تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,495,831 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,718 |
گفتوگومندی سراسطورههای مسلط بر هنر دورۀ قاجار و نقش آن در تصویرگری شخصیت شیرین | ||
زن در فرهنگ و هنر | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 2، تیر 1398، صفحه 179-197 اصل مقاله (948.74 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2019.282063.1288 | ||
نویسندگان | ||
مهین سهرابی* 1؛ بهمن نامورمطلق2؛ فاطمه مهرابی3 | ||
1استادیار گروه صنایع دستی دانشگاه الزهرا | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فرانسه و لاتین، دانشگاه شهید بهشتی | ||
3کارشناسی ارشد گروه صنایع دستی، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا(س) | ||
چکیده | ||
سراسطورههای مسلط بر فرهنگ و هنر هر جامعه شکلدهندة گفتوگوهایی هستند که به جریانهای فرهنگی و خلق هنری در آن جامعه جهت میدهند. در دورة قاجار، ورود و ترویج سراسطورة فرنگ در ایران باعث بهوجودآمدن تحولاتی شایستة توجه در حوزة فرهنگ و هنر شد. یکی از نمودهای پربسامد و تأثیرگذار چنین تحولی در تصویرگری و بهخصوص تصویرگری زنان مفهوم «دیگری» این دوره بود. ازاینرو، این پژوهش با انتخاب «شخصیت شیرین»، که شخصیتی با ظرفیت بالا برای «دیگری»شدن و «فرنگی»شدن در آن دوره بود، به مطالعة گفتوگومندی (باختینی) سراسطورههای مسلط بر هنر دورة قاجار پرداخت. این مطالعه در پی پاسخ به این پرسش شکل گرفت که در یک جامعه، که در یک زمان تحت تأثیر چند سراسطورة مختلف است، نحوة تأثیرگذاری سراسطورهها بر شکلگیری و تحولات یک ایکون اسطورهای کلان چگونه است؟ بدین منظور، بررسی تصاویر موجود از صحنة «آبتنی شیرین»ـ بهمنزلة پیکرة مطالعاتیـ با روش تحلیلهای بینامتنی و بیناگفتمانی بدین نتیجه رسید که در دورة قاجار بین سه سراسطورة فرنگی، ایرانی و اسلامی گفتوگویی شکل گرفته که سراسطورة اسلامی در آن نقش میانجی دو سراسطورة دیگر و فراهمکنندة مقدمات گفتوگو را برعهده داشته، اما درنهایت، باگذشت زمان و قوتگرفتن این گفتوگو، سراسطورة اسلامی از آن خارج شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تصویرگری؛ سراسطوره؛ شیرین؛ گفتوگومندی؛ هنرهای تجسمی؛ هنر قاجار | ||
مراجع | ||
[۱] اتحادمحکم، سحر (۱۳۹۰). «تجلی کلامی و تصویری داستان خسرو و شیرین نظامی در دورة قاجار با مطالعة اسطورهکاوی»، استاد راهنما: بهمن نامورمطلق، مجتبی عطارزاده، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکدة هنر. [۲] اخوان بزاز، مریم (۱۳۹۵). «بررسی مضمون دیگری در قلمدانهای دورة قاجار با روش سراسطوره»، استادان راهنما: مهین سهرابی نصیرآبادی، بهمن نامورمطلق، دانشگاه الزهرا(س)، دانشکدة هنر. [۳] افضل طوسی، عفتالسادات؛ سلاحی، گلناز؛ سلاحی، لادن (۱۳۹۲). «مطالعة کاشینگارههایی با نقوش زنان قاجاری در خانههای شیراز»، مجلۀ زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، دورة ۵، ش ۴، زمستان، ص ۵۷۷ـ۵۹۴. [۴] پاکباز، رویین (۱۳۸۹). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین. [۵] تودوروف، تزوتان (۱۳۷۷). منطق گفتوگویی، ترجمة داریوش کریمی، تهران: مرکز. [۶] توکلی طرقی، محمد (۱۳۹۰). «به خیال زن فرنگی»، صاحبی، نرگس، مجلۀاطلاعات حکمت و معرفت، س 6، ش ۵، شهریور، ص ۲۵ـ۲۷. [۷] خاتونآبادی، افسانه (۱۳۹۰). «شعر و نقاشی در دوران قاجار؛ چالش سنّت و مدرنیته»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س اول، ش 2، پاییز و زمستان، ص ۳۹ـ55. [۸] شریفزاده، سید عبدالمجید (۱۳۸۵). «شیخ صنعان و نگارگران»، کتاب ماه هنر، ش ۹۳ و ۹۴، ص۳۰ـ37. [۹] غلامحسینزاده، غریبرضا (۱۳۸۷). میخائیل باختین، تهران: مرکز. [۱۰] گاردینر، مایکل (۱۳۸۱). «تخیل معمولی باختین»، ترجمة یوسف اباذری، ارغنون، ش20، تابستان. [۱۱] مسکوب، شاهرخ (۱۳۷۹). «نقاشی قاجار»، نشریة طاووس، ش ۵ و ۶. [۱۲] مهرابی، فاطمه (۱۳۹۷). «مطالعة سراسطورة مسلط بر فرهنگ مادی و آفرینش هنرهای سنتی (پیکرة مطالعاتی، نگارگری ایرانی)»، استادان راهنما: مهین سهرابی نصیرآبادی، بهمن نامورمطلق، دانشگاه الزهرا(س)، دانشکدة هنر. [۱۳] نامورمطلق، بهمن (۱۳۹۲). درآمدی بر اسطورهشناسی، تهران: سخن. [۱۴] ــــــــــ (۱۳۹۴). درآمدی بر بینامتنیت، تهران: سخن. [15] Ducrot, Oswal (1984). Le dire et le dit, Paris: Minuit. [16] Bakhtin, Mikhail (1986). Speech Genres and other Late Essays, C. Emerson and M. Holquist (eds.), V. W. McGree (trans.), Austin: Texas university press. [17] https://www.metmuseum.org/art/collection/search/446594, access date: (2018, 21 August). [18] https://www.metmuseum.org/art/collection/search/448176, access date: (2018, 21 August). [19] http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2006/arts-of-the-islamic-world-l6222/lot.22.html, access date: (2018, 21 August). [20] https://www.christies.com/lotfinder/Lot/a-fine-qajar-lacquered-papier-mache-casket-iran-5671356-details.aspx, access date: (2018, 21 August). [21] https://www.christies.com/lotfinder/Lot/kamal-al-din-wahshi-baqfi-d-1583-farhad-5722622-details.aspx, access date: (2018, 21 August). [22] https://nazmiyalantiquerugs.com/blog/pictorial-persian-rug-tragic-love-story-of-shirin-and-khosrow/, access date: (2018, 21 August). [23] https://www.flickr.com/photos/125761528@N6/29185539132, access date: (2018, 21 August). [24] https://www.freersackler.si.edu/object/F1908.262/, access date: (2018, 21 August). [25] https://www.freersackler.si.edu/object/F1931.32/, access date: (2018, 21 August). [26] https://www.masterart.com/artworks/10005/qajar-tile-depicting-khosrow-and-shirin, access date: (2018, 21 August).
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 565 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,085 |