تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,101,116 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,207,913 |
توسعه یک سامانه تصمیمیار چند معیاره برای تخصیص منابع آب یک حوضه آبریز مطالعه موردی )سامانه انتقال آب مازندران-گلستان( | ||
تحقیقات آب و خاک ایران | ||
مقاله 20، دوره 50، شماره 8، دی 1398، صفحه 2085-2097 اصل مقاله (887.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijswr.2019.277053.668146 | ||
نویسندگان | ||
نصرت اله اسدی1؛ کامران داوری* 2؛ حسین انصاری2؛ علی نقی ضیایی3؛ علیرضا فریدحسینی3 | ||
1دانشجوی دوره دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2استاد، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
3دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
مدیریت منابع آب در حوضههای آبریز دارای ابعادی گسترده و پیچیده ای بوده که خصوصا برای تصمیمگیری جهت انتقال آب بین حوضهها همواره با مسائل چالشی مانند اثرات زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی مواجه است. در این پژوهش سامانه تصمیمیار چندمعیاره جهت تخصیص منابع آب شرب، صنعت و کشاورزی برای انتقال آب از مازندران به گلستان توسعه یافته است. برنامهریزی منابع آب و تعیین آب مازاد قابل انتقال توسط مدل WEAP، تعیین ضرایب معیارهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فنی، منابع آب و زیست محیطی به کمک نرم افزار Expert Choice انجام و ارتباط بین موارد اشاره شده به کمک نرم افزار Excel صورت پذیرفت. سه گزینه انتقال آب شامل گزینه 1) انتقال آب از بالادست اراضی زراعی با انتقال آب مازاد کانال چالوس، گزینه 2) انتقال آب از بالادست اراضی زراعی بدون انتقال آب مازاد کانال چالوس، گزینه 3) انتقال آب از پایین دست اراضی زراعی در کنار دریا تعریف و با کمک ارزیابی چندمعیاره مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تخصیص 2/82 میلیون مترمکعب برای شرب و 5/10 میلیون مترمکعب برای مصارف کشاورزی با معیارهای اقتصادی، اجتماعی، فنی، منابع آب و زیستمحیطی گزینه بهینه برای انتقال آب از استان مازندران به استان گلستان بوده (گزینه 2) و دارای بیشترین امتیاز در ارزیابی چندمعیاره معادل 33/7 میباشد. مدل تصمیمیار چندمعیاره براساس گزینه منتخب توسعه یافته، بگونهای که امکان بررسی سناریوهای مختلف وجود داشته و میتواند تصمیمگیرندگان و متولیان امر را در خصوص برنامهریزی و تخصیص منابع آب در سطح حوضه یاری نماید. نتایج خروجی مدل نشان داد که در نظر گرفتن شاخصهای اقتصادی به تنهایی نمیتواند منجر به تصمیم درست در چگونگی تخصیص منابع آب و خصوصا انتقال آب از حوضه مبدا به حوضه مقصد باشد و علاوه بر ملاحظات اقتصادی میبایست معیارهای اجتماعی، زیستمحیطی، منابع آب و فنی را با بهرهگیری از ارزیابی چندمعیاره مد نظر قرار داد. | ||
کلیدواژهها | ||
مدیریت منابع آب؛ انتقال آب بین حوضهای؛ تخصیص منابع آب؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ سامانه تصمیمیار چندمعیاره | ||
مراجع | ||
Calizaya, A., Meixner, O., Bengtsson, L. and Berndtsson, R. (2010) Multi-criteria decision analysis (MCDA) for integrated water resources management (IWRM) in the Lake Poopo Basin, Bolivia. Water Resources Management, 24(10), 2267-2289. Choi, S.J., Kim, J.H. and Lee, D.R. (2012) Decision of the water shortage mitigation policy using multi-criteria decision analysis. KSCE Journal of Civil Engineering, 16(2), 247-253. Dunning, D.J., Ross, Q.E. and Merkhofer, M.W. (2000) Multiattribute utility analysis for addressing Section 316 (b) of the Clean Water Act. Environmental Science & Policy, 3, 7-14. Flug, M., Seitz, H.L. and Scott, J.F. (2000) Multicriteria decision analysis applied to Glen Canyon Dam. Journal of Water Resources Planning and Management, 126(5), 270-276. Hafezparast, M., Sh. Araghinejad, (2015) water resources Decision Support System with Quantitative Indicators (case study, Aras Basin), Iranian Water Research Journal, 9 (2), 101-110.(In Farsi) Hajkowicz, S. and Collins, K. (2007) A review of multiple criteria analysis for water resource planning and management. Water resources management, 21(9), 1553-1566. He, J., Zhang, Y. and Shi, Y. (2007) November. A multi-criteria decision support system of water resource allocation scenarios. Proceedings of the International Conference on Knowledge Science, Engineering and Management (pp. 593-598). Springer, Berlin, Heidelberg. Joubert, A., Stewart, T.J. and Eberhard, R. (2003) Evaluation of water supply augmentation and water demand management options for the City of Cape Town. Journal of Multi‐Criteria Decision Analysis, 12(1), 17-25. Rousta, B.A. and Araghinejad, S. (2015) Development of a multi criteria decision making tool for a water resources decision support system. Water Resources Management, 29(15), 5713-5727. Savić, D.A., Bicik, J. and Morley, M.S. (2011) A DSS generator for multiobjective optimisation of spreadsheet-based models. Environmental modelling & software, 26(5), 551-561. Shahraki, J. and Mohseni, S. (2013) Compromise multi criteria decision making application in water resources optimal allocation case study Yazd city. Journal of Irrigation and water Engineering, 15(3), 107-113. (In Farsi) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 484 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 460 |