تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,522,121 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,781,682 |
همانندی تأویلهای منشوری عطار از هبوط آدم و سقوط ابلیس | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 3، دوره 52، شماره 1، شهریور 1398، صفحه 47-68 اصل مقاله (438.89 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2019.280750.629924 | ||
نویسندگان | ||
مجید رستنده* 1؛ وحید مبارک2؛ ابراهیم رحیمی زنگنه2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
2استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
نویسندگان و شاعران عارفمسلک در مواجهه با قرآن و حدیث، نگاهی تأویلی داشتهاند؛ برای نمونه، از نگاه عطار، آدم با بندگی خود مایۀ زینت هستی میشود و ابلیس مظهر قهر الهی. ازاینرو، یکی از موضوعات برجسته در آثار او تأویلهایی است که در خصوص «آفرینش آدم و هبوط او از بهشت» و «تمرد ابلیس و سقوطش از مقامی ارجمند» ارائه کرده است. در این پژوهش بر آن هستیم که بر پایۀ نظریۀ هرمنوتیک (hermeneutic) و با روش توصیف و تحلیل محتوا، پاسخی برای این پرسش بیابیم: شکل، روش، ساختار و تأویلهای عطار از هبوط آدم و راندهشدن ابلیس از درگاه حق چگونه است؟ در این پژوهش خواهیم دید که او در مواجهه با این دو موضوع با نگاهی منشوری و مشابه، به تأویل دست زده است که بیشک این رفتار، بیانگر نگاه خاص او به تقابل میان آدم و ابلیس است. | ||
کلیدواژهها | ||
آثار عطار؛ تأویل (هرمنوتیک)؛ تأویل منشوری؛ سقوط ابلیس؛ هبوط آدم | ||
مراجع | ||
[1]. قرآن کریم. [2]. امام علیبنابیطلب(ع)(1372). نهجالبلاغه، به اهتمام سید رضی، ترجمه سیدجعفر شهیدی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. [3]. ابراهیمتبار، ابراهیم (1394). «ابلیس در جهان بینی عطّار»، فصلنامۀ ادبیّات عرفانی و اسطورهشناسی، شمارۀ 40، صص 23ـ1. [4]. احمدی، بابک (1395). ساختار و تأویل متن، چاپ هجدهم، تهران، مرکز. [5]. ــــــــــــــ. (1396). حقیقت و زیبایی درسهای فلسفۀ هنر، چاپ سی و چهارم، تهران، مرکز. [6]. ابنأبیجمهور، محمدبنزینالدّین (1405ق). عوالی اللّئالی العزیزیّة فی الأحادیث الدّینیّة، تصحیح و تحقیق مجتبی عراقی، ج4، چاپ اول، قم، دار سیدالشّهداء. [7]. افلاکی، شمسالدّین احمد (1393). مناقبالعارفین، ج1، به کوشش تحسین یازیجی، چاپ پنجم، تهران، دنیای کتاب. [8]. اکرمی، میرجلیل و هادی دینی (1397). «تجلّیات عرفانی مبارزه با نفس در مثنویهای عطّار»، دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی زبان و ادب فارسی، شمارۀ 238، صص 48ـ27. [9]. بیات، محمدحسین (1391). «هرمنوتیک و تأویل آیات قرآن کریم»، فصلنامۀ سراج منیر، شمارۀ 7، صص 46ـ10. [10]. جامعالتّفاسیر نور 1/2. دائرةالمعارف چند رسانهای قرآن کریم، (؟)، قم، مرکز تحقیقات علوم کامپیوتری علوم اسلامی. [11]. جاویدانه، بهادر (1389). «دفاع از ابلیس نزد برخی از اکابر صوفیان»، پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب، شمارۀ 10، صص 161ـ134. [12]. جرجانی، سید شریف (؟). معجم التّعریفات، تحقیق و درایة محمد صدّق المنشاوی، بدون نوبت چاپ، قاهرۀ، دارالفضیلة. [13]. خرّمشاهی، بهاءالدّین (1376). قرآن شناخت مباحثی در فرهنگآفرینی قرآن، چاپ چهارم، تهران، طرح نو. [14]. داودیمقدّم، فریده (1389). «تحلیل حکایت دیدار موسی و ابلیس در عقبة طور در متون عرفانی»، فصلنامۀ تخصّصی پیک نور زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ دوم، صص 77ـ60. [15]. دهخدا، علیاکبر (1372). لغتنامة دهخدا، چاپ اول، تهران، دانشگاه تهران. [16]. ریتر، هلموت (1388). دریای جان، ترجمۀ عباس زریاب خویی و مهرآفاق بایبوردی، چاپ سوم، تهران، الهدی. [17]. سلطانی، منظر و فاطمه شریفی (1394). «بررسی و تبیین اندیشههای عرفانی عطار نیشابوری»، عرفانیّات در ادب فارسی، شمارۀ 23، صص 67ـ41. [18]. عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1366). دیوان عطّار، به اهتمام و تصیح تقی تفضلی، چاپ چهارم، [تهران]، علمی و فرهنگی. [19]. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1370). تذکرةالاولیا، به تصحیح و توضیح محمد استعلامی، چاپ ششم، تهران، زوار. [20]. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1388). الهینامه، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ پنجم، تهران، سخن. [21]. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1391). منطقالطیر، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ یازدهم، سخن. [22]. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1392 الف). اسرارنامه، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ ششم، تهران، سخن. [23]. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1392 ب). مصیبتنامه، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ یازدهم، تهران، سخن. [24]. فروزانفر، بدیعالزمان (1361). احادیث مثنوی، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر. [25]. فؤاد عبدالباقی، محمد (1364). المعجمالمفهرس لالفاظ القرآنالکریم، قاهره، [26]. معرفت، محمدهادی (1388). علوم قرآنی، چاپ دهم، قم، مؤسسۀ فرهنگی تمهید. [27]. کبیر مدنی شیرازی، سید علیخانبناحمد (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، ج7، به تصحیح محسن حسینی امینی، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی. [28]. کربای، آنتونی (1393). «هرمنوتیک»، دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، تألیف ایرنا ریما مکاریک، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ پنجم، تهران، آگه، صص 466ـ461. [29]. کُربن، هانری (1395). ارض ملکوت، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران، سوفیا. [30]. مجلسی، محمدتقی (1414ق). لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، ج8، قم، اسماعیلیان. [31]. واینسهایمر، جوئل (1393). هرمنوتیک فلسفی و نظریۀ ادبی، ترجمۀ مسعود علیا، چاپ سوم، تهران، ققنوس. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 412 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 429 |