پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,506,934 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,770,858 |
کتاب‌شناخت: نگاهی دوباره به کتاب تاج جاحظ | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 10، دوره 12، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 167-184 اصل مقاله (634.49 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.229287.611675 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید سبزیان‌پور* 1؛ وجیهه سروش2 | ||
| 1استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
| چکیده | ||
| جاحظ از جمله نویسندگان عرب است که در آثار خود توجه ویژهای به ایرانیان، آیین و رسوم ایرانی، پادشاهان ساسانی و سخنان حکیمانة آن‌ها داشته است، به گونهای که به سهولت میتوان دریافت که فرهنگ ایرانی از نظر او قابل احترام و گاه برتر از فرهنگ عربی است. جاحظ به وضوح اعتراف میکند که عربها آیین کشورداری و سیاست را از ایرانیان آموختند. میزان و معیار درستی و صحت هر موضوع را خواست و ارادة شاهان میداند و به همین سبب در ابتدای بسیاری از موضاعات خود میگوید: از اخلاق شاهان این است که... بر شاهان جایز نیست که... از حقوق شاهان این است که... در این نوشتار به دیدگاههای مختلف وی درباره ایرانیان و پادشاهان ساسانی، آداب و رسوم، آداب پوشاک، خوراک، مجالس خوش‌گذرانی، حکمتها و... پرداخته شده است. چنانکه وی در آغاز هر باب از کتابش که به موضوعی خاص اشاره دارد، ابتدا به توضیحی کلی دربارة آن میپردازد و سپس به ذکر دیدگاههای ایرانیان و پادشاهان ساسانی در آن موضوع خاص میپردازد و آنگاه به میان خلفای عرب میآید و دیدگاههای آنان را که درواقع تکرار همان آیین و آداب و رسوم شاهان ساسانی است بیان میکند. این شیوة نگارش به وضوح تأثیرپذیری فرهنگ عربی از فرهنگ ایرانی را نشان میدهد به‌ویژه در اموری که از سنتهای ایرانی است از جمله جشن مهرگان و نوروز و نیز آیین پردهداری و تشریفات دربار که در خلافت اسلامی پیشینهای نداشته است. میتوان گفت که گسترة نفوذ فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی در میان خلفای عرب به حدی بوده است که جزئی جداییناپذیر از زندگی آن‌ها شده و با فرهنگشان عجین شده است و میتوان بسیاری از آداب و رسوم ناشناختة دولت ساسانی را از آیین و رسوم رایج در خلافت عباسی شناخت و این کتاب جای خالی متون پهلوی را که غالبا از میان رفتهاند پر میکند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کتاب تاج؛ جاحظ؛ پادشاهان ساسانی؛ آداب و رسوم ایرانی؛ حمکت | ||
| مراجع | ||
|
ابن منقذ، أسامة (1354)، لباب الاآداب، تحقیق احمد محمد شاکر، القاهرة: مکتبة لویس سرکیس. الآبی، أبی سعد (1990)، منصور بن الحسین، نثر الدرر، تحقیق منیر محمد المدنی، مراجعة دکتور حسین نصار، الهیئة المصریة العامة للکتاب. پزشک، منوچهر (1367)، تاجنامه، دائرة المعارفبزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد 14، صص 238-242. تفضلی، احمد (1376)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن. الثعالبی، ابو منصور (2003)، التمثیل و المحاضرة، تحقیق و شرح و فهرسة الدکتور قصی الحسین، بیروت: دار و المکتبة الهلال. جاحظ، أبو عثمان عمر بن بحر (1914)، التاج فی أخلاق الملوک، المحقق أحمد زکی باشا، القاهرة: المطبعة الأمیریة. دانش پژوه، محمد تقی (1367)، فهرستواره فقه هزار و چهارصد ساله در زبان فارسی، تهران: علمی و فرهنگی. رحمتی، محمد کاظم (1386)، «جاحظ و کتاب التاج منسوب به او»، آینه میراث، بهار و تابستان ، ش 36 و 37 (علمی- ترویجی)، صص 399-412. روزن، بارون (1382)، «درباره ترجمه خداینامه»، ترجمة محسن شجاعی و علی بهرامیان، نامه فرهنگستان، تهران، ضمیمه شماره 15. الزمخشری، أبو القاسم محمود بن عمر (1412)، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، تحقیق عبدالأمیر مهنا، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. سعدی (1389)، گلستان، شرح توسط محمد حمید یزدان پرست لاریجانی، اطلاعات. القرطبی، الإمام ابو یوسف بن عبدالله بن محمد بن عبدالبر النمری (د.ت)، بهجة المجالس و أنس المجالس و شحذ الذاهن و الهاجسر، تحقیق محمد مرسی الخولی. محمدی، محمد (1338)، «کتاب التاج للجاحظ و علاقته بکتب تاجنامه فی الادب الفارسی الساسانی»، الدراسات الأدبیه، العدد الأول (الربیع 1959)، 29-67. نفیسی، سعید (1331)، تاریخ تمدن ایران ساسانی، تهران: دانشگاه تهران. نوبخت، حبیب الله (1386)، تاج آیین کشورداری در ایران و اسلام، تهران: آشیانه کتاب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 697 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 395 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب