تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,112,194 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,216,010 |
بررسی تأثیرات خشکسالی دریاچۀ ارومیه بر تغییرات پایداری سکونتگاههای روستایی مطالعۀ موردی: روستاهای حوضۀ آبخیز قلعهچایی شهرستان عجبشیر | ||
اکوهیدرولوژی | ||
مقاله 19، دوره 6، شماره 3، مهر 1398، صفحه 793-807 اصل مقاله (775.08 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ije.2019.278473.1079 | ||
نویسندگان | ||
علی مجنونی توتاخانه* 1؛ محمد ابراهیم رمضانی2 | ||
1دانشآموختۀ دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه بناب | ||
2استادیار گروه محیطزیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز | ||
چکیده | ||
رویکرد پایداری به عنوانِ چارچوبی کارآمد برای مدیریت روستایی در برابر انواع مخاطرات محیطی از جمله خشکسالی محسوب میشود که نیازمند بهکارگیری فنون سنجش پایداری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت پایداری روستاهای حوضۀ آبخیز قلعهچایی شهرستان عجبشیر در برابر خشک شدن دریاچۀ ارومیه صورت پذیرفته است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و میدانی بوده است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را 21185 نفر ساکن در 21 روستای این محدوده تشکیل داده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر و به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. یافتههای پژوهش حاضر با استفاده از مدل بارومتر پایداری نشان داد از نظر پایداری زیستمحیطی روستاهای بررسیشده طی سالهای 1385 تا 1390 با کاهش پایداری برابر با 146/0- مواجه شدند و از نظر پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی بهترتیب افزایش نسبی 132/0 و 055/0 را تجربه کردند. در نهایت، روستای جوانقلعه با سطح پایداری 742/0 به عنوان پایدارترین روستا طی 15 سال اخیر بوده است و سپس روستاهای قوزولجه (666/0) و ینگجه (657/0) قرار دارند. همچنین، روستاهای چنار، محمودآباد و گنبد به عنوان ناپایدارترین روستاهای 15 سال اخیر بودهاند. یافتههای آزمون کندال نشان داد بین موقعیت قرارگیری روستاها به دریاچۀ ارومیه از نظر دوری و نزدیکی با میزان پایداری آنها همبستگی مثبت و معناداری در سطح 577/0r= وجود دارد. در نهایت، با توجه به یافتههای پژوهش حاضر، پیشنهادهای کاربردی در زمینۀ مقابله با خشکسالی و ارتقای وضعیت پایداری روستاها ارائه شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
بارومتر پایداری؛ حوضۀ آبخیز قلعهچایی؛ خشکسالی؛ دریاچۀ ارومیه؛ سنجش پایداری | ||
مراجع | ||
[1] Maleki, S., A. R. Soffianian, S. S. Koupaei, S. Pourmanafi and S. Saatchi. "Wetland restoration prioritizing, a tool to reduce negative effects of drought; An application of multicriteria-spatial decision support system (MC-SDSS)." Ecological engineering. 2018; 112: 132-139.
[2] Di Falco, S., M. Smale and M. Bozzola. Climate, shocks, weather and maize intensification decisions in rural Kenya. Agricultural Adaptation to Climate Change in Africa, Routledge. 2018; 107-128.
[3] Golian, S., O. Mazdiyasni and A. AghaKouchak. "Trends in meteorological and agricultural droughts in Iran." Theoretical and applied climatology. 2015; 119(3-4): 679-688.
[4] Dashtpagerdi, M. M., M. R. Kousari, H. Vagharfard, D. Ghonchepour, M. E. Hosseini and H. Ahani. "An investigation of drought magnitude trend during 1975–2005 in arid and semi-arid regions of Iran." Environmental earth sciences. 2015; 73(3): 1231-1244.
[5] Keshavarz, M., H. Maleksaeidi and E. Karami. "Livelihood vulnerability to drought: A case of rural Iran." International Journal of Disaster Risk Reduction. 2017; 21: 223-230.
[6] Nawrotzki, R. J., J. DeWaard, M. Bakhtsiyarava and J. T. Ha. "Climate shocks and rural-urban migration in Mexico: exploring nonlinearities and thresholds." Climatic change. 2017; 140(2): 243-258.
[7] Doblas-Miranda, E., R. Alonso, X. Arnan, V. Bermejo, L. Brotons, J. de Las Heras, M. Estiarte, J. A. Hódar, P. Llorens and F. Lloret. "A review of the combination among global change factors in forests, shrublands and pastures of the Mediterranean Region: Beyond drought effects." Global and Planetary Change. 2017; 148: 42-54.
[8] Aslani, Z., A. Hassani, M. Rasouli-Sadaghiani, B. Esmailpour and Z. Rohi. "Effects of arbuscular mycorrhizal (AM) fungi on essential oil content and nutrients uptake in basil under drought stress." Journal of Medicinal Plants and By-Products. 2014; 3(2): 147-153.
[9] Majnouni-Toutakhane. A., Heidari Sareban. V., Mofareh- Bonab. M. Evaluating the Effects of Lake Urmia’s Drought on Resilience Changes in Rural Settlements, Journal of Research and Rural Planning, 2018; 6(4): 65-89. (Persian)
[10] Medellín-Azuara, J., D. MacEwan, R. E. Howitt, G. Koruakos, E. C. Dogrul, C. F. Brush, T. N. Kadir, T. Harter, F. Melton and J. R. Lund. "Hydro-economic analysis of groundwater pumping for irrigated agriculture in California’s Central Valley, USA." Hydrogeology Journal. 2015; 23(6): 1205-1216.
[11] Zhang, Q., L. Han, J. Jia, L. Song and J. Wang. "Management of drought risk under global warming." Theoretical and applied climatology. 2016; 125(1-2): 187-196.
[12] Raev, I. Drought in Bulgaria: a contemporary analog for climate change, Routledge. 2017.
[13] Zipper, S. C., J. Qiu and C. J. Kucharik. "Drought effects on US maize and soybean production: spatiotemporal patterns and historical changes." Environmental Research Letters. 2016; 11(9): 094021.
[14] Gray, L. and M. Kevane. "For whom is the rural economy resilient? Initial effects of drought in Western Sudan." Development and change. 1993; 24(1): 159-176.
[15] Lybbert, T. J. and M. R. Carter. Bundling drought tolerance and index insurance to reduce rural household vulnerability to drought. Sustainable Economic Development, Elsevier: 2015: 401-414.
[16] Khayyati, M. and M. Aazami. "Drought impact assessment on rural livelihood systems in Iran." Ecological indicators. 2016; 69(2): 850-858.
[17] Lohmann, S. and T. Lechtenfeld. "The effect of drought on health outcomes and health expenditures in rural Vietnam." World development. 2015; 72: 432-448.
[18] Udmale, P. D., Y. Ichikawa, S. Manandhar, H. Ishidaira, A. S. Kiem, N. Shaowei and S. N. Panda. "How did the 2012 drought affect rural livelihoods in vulnerable areas? Empirical evidence from India." International Journal of Disaster Risk Reduction. 2015, 13: 454-469.
[19] Miyan, M. A. "Droughts in Asian least developed countries: vulnerability and sustainability." Weather and Climate Extremes. 2015; 7: 8-23.
[20] Liu, Y., Wang, J., & Long, H. Analysis of arable land loss and its impact on rural sustainability in Southern Jiangsu Province of China. Journal of Environmental Management. 2010; 91(3): 646-653.
[21] König, H., Zhen, L., Helming, K., Uthes, S., Yang, L., Cao, X., & Wiggering, H. Assessing the impact of the sloping land conversion programme on rural sustainability in Guyuan, Western China. Land Degradation & Development. 2014; 25(4): 385-396.
[22] Lei, Y., Zhang, H., Chen, F., & Zhang, L. How rural land use management facilitates drought risk adaptation in a changing climate—A case study in arid northern China. Science of the Total Environment. 2016; 550: 192-199.
[23] Kiem, A. S., & Austin, E. K. Drought and the future of rural communities: opportunities and challenges for climate change adaptation in regional Victoria, Australia. Global Environmental Change. 2013; 23(5): 1307-1316.
[24] Seidaie. E., Nazari. H. An Analysis of Spatial Distribution of Housing Sustainability in Rural Settlements in Iran (Case Study: Miankouh District, Ardal County), Journal of Environmental crisis management. 2018; 5(3): 231-246. (Persian)
[25] YARIHESAR, A., & BAKHTAR, S. Application of Alen Prescott stability Measurement model in analysis rural sustainable tourism Case study: Nir county-Ardabil province. 2016
[26] Heidari Sareban. V., Majnouni-Toutakhane. A.. The role of livelihoods diversity in resilience of rural households around the Lake Urmia against drought. Spatial analysis of environmental hazards, 2017; 3(4): 49-70. (Persian)
[27] Majnouni Toutakhane. A. Evaluating the resiliency of rural settlements around Urmia Lake in Iran against drought, Journal of rural development. 2019. ( in press).
[28] Feizizadeh. B., Shahabi. H., Safi. H. Identification of Susceptible Areas of Urmia Lake Salt Using Fuzzy-Object Processing of Satellite Images, Journal of Environmental Risks Management. 2017; 3(3): 269-284. (In Persian)
[29] Heidari Sareban. V., Majnouni-Toutakhane. A., Niroumand- Shishavan. S. Measurement and evaluation of sustainability process in touristy villages Case study: Ajbashir city - Touristic roads of Ghale Chaei, journal of Geography (Regional Planning). 2017; 23(1): 93-112. (Persian)
[30] Namdar. M., Bouzar Jahromi. Kh. Socio-environmental dimensions of drought crisis and its effects on rural households: Case study of villages in Zarrin Dasht, Journal of Rural and Development. 2017; 19(3): 161-183. (Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 451 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 302 |