تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,117,253 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,494 |
تحلیل فضایی تابآوری شهری در محلههای بخش مرکزی شهر تبریز | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 8، دوره 7، شماره 2، تیر 1398، صفحه 349-374 اصل مقاله (1.37 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2019.271048.1018 | ||
نویسندگان | ||
علی شماعی* 1؛ فرزانه ساسانپور1؛ رحمان علیحسینی2 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه خوارزمی | ||
2دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه خوارزمی | ||
چکیده | ||
تحلیل تابآوری در محلههای بخش مرکزی شهر تبریز در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی-زیرساختی و اکولوژیکی بهمنظور دستیابی به راهکارهای مناسب مدیریت مخاطرات محیطی از اهداف این پژوهش است. شناخت وضعیت تابآوری محلههای بخش مرکزی شهر و دستیابی به عوامل تابآورساز با توجه به قدمت، فرسودگی و نارسایی زیرساختی و پهنهبندی سطح تابآوری از ضرورتهای برنامهریزی و مدیریت شهری است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف شناخت وضعیت تابآوری محلههای 24 گانة بخش مرکزی شهر تبریز در ابعاد چهارگانة تابآوری انجام شده است. شاخصهای انتخابشده با روشهای ELECTRE و AHP و مصاحبه با متخصصان شهری در محلههای بخش مرکزی شهر تبریز جمعآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد ابعاد کالبدی، اجتماعی و اقتصادی بهترتیب پایینترین امتیاز را در میان چهار بعد سنجش میزان تابآوری دارند. همچنین محلههای منصور، اهراب، مقصودیه و دانشسرا بیشترین میزان تابآوری و محلههای گجیل، باغشمال، مارالان و سرخاب پایینترین سطح تابآوری را در میان محلههای 24گانه دارند. ناپایداری ابعاد کالبدی و اقتصادی بافت منجر به ناپایداری دیگر ابعاد تابآوری شده است؛ بنابراین رویکرد تابآورسازی کالبدی و اقتصادی محلههای پایدار با راهبرد تابآورسازی اقتصادمدار میتواند نسخهای مؤثر برای ارتقای تابآوری محلههای بافت قدیم باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
بخش مرکزی شهر؛ تحلیل فضایی؛ تابآوری شهری؛ محله؛ شهر تبریز | ||
مراجع | ||
پورجعفر، محمدرضا، 1388، مبانی بهسازی و نوسازی بافت قدیم شهرها، انتشارات پیام، تهران. چپمن، دیوید، 1384، آفرینش محلات و مکانها در محیط انسانساخت، ترجمة منوچهر طبیبیان و شهرزاد فریادی، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران. حائری، محمدرضا، 1371، «طرحی از کالبد شهر ایرانی: بررسی گونهشناسانة بافتهای شهری ایران»، ایراننامه، شمارة 40. ساسان پور، فرزانه، آهنگری، نوید و صادق حاجینژاد، 1396، «ارزیابی تابآوری منطقة 12 کلانشهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی»، نشریة تحلیل فضایی مخاطرات طبیعی، سال چهارم، شمارة 3. عباسپور، اسماعیل، 1393، نقش مدیریت شهری در پایداری محلهای (نمونة موردی: ناحیة 8 سقز-محلههای شهرک و شریفآباد)، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان. عزیزی، محمدمهدی، 1385، «محلة مسکونی پایدار (مطالعة موردی: نارمک)»، نشریة هنرهای زیبا. شمارة 27. غلامی، یونس، حیدری سورشجانی، رسول، سلیمی، زهرا و وحیده برهمن، 1397، برنامهریزی با رویکرد تابآوری شهری، انتشارات اساتید دانشگاه کاشان، کاشان. غیائی، محمدهادی و همکاران، 1392، «چارچوب تحلیلی و روششناسی باززندهسازی بافتها و محلههای تاریخی، نمونة موردی: محلة بازارشاه کرمان»، دوفصلنامة علمی-پژوهشی مرمت و معماری ایران، سال سوم، شمارة 6. لینچ، کوین، 1376، تئوری شکل خوب شهر، ترجمة سیدحسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. مرکز آمار ایران، 1395، نتایج تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن. مشهدیزاده دهاقانی، ناصر، 1373، تحلیلی بر ویژگیهای برنامهریزی شهری در ایران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران. مهندسان مشاور پادیر، 1388، مطالعة ریز پهنهبندی ژئوتکنیک لرزهای شهر تبریز، کارفرما: سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان شرقی. مهندسان مشاور نقش محیط، 1395، مطالعات طرح توسعه و عمران (جامع) شهر تبریز، گزارش مطالعات اجتماعی، مرحلة موجود، ویرایش اول. میرزایی، الهام، 1393، کاربرد رویکرد تابآوری در برنامهریزی شهری جهت کاهش اثرات سوانح طبیعی؛ مورد مطالعه: شهر سنندج، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه. Adger, W., 2000, Social and Ecological Resilience; Are They Related?, Progress in Human Geography, Vol. 24, No. 3, PP. 347-364. ADPC, 2007, CBDRM Field Practitioners' Handbook, Asian Disaster Paperedness Center, Thailand. Agudelo, V., and Claudia, M., 2012, Harvesting Urban Resources Towards More Resilient Cities, In: Resources, Conservation and Recycling, Vol. 64, No. 5, PP. 3-12. Ahern, J., 2013, Urban Landscape Sustainability and Resilience, The Promise and Challenges of Integrating Ecology with Urban Planning and Design, Vol. 28, No. 6, PP 1203–1212. Alexander, D. E., 2013, Resilience and Disaster Risk Reduction, An Etymological Journey Natural Hazards and Earth System Science, Vol. 13, No. 11, PP. 2707-2716.. Anna, V., and Miltiadis, D., 2018, Rescaling and Refocusing Smart Cities Research: From Megacities to Smart Villages, Journal of Science and Technology Policy Management. Barton, H., Grant, M., and Guise, R., 2003, Shaping Neighborhoods: A Guide for Health, Sustainability and Vitality, Spon. Beatley, T., and Newman. P., 2013, Biophilic Cites Are Sustainable, Resilient Cites Sustainability, Vol. 39, No. 5, PP. 3328-3345. Bryant Brya, S. L. 2006. Community Foudations the Asset- Based Development of An Australian Community Organisation as a Foundational Source for Sustainable Community Development. A thesis submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy. School of Management Business Portfolio Christophe, B., Lyla. M., Gordon, M., Terry, C., Jaideep, G., and Thomas, T., 2017, Resilience as a Policy Narrative: Potentials and Limits in the Context of Urban Planning, Climate and Development, Stockholm Environment Institute. Cutter, S. L., Burton, C. G., and Emrich, C. T., 2010, Disaster Resilience Indicators For Benchmarking Baseline Conditions, Journal of Homeland Security and Emergency Management. Folker, C., 2006, Resilience: The Emergence of a Perspective for Social Ecological Systems Analyses, Global Environmental Change. Gearchange, M., 2013, Resilience and Organizational Institutionalism From a Cross Cultural Perspective, An Exploration Based on Urban Climate Change Adaptation in Vietnam, Vol. 67, No. 1, PP. 25 46. GodsChalk, D., 2007, Urban Hazard Mitigation: Creating Resilient Cities, Natural Hazards Review. Holling, C., 1973, Resilience and Stability of Ecological Systems, Annual Review of Ecology and Systematics, Vol. 4, No. 1,. PP. 1- 23. Karol, E., & Brunner, J., 2009, Tools for measuring progress towards sustainable neighborhood environments. Sustainability, 1(3), 612-627. Karrholm, M., Nylund, K., and Fuente, P., 2014, Spatial Resilience and Urban Planning, Addressing the Interdependence of Urban Retail Rreas, Vol. 36, No. 3, PP. 121-130. Kontokosta, E., and Malik, A., 2018, The Resilience to Emergencies and Disasters Index: Applying Big Data to Benchmark and Validate Neighborhood Resilience Capacity, Sustainable Cities and Society, Vol. 36, PP. 272-285. Liao, K., 2012, A Theory on Urban Resilience to Floods-A Basis for Alternative Planning Practices, Ecology and Society, Vol. 17, No. 4, PP. 26- 48. Mayunga, J., 2007, Understanding and Applying the Concept of Community Disaster Resilience a Capital- Based Approach, Academy for Social Vulnerability and Resilience Building, Munich, Germany. Meerow, S., P.Newell, J., and Stults, M., 2016, Defining Urban Resilience: A Review, Landscape and Urban Planning, Vol. 147. PP. 38-49. Meerow, S., and Stults, M., 2016, Comparing Conceptualizations of Urban Climate Resilience in Theory and Practice, Sustainability. No. 8, PP. 2-16. Mileti, D. S., 1999, Disasters by Design: A Reassessment of Natural Hazards in the United States, Natural Hazards and Disasters, Joseph Henry Press, Washington, DC. Norris, H., and Stevens, P., 2007, Community Resilience and the Principles of Mass Trauma Intervention, Psychiatry, Interpersonal and Biological Processes, Vol. 70, No. 4, PP. 320-328. Norris Stevens, B., and Wychepfef Fe, K. F., 2008, Community Resilience as a Metaphor Theory Set of Capacities and Strategy for Disaster Readiness, Am J Community Psycho, Vol. 41, No. 1 and 2, PP. 127-150. Pfefferbaum, R., Kilom, Ki., and Gurwitch, R., 2005, Building Resilience to Mass Trauma Events, In L. Doll, S. Bonzo, J. Mercy, and D. Sicct (Eds.), Handbook on Injury and Violence Prevention Intervention Kluwer Academic Publishers, NewYork. Priemus, H., 2005, Urban Renewal: Neighborhood Revitalization and the Role of Housing Associations, Ottawa: Caledon Institute. Rose, A., 2004, Defining and Measuring Economic Resilience to Disasters, Disasters Prevention and Management,. Vol. 13 No. 4, pp. 307-314. Roseland, M., 1997, Eco-City Dimensions: Healthy Communities, Healthy Planet, East Haven. CT: New Society Publishers. Sharifi, A., and Yamagata, Y., 2018, Resilience Oriented Urban Planning, Global Carbon Project Tsukuba International Office National Institute Ffor Environmental Studies Tsukuba Japan, Part of the Lecture Notes in Energy Book Series., LNEN, Vol. 65. PP. 3-27. Suárez, M., Gómez Baggethun, M., Benayas, J., and Tilbury, D., 2016, Towards an Urban Resilience Index: A Case Study in 50 Spanish Cities, Sustainability, Vol. 8, No. 8, PP. 1-19. Vale, L. J., and Campanella, T. J. 2005. The Resilient City: Trauma, Recovery, and Remembrance. MIT World Series. Wheeler, S. M., 2004, Planning for Sustainability, Routledge, London and NewYork, P. 248. Windle, G., 2011, What Is Resilience? A Review and Concept Analysis, Reviews in Clinical Gerontology, Vol. 21, No. 2, PP. 152-169. Zhou, H. W., Jingai, W., and Junhong, J., 2010, Resilience to Natural Hazards, A Geographic Perspective, Natural Hazards, Vol. 53, No. 1, PP. 21-41. Pourjafar, M. R., 2009, Basics of Old Town Texture Improvement and Modernization, Payam Publication, Tehran. (In Persian) Chapman, D., 2005, Creation of Neighborhoods and Places in the Human Environment, Translators: Manouchehr Tabibian and Shahrzad Faryadi, Institute of Publications and Printing of Tehran University. (In Persian) Haeri, M. R., 1992, Design of the Iranian Metropolitan Area: A Typological Study of Urban Textile in Iran, Iran Letter No. 4, PP. 707- 722. (In Persian) SasanPour, F., Ahanghari, N., and Haji Nejad, S., 1396, Evaluation of the Resilience of the 12th Metropolitan Area of Tehran Against Natural Hazards, Spatial Analysis of Natural Hazards Publications, Vol. 4, No. 3, PP. 85- 98. (In Persian) Abbaspour, I., 2014, The Role of Urban Management in Neighborhood Sustainability (Case Study of Saqez Area-Shahrak and Sharif Abad Neighborhoods), Master's Thesis, University of Gilan. (In Persian) Azizi, M. M., 2006, Sustainable Residential Neighborhood (Case Study: Narmak), Honar Haye Ziba Publications. No. 27, PP. 35- 46. (In Persian) Gholami, Y., Heydari Sarshjani, R., Salimi, Z., and Brahman, V., 2018, Planning with Urban Awareness Approach, Publications of the Professors of Kashan University. (In Persian) Ghiyai, M. H. et al., 2013, Analytical Framework And Methodology of Regeneration of Historical Textures and Neighborhoods, Case Study: Shah Kerman Market Square, Faculty of Science and Engineering, Vol. 3, No. 6, PP. 1- 26. (In Persian) Lynch, K., 1997, The Theory of Good City Shape, Translator: Hossein Bahreini, Tehran University Publications. (In Persian) Statistical Center of Iran, 2006, Detailed Results of the Population and Housing Census. (In Persian) Mashhadzadeh Dehghani, N., 1994, An Analysis of the Features of Urban Literature in Iran, Iran University of Science and Technology. (In Persian) Padir Consulting Engineers. 2009. Study Of Seismic Geotechnical Microzonation In Tabriz. Employer: Housing And Urban Development Organization Of East Azarbaijan Province. (In Persian) Razavi Environment Consulting Engineers, 2006, Development and Development Studies (Comprehensive) of Tabriz City, Social Studies Report, Available Stage, First Edit. (In Persian) Mirzaei, E., 2014, Application of Resilience Approach in Urban Planning to Reduce the Effects of Natural Disasters, Case Study: Sanandaj City, Master's Thesis Urmia University. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 963 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,283 |