سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,578
تعداد مقالات71,075
تعداد مشاهده مقاله125,703,196
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,936,961
جعفری ولنی, علی اصغر. (1399). نقش فطرت در حرکت استکمالی انسان. , 17(3), 393-423. doi: 10.22059/jpht.2019.251070.1005538
علی اصغر جعفری ولنی. "نقش فطرت در حرکت استکمالی انسان". , 17, 3, 1399, 393-423. doi: 10.22059/jpht.2019.251070.1005538
جعفری ولنی, علی اصغر. (1399). 'نقش فطرت در حرکت استکمالی انسان', , 17(3), pp. 393-423. doi: 10.22059/jpht.2019.251070.1005538
جعفری ولنی, علی اصغر. نقش فطرت در حرکت استکمالی انسان. , 1399; 17(3): 393-423. doi: 10.22059/jpht.2019.251070.1005538

نقش فطرت در حرکت استکمالی انسان

مجله علمی " فلسفه دین "
مقاله 3، دوره 17، شماره 3، مهر 1399، صفحه 393-423    اصل مقاله (946.06 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2019.251070.1005538
نویسنده
علی اصغر جعفری ولنی*
استادیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران
چکیده
کاوش در باب فطرت و نقش عقل و خرد به‌عنوان کانون این قلمرو در مکاتب گوناگون، ابعاد مختلفی دارد. از بررسی این ابعاد گوناگون چنین برمی‌آید که فطریات مربوط به حوزۀ ادراک و شناخت، اصول و مبادی شناخت و تفکر بشر را تشکیل می‌دهد و موجب تمایز فطرت از طبیعت و غریزه می‌شود، تفاوتی که از سنخ اختلاف تشکیکی و ناشی از تفاوت در مراتب وجودی موجودات است. هرگونه تردید در این اصول و مبادی تفکر، بنای معرفت بشری را به چالش می‌کشد. از دیدگاه قرآن نیز معرفت فطری با دو حوزۀ وجود انسان (عقل و خرد، دل و روان) ارتباط دارد و از این دو سرچشمه می‌جوشد. از این‌رو اساس سنت دینی را بنیان ثابت و مشترک انسانی (فطرت او) تشکیل می‌دهد؛ یعنی حیات انسانی هم مدار ثابتی دارد و هم در مدار ثابت خود، پیوسته در تحول و تکامل است. آن مدار ثابت همانا انسانیت اوست که بر محور فطریات او استوار است. این خلقت ویژۀ انسان، او را به‌سوی مبدأ و منشأ کمالات فرامی‌خواند. حرکت تکاملی انسان از «خود»، یعنی خود ملکوتی، رحمانی و فطری انسان آغاز می‌شود با دیدار الهی پایان می‌یابد. لازمۀ چنین حرکت استکمالی جوهری، فقرشناسی وجودی، مجاهدۀ مستمر با خواهش‌های نفسانی و مراقبت کامل، نوسازی معنوی مداوم، بازشناسی و بازیابی همیشگی، هدفشناسی و هدفداری است. بدیهی است حرکت و شدن از خود به‌سوی خدا در حقیقت رسیدن به خود برتر و تکامل‌یافته و توسعه بخشیدن به حقیقت وجودی خود است و انسان متحرکِ متکامل، انسان به خود‌رسیده و کمال‌یافته و سعادتمند است.
کلیدواژه‌ها
آفرینش انسان؛ اخلاق؛ حرکت استکمالی خداشناسی؛ فطرت؛ معرفت فطری
مراجع
  1. دادبه، اصغر (1382). کلیات فلسفه، چ بیست‌وششم: دانشگاه پیام نور.
  2. داوری اردکانی، رضا (1389). ما و تاریخ فلسفۀ اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  3. ربانی گلپایگانی، علی (بی‌تا). فطرت و دین: مؤسسۀ فرهنگی دانش و ادبیات معاصر.
  4. ژیلسون، اتین (1392). نقد تفکر فلسفی غرب، ترجمۀ احمد احمدی: سمت.
  5. شفیعی، سید محمد (1367). پژوهشی پیرامون فطرت مذهبی در انسان: دفتر انتشارات اسلامی.
  6. جوادی آملی، عبدالله (1372). ده مقاله پیرامون مبدأ و معاد، چ سوم: انتشارات الزهراء
  7. ـــــــــــــــــــ (1379). تفسیر موضوعی قرآن کریم، فطرت در قرآن، چ دوم: اسراء.
  8. شیرازی، صدرالمتألهین (1386). شرح اصول کافی، کتاب عقل و جهل، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  9. ـــــــــــــــــــــ (1381)، کسرالاصنام الجاهلیۀ، مقدمه و تصحیح و تعلیق دکتر محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
  10. ـــــــــــــــــــــ (1363). مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.
  11. ـــــــــــــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار.
  12. ـــــــــــــــــــــ (1981). الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  13. ـــــــــــــــــــــ (1354). المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
  14. ـــــــــــــــــــــ (1382). الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، با تصحیح و تحقیق و مقدمۀ دکتر سید مصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  15. طباطبایی، سید محمدحسین (1997). المیزان، جلد 1، 3، 4، 6، 7، 8، 10، 16، 19 و 20، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  16. ـــــــــــــــــــــ (1362). نهایة الحکمة، قم: مؤسسة نشر الإسلامی.
  17. ـــــــــــــــــــــ (1994). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی.
  18. ـــــــــــــــــــــ (1388). اسلام و انسان معاصر، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  19. ـــــــــــــــــــــ (1385). نهایۀ الحکمۀ، جلد 2، ترجمه و شرح علی شیروانی، قم: بوستان کتاب.
  20. ـــــــــــــــــــــ (1389). اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد 2 و 4، مقدمه و شرح مرتضی مطهری، تهران: صدرا.
  21. طوسی، خواجه نصیرالدین (1375). شرح اشارات، جلد 1، قم، نشر البلاغه.
  22. فروغی، محمد علی (1379). سیر حکمت در اروپا، جلد 1 و 2، چ سوم، تهران: نشر البرز.
  23. کاپلستون، فردریک (1375). تاریخ فلسفه، ترجمۀ سید جلال‌الدین مجتبوی، جلد 1، چ سوم: انتشارات علمی و فرهنگی و سروش.
  24. کلینی، محمدبن یعقوب (1362). الکافی، تهران: اسلامیه.
  25. مجلسی، محمد باقر (بی‌تا). بحار الانوار، تهران: اسلامیه.
  26. مصباح یزدی، محمد تقی (1386). معارف قرآن، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  27. مطهری، مرتضی (1370). مجموعه آثار، جلد 3، تهران: صدرا.
  28. ـــــــــــــــ (1375). اصول فلسفه و روش رئالیسم، مجموعه آثار، جلد 6، چ چهارم: صدرا.
  29. ـــــــــــــــ (1360). شرح مبسوط منظومه، جلد 1، تهران: حکمت.
  30. ـــــــــــــــ (1373). فطرت، چ ششم: صدرا.
  31. ـــــــــــــــ (1376). مسئلۀ شناخت، مجموعه آثار، جلد 13، چ سوم: صدرا.
  32. ـــــــــــــــ (1375). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، مجموعه آثار، جلد 2، چ ششم: صدرا.
  33. ـــــــــــــــ (1380). مجموعه آثار، قم: صدرا.
  34. موسوی خمینی، سید روح‌اﷲ (1386).شرح چهل حدیث، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  35. ـــــــــــــــــــــ (1385).صحیفه امام «مجموعه آثار امام خمینی»، 22 جلد، چ نخست، مؤسسة ‌تنظیم ‌و نشر آثار امام ‌خمینی‌(س).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 501
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 381





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب