پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,694 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,006,322 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,687,623 |
سنجش مکانی-زمانی فرم فضایی شهر ارومیه با تأکید بر شاخصهای تراکم شهری | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 11، دوره 7، شماره 3، مهر 1398، صفحه 629-653 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2019.280685.1099 | ||
| نویسندگان | ||
| منیره عمرانی1؛ محمدتقی معصومی* 2؛ حسین نظم فر3 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران | ||
| 2استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران | ||
| 3دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| چکیده | ||
| تراکم از مباحث کلیدی مطالعات شهری و از مهم‌ترین عناصر شناسایی فرم شهر است که پایش تغییرات آن در ترسیم وضعیت کالبدی-اجتماعی و تحلیل روند تحولات شهر اهمیت دارد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی روند تغییرات و نحوۀ توزیع فضایی-زمانی شاخصهای تراکم شهری ارومیه طی سال‌های 1375-1395 با استفاده از روش‌های آماری است. جامعۀ آماری مناطق پنج‌گانۀ شهر ارومیه است. نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ افزایش مقادیر همۀ شاخصهای مدنظر و ناهمگنی در توزیع است؛ به‌طوری‌که محدودۀ جنوبی شهر تراکم ساختمانی و سرانۀ زیربنای بالا و شمال شهر تراکم جمعیتی بالا و سرانۀ زیربنای پایینی دارد. ضریب موران شاخص‌ها از الگوی تصادفی و پراکندگی به خوشه‌ای حرکت کرده است. بیشترین تغییر نیز به سرانۀ خالص مسکونی با افزایش ضریب 04/0- در سال 1375 به 4/0 در سال 1395 مربوط است. ضریب گری نیز با کاهش و فشردگی همراه بوده است و بیشترین فشردگی در جمعیت، واحد مسکونی و زیربنا به میزان 28/1 تا 82/0 واحد و کمترین فشردگی در مساحت با کاهش 15/0 واحدی است. در ضریب ویلیامسون بیشترین نابرابری در مساحت، جمعیت تعداد خانوار و زیربناست و بقیۀ شاخص‌ها توزیع متعادل‌تری دارند. آنتروپی متغیرهای مساحت با افزایش ضریب به 57/1 و 97/0 بیانگر الگوی پراکنش است. در تراکم مسکونی نیز FAR و تراکم ساختمانی با ضرایب کمتر از 5/0 نشان‌دهندۀ قطبیت و تعادل‌نداشتن در توزیع است. به‌طورکلی با وجود متعادل‌شدن توزیع و حرکت شاخص‌ها به سمت فشردگی محدود، شهر با افزایش نابرابری و توزیع قطبی در شاخصهای تراکم ساختمانی و سرانۀ زیربنا در منطقۀ 1 و 5 و شاخص جمعیتی در منطقۀ 2 مواجه است. تحول ساختار شهر در دهۀ گذشته نیز موجب قطبی‌ترشدن ساختار فضایی شهر از نظر جمعیتی و ساختمانی و افزایش نابرابری شده است. همچنین منطقۀ 5 با بیشترین نابرابری در توزیع شاخص‌ها مواجه بوده و نامتعادل‌تر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تراکم؛ توزیع فضایی؛ شهر ارومیه؛ مدل‌های آماری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Temporal- Spatial Measurement of Urmia Urban Space with Emphasis on Urban Density Indices | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Monireh Omrani1؛ Mohammad Taqi Masoumi2؛ Hosein Nazmfar3 | ||
| 1PhD Student in Geography and Urban Planning, Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran | ||
| 2Assistant Professor in Department of Geography and Urban Planning, Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran | ||
| 3Associate Professor of Geography and Urban Planning, Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Density is one of the important factors in urban studies, and one of the most important elements of city formation. It has a decisive effect on all aspects of the city and measured by specific indicators in urban planning. The density is very important in drawing the city physical and social status, and its monitoring is also important in the urban development analysis. This research purpose is descriptive – analytical, and is about changes and the spatial-temporal distribution evaluation of urban Density indices in Urmia city, using data and statistical methods during 1996- 2016. Urmia city experienced widespread physical growth in recent years, and consequently caused environmental hazards and the city instability. The requirement of providing suitable urban services for inhabitants of the city, that will be made possible through proper planning of urban congestion and suitable loading, the necessity of analysis of changes in urban densities, showed more attention has been paid to the urban densities distribution for planning to reach the balance in the compressive loading. In order to plan for achieving the equilibrium in the compressive loading, it has more demonstrated that these indices distribution contributed to the balancing of these indices, in order to distribute them into a suitable services and urban infrastructure distribution. The population density, which indicates the relationship between the people number and the space under their occupation, is based on two types: first Net population density, and second gross population density. Gross Residential Density is the best known city's development indicator, and it observes the amount of land that was used for each individual, and measures the amount of land production, and also measures the housing production amount, too.This type of density also is based on two types, which are located in two forms as recognized as Gross Residential Density and Net Residential Density. The Building Density is the area under construction ratio (in all classes) to the total residential land, which is conveyed in percentage. The Building Density is usually the population density planners and practical language. The FAR also indicates the ratio of floor Area to ground surface. Statistical models can be used for the analysis and measurement of the aggregation degree or the compressive and distribution of a city ratio and they are as following: the Moran and Gray coefficient and the various indices that determine the indicators status based on spatial construction. Methodology This research is applied, and its research method is descriptive - analytic. The statistical population is 5 regions of the Urmia city. Data were obtained from the official census statistics of population and housing in 1996, 2006, and 2016 after the extraction from different sources in the GIS software. The process of change and their behavior were measured by using SPSS software, and the mean, amplitude, standard deviation, skewness, and kurtosis statistical data were also measured. Results and discussion In the GRD index, the district 4 always has the highest value, and district 2 has the highest value in the NRD. The rate of increase in recent decade has been less than that of other regions, and district 1 has the highest increase from 180 to 247 people per hectare in the recent decade. In the Building Density index, has the lowest value for district 2 and the highest in district 1. This indicated that the construction intensity and the ability to attract more population are of greater significance. The district 1 has the highest value and district 4 has the lowest in the capitation floor Area Index. This indicated the difference between the areas of these two regions. This study show that the Moran's coefficient has completely distinct pattern of random and dispersion on the cluster in all indices. The net residential capital with a coefficient of - 0.04 in 1996 and 0.4 in 2016 was the highest mutation rate from the dispersed. The Geary correlation has been accompanied with the overall decline, but the highest decrease in coefficient or compression in the population, residential units and infrastructure were ranged from 0.82 to 1.28 and the lowest compression has reduction about0.15 in the area. The Williamson correlation was the most inequality in the area, with population, number of households, structure, and other indices. It has more balanced distribution. The highest inequality in the building density and FAR was in district 2and the infrastructure structure in zone 4 and in other indicators is the zone 5 because it was more unbalanced and has the most inequality in distribution. The entropy of the indices displays that the city has witnessed the distribution pattern in the city area and residential area with increasing coefficient to 1.57, in the residential density. The coefficients of FAR and Building density are expressed by the polarity and imbalance in distribution. Conclusion In the past 20 years in Urima city, the values of all indices had increasing, and moving towards the limited compression by using the significant models, but inequality and lack of equivalence in most indicators distribution, and their distribution in city. This is increasing inequality polar distribution explanation in the city. Consequently, district 1 and 2 are the most populated regions in the city, and the first one from the point of building density and infrastructure. The second one from the point of net population density amongst the city's districts is transformation process of the city structure in last decades. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Density, Spatial distribution, Statistical models, Urmia city | ||
| مراجع | ||
|
احدنژاد، محسن، احمدی، لیلا، شامی، اصغر و تقی حیدری، 1392، «بررسی روند توسعۀ درون‌شهری با تأکید بر تغییرات تراکم و کاربری اراضی؛ نمونۀ موردی: بافت فرسودۀ شمالی شهر زنجان (1375-1388)»، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شمارۀ 8، صص 99-118. برتو، آلن، 1382، ساختار فضایى شهر تهران؛ محدودیت‌ها و فرصت‌هایی براى توسعۀ آتى، ترجمۀ اسفندیار زبردست، سازمان ملى زمین و مسکن، وزارت مسکن و شهرسازى، تهران. جعفری، فیروز و رسول قربانی، ۱۳۹۴، «بررسی و تحلیل تراکم ساختمانی در محله‌های شهری با استفاده از LUI؛ نمونۀ موردی: محلۀ گلباد شهر تبریز»، نشریۀ ساختار و کارکرد شهری سال سوم، شمارۀ ۱۱، صص ۵۳-۷۴. حکمت‌نیا، حسن و میرنجف موسوی، 1390، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین، یزد. رهنما، محمدرحیم و غلامرضا عباس زاده،1387، اصول، مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی، مشهد. سرایی، محمدحسین و اسماعیل پورمحمد، 1387، «آنالیز سازمان فضایی و فضای شهری استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل آنتروپی»، مجلۀ فضای جغرافیایی، دورۀ هشتم، شمارۀ 22، صص 51-58. سعیدیان، وحید، 1391، «تراکم از سیاست تا معیار»، نشریۀ برنامه، شمارۀ 11، صص 12-22. سلطانی، علی، اسمعیلی ایوکی، یوسف و علیرضا احمدیان، 1389، «بررسى کارایى آمارهاى فضایى در تحلیل تراکم شهرى»، فصلنامۀ سنجش از دور و GIS ایران، دورۀ دوم، شمارۀ 1، صص 99 – 113. ضرابى، اصغر و میرنجف موسوى، 1389، «تحلیل فضایى پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحى شهرى یزد»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایى، شمارۀ 97، صص 27-46. عبدى دانش‌پور، زهره، 1379، «تحلیل عدم تعادل فضایى در شهرها: مورد تهران»، فصلنامۀ صفه، شمارۀ 29، صص 34-57. عزیزى، محمدمهدى و مجتبى آراسته، 1390، «تبیین پراکنده‌رویى شهرى براساس شاخص تراکم ساختمانى؛ مطالعۀ موردى شهر یزد»، فصلنامۀ هویت شهر، شمارۀ 8، صص 5-15. عزیزی، مهدی، 1383، تراکم در شهرسازی، چاپ اول انتشارات دانشگاه تهران، تهران. عزیزی، محمدمهدی، 1394،تراکم در شهرسازی، اصول و معیارهای تراکم شهری، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. قربانى، رسول، 1384، «تحلیل پراکنش تراکم‌های جمعیتى شهر تبریز با استفاده از روش حوزه‌بندی آمارى»، فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیایى، شمارۀ 54، صص 123-136. کلانتری، خلیل، 1384، برنامه‌ریزی و توسعۀ منطقه‌ای (تئوری‌ها و تکنیک‌ها)، انتشارات خوش‌بین، تهران. مرکز آمار ایران، 1390، سرشماری نفوس و مسکن، استان آذربایجان غربی، شهر ارومیه. مرکز آمار ایران، 1395، سرشماری نفوس و مسکن، استان آذربایجان غربی، شهر ارومیه. مشهودی، سهراب، 1389، تراکم ساختمانی و جمعیتی در شهرها، نشر مزینانی، تهران. معصومی اشکوری، سیدحسن، 1385،اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، چاپ ششم، انتشارات پیام، تهران. معصوم‌نیا بوشهری، عسگری و برک‌پور ناصر، 1393، «تحلیل روند تغییرات شاخصهای تراکم و سرانۀ فضای مسکونی»، فصلنامۀ صفه، دورۀ بیست‌و‌چهارم، شمارۀ 64 ، صص 75-94. Artmann, M., Inostroza, L., and Fan, P., 2019, Urban Sprawl, Compact Urban Development and Green Cities, How Much Do We Know, How Much Do We Agree?, Ecological Indicators, Vol. 96, Part, 2, PP. 3-9. Bertaud, A., 2008, Evolution of Population Densities Since 1990, Could a New Transport Network Accelerate the Evolution of Gauteng Spatial Structure Toward“Normalcy”? The International Urban Development Workshop, November 12-13, Pretoria, Retrieved No. 15, from http://alain-bertaud.com. Bunting, T., Filion, P. and Priston, H., 2002, Density Gradients in Cana Dian Metropolition Regions,1971-96: Differential Patterns of Central Area and Suburban Growth and Change, Urban Studies, No. 39, PP. 2531-2552. Deilmann, C., Hennersdorf, J., Lehmann, I., and Reißmann, D., 2018, Data Envelopment Analysis of Urban Efficiency Interpretative Methods to Make DEA a Heuristic Tool, Journal Ecol. Indic, No. 84, PP. 607-618. Dempsey, N., and Bramley, G., 2012, The Key to Sustainable Urban Development In UK Cities? The Influence of Density on Social Sustainability, Progress in Planning, Vol. 77, No. 3, PP. 89–141. Ewing, R., and Hamidi, S., 2017, Costs of Sprawl, Routledge, Newyork doihttps://doi.org/10.4324/9781315628103 Forsyth, A., and Amos, I., 2007, Does Residential Density Increase Walking and Other Physical Activity?, Urban Studies, No. 4, PP. 679-697. Hamidi, Sh., Ewing, R., Preuss, I., and Dodds, A.Alex Dodds2Smart Growth America, Washington, DC, USA Hess, P., Sorensenm, A., and Parizeau, K., 2007, Urban Density in the Greater Golden Horseshoe, Toronto: University of Toronto, Centre for Urban and Community Studies. Inostroza, L., 2018, The Circularity of the Urban Ecosystem Material Productivity: The Transformation of Biomass Into Technomass in Southern Patagonia, Sustain, Cities Soc, No. 39, PP. 335-343. Jenks, M., and Dempsey, N., 2005, Future Forms and Design for Sustainable Cities Taylor and Francis Ltd, Oxford, United Kingdom. Lee, J., and Wong, D. S., 2002, Statstical Analysis with Arcview GIS, Translated By: Hosseinnejad and Ghadimi, Elm O Sanat University Publisher, Tehran. (In Persian)Kim Korinek Li, H., Wei Yehua, D., and Korinek, K., 2018, Modeling Urban Expansion in the Transitional Greater Mekong Region, Urban Studies, Vol. 55, No. 8, PP. 1729-1748, https://doi.org/10.1177/0042098017700560 Middel, A., Lukasczyk, J., Zakrzewski, S., Arnold, M., and Maciejewski, R., 2019, Urban Formand Composition of Street Canyons: A Human-Centric Big Data and Deep Learning Approach, Landscape and Urban Planning, No. 183, PP. 122-132. Ratclife, J., 1984, An Introduction to Town and County Planning, Hutchinson, London. Tsai, Y., 2005, Quantifying Urban Form: Compactness Versus Sprawl, Urban Studies, Vol. 42, No. 1, PP. 141-161. Wang, S., Shi, S., and Rao, X., 2013, A Study of Urban Density in Shenzhen, The Relationship Between Street Morphology, Building Density and Landuse, Proceedings of the Ninth International Space Syntax Symposium, Seoul. Wheeler, J., and Muller, P., 1986, Economic Geography, John Wiley and Sons, Ins, Canada, Ros. Williams, K., 2009, Space Per Person in the UK: A Review of Densities, Trends, Experiences and Optimum Levels, Land Use Policy, Vol. 26, No. 1, PP. S83-S92. Abdi Daneshpour, Z., 1999, Analysis of Spatial Imbalance in Cities: Case Tehran, Soffeh, No. 29, PP. 34-57. (In Persian) Ahadnejad, M., Ahmadi, L., Shami, A., and Heydari T., 2013, A Study on the Process of Brownfield Redevelopment with an Emphasis on the Change in Density and Land Uses Case Study: The Old Texture’s North of Zanjan (1996-2009), Geographical Planning of Space Quarterly Journal, No. 8, PP. 11-99. (In Persian) Azizi, M. M., and Araste, M., 2011, Spatial Evaluation of Urban Form with Respect Toconstruction Density in Yazd, Hoviatshahr, No. 8, PP. 5-15. (In Persian) Azizi, M. M., 2004, Density in Urban Planning, University of Tehran. (In Persian) Azizi, M. M., 2015, Density in Urban Planning, Principles and Measures of Urban Density, University of Tehran. (In Persian) Bertaud A., 2004, Space Structure of the City of Tehran; Limitations and Opportunities for Future Development, Translatr Bey Zebardast, E., National Land and Housing Organization, Tehran. (In Persian) Ghorbani, R., 2015, Analysis of the Distribution of Population Density in Tabriz City Using Statistical Zoning Techniques, Geographical Research, Vol. 4, No. 54, PP. 123-136. (In Persian) Hekmatnia, H., and Mousavi M. N., 2011, The Using of Model in Geography with Emphasis on Urban and Regional Planning, Modern Science Publishing, Yazd. (In Persian) Jafari, F., and Ghorbani, R., 2015, Analyzing the Building Density (FAR) in Urban Neighborhoods with LUI (A Case Study of Golbad, Tabriz), Shahr-Ha, No. 11, PP. 53-74. (In Persian) Kalantari, Kh., 2001, Planning and Reginal Development (Theories and Techniques),Press Khoshbin. (In Persian) Mashhoodi, S., 2011, Building and Population Density in Cities, Publication Mazinani Tehran. (In Persian) Massumi Eshkevari H., 2006, Principles and Basis of Regional Planning, Publication Payam, Tehran. (In Persian) Masumnia Boshehri, A., and Barakpoor, N., 2014, The Analysis of Changing Procedure Density Indicator and the Net Residential Capital, Soffeh, No. 64, PP. 75-94. (In Persian) Rahnema, M., and Abbaszadeh, Gh., 2008, Fundamental and Models of Urban From Measuring, Jahad Daneshgahi, Mashhad. (In Persian) Saeidian, V., 2012, Density From Policy to Index, Barname, No. 11, PP. 12-22. (In Persian) Saraei, M., and Poormohammad, E., 2008, Analysis of Spatial Organization in East Azerbaijan Province and Urban Area Using Entropy Model, Journal of Geographic Space, Vol. 8, No. 22, PP. 51-58. (In Persian) Soltani, A., Esmaeeili, U., and Ahmadian, A., 2010, The Analyzing the Efficiency of Spatial Statistics in Urban Density Analysis, Iranian Journal of Remote Sencing and GIS, No. 1, PP. 99-113. (In Persian) Statistical Centre of Iran, 2006, Population and Housing Census, West Azerbaijan Province, Urmia City. (In Persian) Statistical Centre of Iran, 2016, Population and Housing Census, West Azerbaijan Province, Urmia City. (In Persian) Zarabi, A., Mousavi, M. N., 2010, Spatial Analysis of Population Distribution and Distribution of Services in Urban Areas of Yazd, Geography Research Quarterly, No. 97, PP. 27-46. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,166 |
||