تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,495,998 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,969 |
بررسی سبکشناختی لایهای سازههای گفتمانمدار در شعر امل دنقل (مطالعۀ موردی قصیدۀ «مقابلة خاصة مع ابن نوح») | ||
ادب عربی | ||
مقاله 3، دوره 12، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 19-38 اصل مقاله (761.28 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.262952.611949 | ||
نویسندگان | ||
آزاده قادری1؛ سیدحسین سیدی* 2؛ بهار صدیقی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان وادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
3استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
زبان به مثابة فرایندی اجتماعی در خدمت تولید معنا و در سطوح مختلفش دارای بار ایدئولوژیکی است و در تعامل با روابط قدرت به کار گرفته میشود. زبان شعری و آفرینش ادبی بستری مناسب جهت تحلیلهای زبانی و سبکی به شمار میآید و فردیت، تجربیات و ارزشآفرینی در این حوزه از زبان به خوبی قابل اجرا است. از آنجایی که سبکشناسی، مطالعۀ روشهای آفرینش معنا در ادبیات و دیگر متون از طریق زبان میباشد، کارکرد الگوهای زبانشناختی با رویکرد لایهای روشی کارآمد در تحلیل سبکی به شمار میآید. این پژوهش با تکیه بر ابزارهای تحلیل انتقادی گفتمان، نشانهشناسی گفتمانی و مبانی نظریۀ نقشگرایی به بررسی سبکشناختی قصیدۀ «مقابلة خاصة مع ابن نوح» امل دنقل می پردازد تا بیانگر این مهم باشد که شاعر این گفتمان شعری را ابزاری اجتماعی در نظر گرفته و خردلایههای واژگانی، نحوی و بلاغی را در ارتباط با کلانلایههای ایدئولوژی، قدرت و بافت موقعیت گزینش کرده و به زیرساختها نیز هویت بخشیده است تا به بحران سیاسی-اقتصادی حاصل از قرارداد کمپ دیوید بپردازد. شاخصهای سبکی شعر وی (گزینشهای واژگانی، ساختارهای نحوی نشاندار، شگردهای بلاغی معنامند) سازههای گفتمانمداری هستند که دارای بار ایدئولوژیکیاند و بر اساس مناسبات قدرت به برجستهسازی گفتمان خودی و حاشیهرانی گفتمان رقیب منجر میشوند. مؤلفههای سبکی دنقل بیانگر نگرش خاص وی به مسائل سیاسی-اجتماعی کشورش است که از طریق گزینش واژگان بهمثابة نشانههایی اجتماعی، شاخصگذاری گفتمانی، وجهیت در ساختارهای نحوی، صدای دستوری متن و فرایندهای بلاغی مثل استعاره، مجاز، نماد، سخریه و تکرار نمود مییابد تا بیانگر ایدئولوژی مقاومت در برابر دشمنان و عدم پذیرش شرایط کنونی کشور مصر و مبازره علیه سیاستهای حاکم وقت (انورالسادات) باشد. لذا این قصیده خوانشی سیاسی و اجتماعی است که زبان شعریاش کنشی اجتماعی میباشد و متن قصیده، هم سازنده و هم ساخته شده از روابط اجتماعی است که شاعر با توجه به ایدئولوژی خودش و قدرت مسلط، به واسطه گزینش سبکهای بیانی متفاوت به بیان باورها و عقایدش پرداخته است. | ||
کلیدواژهها | ||
سبکشناسی؛ تحلیل انتقادی گفتمان؛ بافت؛ امل دنقل؛ قدرت؛ ایدئولوژی | ||
مراجع | ||
آقاگل زاده، فردوس (1392)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، تهران: علمی. جبر، محمد عبدالله (1988)، الاسلوب والنحو، اسکندریة: دارالعودة. جی ان جاج، آنتونی (1393)، زبان استعاری و استعارههای مفهومی، تهران: هرمس. دنقل، أمل (1987)، الاعمال الشعریة الکاملة، مقدمه عبدالعزیز مقالح، قاهره: مکتبة مدبولی، الطبعة الثالثة. ربابعة، موسیسامح (2003)، الأسلوبیه مفاهیمها وتجلیاتها، الأردن: دارالکندی للنشر والتوزیع. روینی، عبلة (1992)، الجنوبی، قاهره: دارسعاد صباح. ژوالیه، ژان، گرابرن، آلن (1387)، فرهنگ نمادها (جلد چهار)، ترجمة سودابه فضایلی، تهران: جیحون. سلطانی، علی اصغر (1387)، قدرت گفتمان، زبان ، تهران: نی، چاپ دوم. طه، نعمان محمد امین (1987)، السخریةفیالأدبالعربیحتىنهایةالقرنالرابع الهجری، قاهرة: دار التوفیقیة. عبدالمطلب، محمد (1988)، بناء الاسلوب فی شعر الحداثة، قاهره: الهیئة المصریة. عیاشی، منذر (2002)، الأسلوبیه و تحلیل الخطاب، سوریه: مرکز الأنباء الحضاری. الغلایینی، مصطفی (2006)، جامع الدروس العربیة، بیروت: دارالفکر. فتوحی، محمود (1392)، سبک شناسی (نظریهها، رویکردها و روشها)، تهران: سخن، چاپ دوم. فرکلاف، نورمن (1387)، تحلیل انتقادی گفتمان، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها. قهرمانی، مریم (1393)، ترجمه و تحلیل انتقادی گفتمان، رویکردی نشانه شناختی، تهران: علم. کووچش، زولتن (1393)، مقدمه ای کاربردی بر استعاره، ترجمة شیرین پور ابراهیم، تهران: سمت. مصلوح، سعد (1992)، الاسلوب دراسة لغویة إحصائیة، قاهره: علم الکتب، الطبعة الثالثة. مکاریک، ایرنا ریما (1388)، دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگاه، چاپ سوم. نورگارد، نینا (1394)، فرهنگ سبک شناسی، ترجمة احمد رضایی و مسعود فرهمند، تهران: مروارید. ون دایک، تئون (1389)، مطالعاتی در تحلیل گفتمان (از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی)، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها. ــــــــــــــ (1393)، ایدئولوژی و گفتمان، ترجمة فاطمه حیدری، مشهد: سخن گستر. همایی، جلال الدین (1378)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما، چاپ پنجم. یار محمدی، لطف الله (1383)، گفتمان شناسی رایج و انتقادی، تهران: هرمس. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 681 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 521 |