics-the-plague-of-irans-economy/ [Accessed 4 June 2019].
  59. https://amar.org.ir/%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%D9%88-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86
  60. Imani Shamloo, J., 2019, Explanation of Tehran Metropolis Spatial Evolutions from the Perspective of Political Economy of Oil, Supervisor: M. Rafeian, PhD. Thesis in Urban Planning, Tarbiat Modares University, Faculty of Art & Architecture.
  61. Imani Shamloo, J.; Rafeian, M. and Dadashpoo, H., 2017, Urban Speculation and Spatial Segregation (Analysis of Spatial Evolution of Tehran Metropolis in the Context of Oil-Based Economy), Geopolitics Quarterly, No. 41, 104-135.
  62. Imani Shamlou, J., M. R. Pourjafar, and M. , 2018. Role of oil-based economic components in spatial transformations of Tehran and Tabriz metropolises. Political Spatial Planning, No. 1 (1): pp. 1–9.
  63. Imani, J. and Rafeian, M., 2015, Power and Re-Definition of Urban Planning Theory (With Emphasis on Political Economy in Oil-Based Economies), Quarterly Rahbord, No. 81, pp. 287-320.
  64. Karl, T. L., 2004, Oil-Led Development: Social, Political, and Economic Consequences, Encyclopedia of Energy, No. 4, pp. 661-672.
  65. Katouzian, M. A., 2003, The Political Economy of Modern Iran, Despotism and Pseudo-Modenism (1926-1979), Translated by Mohamadreza Nafisi and Kambiz Azizi, Tehran, Ney Publications.
  66. Kazemian, G. R., 2004, Defining the Urban Governance and Power Structures with Spatial Organization: Case of Tehran Metropolitan Area, supervisor: Dr. Akbar Parhizkar, Department of Geography and Remote Sensing, Tarbiat Modares University.
  67. Madanipour, A., 2014, Megacities: Urban Form, Governance, and Sustainability Chapter four: Sustainable Development, Urban Form, and Megacity Governance and Planning in Tehran, Tehran Urban Planning & Research Center (TUPRC) Publications.
  68. Mahdavi Vafa, H. A.; Razavian, M. T. and Momeni, M., 2009, The Role of Political Economy in Spatial Structure of Tehran and Surrounding Regions, Ecology Journal, No. 50, pp. 1-14.
  69. Mahmeli Abyane, H. R., 2011, A Comparative Study On Urban Morphology Schools Research in Order to Complete with Spatial Political Economy Analytical Approach, Armanshahr Journal, No. 7, pp. 159-171.
  70. Massey, D., 1987, New Direction in Space, Gregory & Urry (eds.), Social Relations & Spatial Structure, London: Macmillan Education LTd.
  71. Mirtorabi, S., 2008, Iranian Oil Issues, Tehran: Gomes Publication, Fourth Edition.
  72. Mirtorabi, S., 2012, Oil, Politics and Democracy, , Second Edition, Gomes Publishing.
  73. Moore, P. W., 2002, Rentier Fiscal Crisis and Regime Stability: Business-State Relation in the Gulf, Studies in Comparative International Development, Vol. 37, No. 1.
  74. Moran, P. A., 1950, Notes on Continuous Stochastic Phenomena, Biometrika, pp.17-23.
  75. Muñoz Arce, G. and Pantazis, C., 2019, Social exclusion, neoliberalism and resistance: The role of social workers in implementing social policies in Chile, Critical Social Policy, 39(1), pp. 127-146.
  76. Norberg-Schulz, C., 1975, Existence, Space and Architecture, Praeger Publishers, Translated by Mohamadhasan Hafezi, Tehran: Tehran University Press.
  77. Nozari, H. A., 2005, Critical Theory of the Frankfurt School in Humanities and Social Sciences, Tehran: Agah Publications.
  78. Piran, P., 1991, Theoretical Perspectives on the City and Urban Sociology (7) School of Spatial Political Economy, Political & Economic Ettelaat Journal, No 3 and
  79. Rafeian, M. and Jahanzad, N., 2015, The Thought Transformation on Planning Theory, Tehran: Armanshahr Publications
  80. Sarrafi, M., 2000, The Urbanization of the World and the Globalization of Cities, A Problem for the South, Political-Economic Ettelaat, No. 155 and 156, pp. 164-167.
  81. Sayed Noorani, S. M. R., 1999, Globalization of Developing Countries and Iran, Political-Economic Ettelaat, No. 155 and 156, pp. 158-163.
  82. Shakoei, H., 2004, New Perspective in Urban Geography, (Vol1), SAMT Publications.
  83. Shirzad, H., 2014, The Impact of Neo-liberalism's Globalization on Iran's Renter's Government from the Viewpoint of International Political Economy, International Relations Studies, No. 22, pp. 167-207.
  84. Silver, H., 1994, Social Exclusion and Social Solidarity: Three Paradigms. Int'l Lab. Rev., pp. 133, 531.
  85. Statistical Center of Iran, 2016, Population by Country Divisions in 2016. Retrieved from https://amar.org.ir/%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%D9%88-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86 on August 7, 2019.
  86. Summer, D., 2005, Neo-Liberalizing the City: Transitional Investment Networks and the Circulation of Urban Images in Beirut and Amman, Master Thesis in Urban Beirut, American University of Beirut (AUB).
  87. Swyngedouw, E.; Moulaert, F. and Rodriguez, A., 2002, Neoliberal Urbanization in Europe: Large-Scale Urban Development Projects and the New Urban Policy, Antipode, 34, No. 3, pp. 542-577.
  88. Tsai, Y. H., 2005, Quantifying Urban Form: Compactness Versus 'Sprawl', Urban studies, 42(1), pp.141-161.
  89. Wiedmann, F.; Salama, M. A. and Thierstein, A., 2012, Urban evolution of the city of Doha: an Investigation into the Impact of Economic Transformations on Urban Structures, METU Journal of the Faculty of Architecture, 29(2), pp. 35-61.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,362
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 629





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب