سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,578
تعداد مقالات71,072
تعداد مشاهده مقاله125,697,452
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,928,858
احدی, سیف اله, محمدی, سید سجاد, عباسی اصل, شفیع. (1399). تأملی در جریان قاعدۀ درأ در صورت تردید در صِغَر و یا جنون جانی (با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)). , 16(3), 513-536. doi: 10.22059/jorr.2019.276934.1008352
سیف اله احدی; سید سجاد محمدی; شفیع عباسی اصل. "تأملی در جریان قاعدۀ درأ در صورت تردید در صِغَر و یا جنون جانی (با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره))". , 16, 3, 1399, 513-536. doi: 10.22059/jorr.2019.276934.1008352
احدی, سیف اله, محمدی, سید سجاد, عباسی اصل, شفیع. (1399). 'تأملی در جریان قاعدۀ درأ در صورت تردید در صِغَر و یا جنون جانی (با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره))', , 16(3), pp. 513-536. doi: 10.22059/jorr.2019.276934.1008352
احدی, سیف اله, محمدی, سید سجاد, عباسی اصل, شفیع. تأملی در جریان قاعدۀ درأ در صورت تردید در صِغَر و یا جنون جانی (با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)). , 1399; 16(3): 513-536. doi: 10.22059/jorr.2019.276934.1008352

تأملی در جریان قاعدۀ درأ در صورت تردید در صِغَر و یا جنون جانی (با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره))

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 7، دوره 16، شماره 3، مهر 1399، صفحه 513-536    اصل مقاله (756.88 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2019.276934.1008352
نویسندگان
سیف اله احدی* 1؛ سید سجاد محمدی2؛ شفیع عباسی اصل3
1استادیار، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
2دانش‌آموختۀ دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مفید، قم، ایران
3عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
چکیده
 بر اساس قانون‌های جزایی اسلام، مجرم بودن و مسئولیت کیفری داشتن مرتکب در صورت دارا بودن شرایط و عناصر لازم است که از جملۀ این شرایط، مطابق مادۀ 140 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، عاقل و بالغ بودن مرتکب در حین جنایت است. مسئلۀ مهمی که در این زمینه جای طرح دارد اینکه اگر عاقل یا بالغ بودن جانی در حین جنایت مورد تردید باشد، حکم آن چیست؟ برخی از فقها با جاری دانستن قاعدۀ درأ در قصاص، قائل به عدم قصاص شده‌اند و برخی دیگر قاعدۀ درأ را مختص جرایم حدی دانسته‌اند و اصل استصحاب را ملاک عمل قرار داده‌اند، اما ایشان نیز با استدلال به اصل استصحاب مختلف حکم کرده‌اند. نویسندگان در پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی - تحلیلی پس از جاری ندانستن قاعدۀ درأ در قصاص، با رویکردی بر نظر حضرت امام خمینی (ره) و تمسک به اصل استصحاب، در صورت تردید در بلوغ جانی به‌طور مطلق قائل به تقدم قول جانی شده‌اند و در صورت تردید در جنون جانی نیز، در صورتی‌که جنون او از ابتدای تولد محرز باشد، قول او را به‌طور مطلق مقدم دانسته‌اند، اما در صورت عارضی بودن جنون، در مواردی که تنها تاریخ قتل معلوم باشد، قول ولیّ و در سایر موارد، قول جانی را مقدم دانسته‌اند و در صورتی‌که جانی سابقۀ جنون نداشته باشد، تقدم قول ولیّ را وجیه یافته‌اند.
کلیدواژه‌ها
اصل استصحاب؛ تفاوت احکام حد با قصاص؛ جنون جانی؛ صغر جانی؛ گسترۀ قاعدۀ درأ
مراجع
  1. آخوند خراسانی، محمد کاظم (1409 ق). کفایة الأصول، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  2. آقایی‌نیا، حسین (1392). جرایم علیه اشخاص، چ یازدهم، تهران: نشر میزان.
  3. ابن‌براج، عبدالعزیز (1406 ق). المهذب، چ اول،قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  4. ابن‌حمزه، محمدبن علی (1408 ق). الوسیلة إلی نیل الفضیله، چ اول، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی (ره).
  5. ابن‌فهد حلی، احمدبن محمد (1407 ق). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  6. ابوالصلاح حلبی، تقی‌بن نجم (1403 ق). الکافی فی الفقه، تحقیق رضا استادی، چ اول، اصفهان: مکتبة الإمام علی(ع).
  7. استادی، رضا (1382). «قلمرو قاعدۀ درء»، مجلۀ فقه اهل بیت، شمارۀ 34: 46 - 71.
  8. انصاری، مرتضی‌بن محمد امین (1428 ق). فرائد الأصول، چ نهم، قم: انتشارات مجمع الفکر الاسلامی.
  9. بجنوردی، سید حسن (1419 ق). القواعد الفقهیه، چ اول، قم: نشر الهادی.
  10. بجنوردی، سید محمد (1401 ق). القواعد الفقهیه، چ سوم، تهران: مؤسسۀ عروج.
  11. بحرانی، یوسف‌بن احمد (1405 ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  12. حائری یزدی، عبدالکریم (1418 ق). دررالفوائد، چ ششم، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  13. حر عاملی، محمدبن حسن (1409 ق). وسائل الشیعة، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  14. حسینی روحانی، سید صادق (1412 ق). فقه الصادق علیه‌السلام، چ اول، قم: دارالکتاب - مدرسۀ امام صادق(ع).
  15. حیدری، علی نقی (1412 ق). اصول الاستنباط، چ اول، قم: لجنة ادارة الحوزة العلمیة.
  16. خمینی (امام)، سید روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیله، چ اول، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
  17. خویی، سید ابوالقاسم (1422 ق). مبانی تکملة المنهاج، چ اول، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره).
  18. زراعت، عباس (1393). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی - مبحث قصاص و دیات، چ اول، تهران: جاودانه.
  19. ساداتی، سید محمد مهدی (1395). «شرایط اعمال قاعدۀ درء در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شمارۀ 14: 113 - 146.
  20. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، چ اول، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  21. صاحب جواهر، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چ هفتم، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
  22. صدوق، محمدبن علی‌بن بابویه (1413 ق). من لایحضره الفقیه، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  23. طباطبایی، سید علی‌بن محمد (1418 ق). ریاض المسائل (ط - الحدیثة)، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  24. طریحی، فخرالدین (1416 ق). مجمع البحرین، چ سوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  25. طوسی، محمدبن حسن (1407 ق). الخلاف، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  26. ـــــــــــــــــــ (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیه، چ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه.
  27. عاملی، سید جواد‌بن محمد (بی‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمه، چ اول، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
  28. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1420 ق). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیه، چ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  29. ــــــــــــــــــــــــــ (1414 ق). تذکرة الفقها، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  30. ـــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  31. فاضل لنکرانی، محمد (1421 ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - القصاص، چ اول، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع).
  32. فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، چ اول، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی (ره).
  33. فاضل هندی، محمدبن حسن (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  34. فخرالمحققین، محمدبن حسن (1387 ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، چ اول، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  35. کاشف‌الغطاء، جعفر (1422 ق). کشف‌الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم، چ اول: انتشارات تبلیغات اسلامی.
  36. لطفی، اسدالله (1389). «بررسی فقهی مبنای عدم قصاص بالغ در قتل کودک»، مجلۀ فقه و مبانی حقوق اسلامی، شمارۀ 22: 143 - 156.
  37. مجلسی، محمد تقی (1406 ق). روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، چ دوم، قم: مؤسسۀ فرهنگی اسلامی کوشانبور.
  38. محقق حلی، جعفربن حسن (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چ دوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  39. محقق داماد، سید مصطفی (1362). مباحثی از اصول فقه، چ اول، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  40. ـــــــــــــــــــــــ (1406 ق). قواعد فقه (بخش جزایی)، چ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  41. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین (1415 ق). القصاص علی ضوء القرآن و السنة، قم، چ اول: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی (ره).
  42. مقدس اردبیلی، احمدبن محمد (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  43. مکارم شیرازی، ناصر (1418 ق). انوار الفقهاهه - کتاب حدود و تعزیرات، چ اول، قم: مدرسۀ امام علی‌بن ابی‌طالب(ع).
  44. موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم (1427 ق). فقه الحدود و التعزیرات، چ دوم، قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید رحمة الله.
  45. موسوی سبزواری، سید عبدالأعلی (1413 ق). مهذّب الأحکام، چ چهارم، قم: مؤسسۀ المنار.
  46. همدانی، رضا (1416 ق). مصباح الفقیه، چ اول، قم: مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 668
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 408





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب