تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,106,898 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,211,950 |
کاربرد برنامهریزی سازشی و شاخصهای فازی- مکانی در ارزیابی سناریوهای تخصیص آب، (مطالعه موردی: حوضه ارس) | ||
تحقیقات آب و خاک ایران | ||
مقاله 19، دوره 50، شماره 5، مهر 1398، صفحه 1265-1278 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijswr.2018.262071.667970 | ||
نویسندگان | ||
ابراهیم مکلف سربند1؛ شهاب عراقی نژاد2؛ جلال عطاری3؛ کیومرث ابراهیمی* 4 | ||
1دانشجوی دکتری مهندسی عمران آب، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
2دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران. | ||
3دانشیار گروه مهندسی منابع آب، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
4استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران. | ||
چکیده | ||
در مدیریت به هم پیوسته منابع آب، ارزیابی سناریوهای تخصیص آب پیچیده و از اهمیت بالایی برخوردار است. شاخصهای متفاوت و بعضاً متناقضی در مدیریت منابع آب مطرحاند و این شاخصها مقادیر متفاوت در مکانهای مختلف حوضه دارند. لذا ارزیابی سناریوهای تخصیص آب مستلزم انجام تحلیلهای چندمعیاره مکانی میباشد. هدف مقاله حاضر، ارزیابی سناریوهای تخصیص منابع آب با استفاده از یک سیستم پشتیبان تصمیمگیری مکانی بود. لذا برنامهریزی سازشی با شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی در حوضه ارس بکار برده شد. در گام اول، شاخصها به دو صورت تودهای و توزیعی با وزن یکسان و در گام دوم به طور نمونه حساسیت روش برنامهریزی سازشی به تغییر وزن یکی از شاخصها با حفظ وزن مساوی برای سایر شاخصها تحلیل شد. در گام سوم تصمیمگیری گروهی و فازی برای تعیین وزن شاخصها اعمال و سپس سناریوهای یک تا پنج به ترتیب، حائز رتبههای پنجم، سوم، دوم، یکم و چهارم شدند. نتایج نشان داد که اعمال توزیع مکانی شاخصها هم بر امتیاز و هم بر رتبه سناریوهای تخصیص منابع آب تأثیر قابل ملاحظه دارد. به طوری که ضریب همبستگی اسپیرمن رتبهبندی ناشی از بهکارگیری دو شاخص توزیعی و تودهای معادل 6/0 به دست آمد. همچنین استفاده از روش برنامهریزی سازشی، وزن گروهی-فازی و شاخص توزیعی، منجر به تغییر رتبهبندی و کاهش ضریب همبستگی تا میزان 2/0 میشود. نظر به تأثیرگذاری پارامترهای نوع شاخصها و وزن گروهی- فازی آنها بر نتایج رتبهبندی سناریوها، عدم لحاظ دو پارامتر مذکور میتواند منجر به عدم قطعیت قابل توجه در فرآیند ارزیابی سناریوها شود. لذا ضروری است توزیع مکانی مقادیر لحاظ شود و تصمیمگیری گروهی- فازی در تعیین وزن شاخصهای ارزیابی به کار برده شود. | ||
کلیدواژهها | ||
مدیریت بهم پیوسته منابع آب؛ سیستم پشتیبان تصمیم گیری؛ شاخص توده ای و مکانی | ||
مراجع | ||
Abrishamchi, A., Ebrahimian, A., Tajrishi, M. and Mariño, M. A. (2005). Case study: application of multicriteria decision making to urban water supply. Journal of water resources planning and management, 131(4), 326-335. Adiat, K. A. N., Nawawi, M. N. M. and Abdullah, K. (2012). Assessing the accuracy of GIS-based elementary multi criteria decision analysis as a spatial prediction tool–a case of predicting potential zones of sustainable groundwater resources. Journal of Hydrology, 440, 75-89. Afshar, A., Mariño, M. A., Saadatpour, M. and Afshar, A. (2011). Fuzzy TOPSIS multi-criteria decision analysis applied to Karun reservoirs system. Water resources management, 25(2), 545-563. Babaei, H., Hoorfar, A. and Araghinejad, SH. (2012). Provision of a Novel and Integrated Model to Assess Regional Drought Risk. Iranian Journal of Soil and Water Research, 43(1), 123-128. (In Farsi) Bakhtiari, E.B., Malekian, A. and Salajeghe, A. (2016). Assessment of groundwater vulnerability using Modified DRASTIC, Logistic Regression and AHP-DRASTIC (Hashtgerd plain). Iranian Journal of Soil and Water Research, 47(1), 269-279. (In Farsi) Cai, X., Lasdon, L. and Michelsen, A. M. (2004). Group decision making in water resources planning using multiple objective analysis. Journal of Water Resources Planning and Management, 130(1), 4-14. Calizaya, A., Meixner, O., Bengtsson, L. and Berndtsson, R. (2010). Multi-criteria decision analysis (MCDA) for integrated water resources management (IWRM) in the Lake Poopo Basin, Bolivia. Water Resources Management, 24(10), 2267-2289. Carrick, N. A. and Ostendorf, B. (2007). Development of a spatial Decision Support System (DSS) for the Spencer Gulf penaeid prawn fishery, South Australia. Environmental Modelling & Software, 22(2), 137-148. Chen, Y., Khan, S. and Paydar, Z. (2010). To retire or expand? A fuzzy GIS‐based spatial multi‐criteria evaluation framework for irrigated agriculture. Irrigation and Drainage: The journal of the International Commission on Irrigation and Drainage, 59(2), 174-188. Connell, E. O., Bathurst, J., Kilsby, C., Parkin, G., Quinn, P., Younger, P., ... and Riley, M. (2000). Integrating mesoscale catchments experiments with modeling: The potential for sustainable water resources management, Fifth IHP/IAHS George Kovacs Colloquium, HELP. International Hydrological Programme, UNESCO, Paris. Coulibaly, N., Coulibaly, L., Sengupta, S., Savanna, I. and Umesh, B. (2013). Use of Multi-criteria Evaluation and Geographic Information Systems for Water Resources Management: case of Bâoulé Basin (North-West of Côte d'Ivoire). Indian Journal of Science and Technology, 6(2), 4035-4040. de Sousa, F. E., Moura, E. A. and Marinho-Soriano, E. (2012). Use of geographic information systems (GIS) to identify adequate sites for cultivation of the seaweed Gracilaria birdiae in Rio Grande do Norte, Northeastern Brazil. Revista Brasileira de Farmacognosia, 22(4), 868-873. Dodge, Y. (2008). The concise encyclopedia of statistics. Springer Science & Business Media. Hafezparast, M. (2013). Development of Decision Support System for Integrated Water Resources Mnagement at Basin Scale. Ph. D. dissertation, University of Tehran. Hajkowicz, S. and Collins, K. (2007). A review of multiple criteria analysis for water resource planning and management. Water resources management, 21(9), 1553-1566. Jamali, I. A., Mörtberg, U., Olofsson, B. and Shafique, M. (2014). A spatial multi-criteria analysis approach for locating suitable sites for construction of subsurface dams in Northern Pakistan. Water resources management, 28(14), 5157-5174. Labadie, J. W. (2006). MODSIM: decision support system for integrated river basin management. Li, P., Qian, H., Wu, J. and Chen, J. (2013). Sensitivity analysis of TOPSIS method in water quality assessment: I. Sensitivity to the parameter weights. Environmental monitoring and assessment, 185(3), 2453-2461. Mahab Ghodss Consulting Engineering Co (2009), Comprehensive Study Of Khazar Water Shed, Report No 2385070.2050.23352: 1-123. (in Farsi) Malczewski, J. (2004). GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in planning, 62(1), 3-65. Mianabadi, H. and Afshar, A. (2008). Multi attribute decision making to rank urban water supply schemes. J. of Water and Wastewater, 66, 34-45. (In Farsi) Opricovic, S. (2011). Fuzzy VIKOR with an application to water resources planning. Expert Systems with Applications, 38(10), 12983-12990. Opricovic, S. and Tzeng, G.H.(2003) (2011), "Defuzzification with a Multi-Criteria Decision ModelFuzzy VIKOR with an Application to Water Resources Planning", International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge-Based Systems, Volume 3811, Issue 1005, 15, Pages 12983635–65212990. Prodanovic, P. and Simonovic, S. P. (2002). Comparison of fuzzy set ranking methods for implementation in water resources decision-making. Canadian Journal of Civil Engineering, 29(5), 692-701. Radmehr, A. and Araghinejad, S. (2014). Developing strategies for urban flood management of Tehran city using SMCDM and ANN. Journal of Computing in Civil Engineering, 28(6), 05014006. Rahimi, M., Ebrahimi,K. and Araghinejad, Sh., (2017), "Presenting and evaluating a proposed method in determining the most appropriate wastewater applications", Iranian Journal of Soil and Water Research, 48(5), 963-974. (In Farsi) Raju, K. S., Duckstein, L. and Arondel, C. (2000). Multicriterion analysis for sustainable water resources planning: a case study in Spain. Water Resources Management, 14(6), 435-456. Rousta, B. A. and Araghinejad, S. (2015). Development of a multi criteria decision making tool for a water resources decision support system. Water Resources Management, 29(15), 5713-5727. Sánchez-Lozano, J. M. and Fernández-Martínez, M. (2016). Near-Earth object hazardous impact: A Multi-Criteria Decision Making approach. Scientific reports, 6, 37055. Simonovic, S. P. (2002). A spatial fuzzy compromise programming for management of natural disasters. Institute for Catastrophic Loss Reduction. Sohrabi,M.T., Liaghat, A., Alizadeh, H. and Nazari,B.,(2014), " Modeling and simulation of long-term effects of Tehran sewage application on the water and soil resources of Varamin plain using dynamic systems", Iranian Journal of Soil and Water Research, 45(3), 267-281. (In Farsi) Srdjevic, B. and Medeiros, Y. D. P. (2008). Fuzzy AHP assessment of water management plans. Water Resources Management, 22(7), 877-894. Srdjevic, B., Medeiros, Y. D. P. and Faria, A. S. (2004). An objective multi-criteria evaluation of water management scenarios. Water resources management, 18(1), 35-54. Team, R. C. (2013). R: A language and environment for statistical computing. Toosi, S. R. and Samani, J. M. (2010). Ranking water transfer projects using fuzzy methods. Proceedings of the Institution of Civil Engineers, 163(4), 189. Wolfslehner, B., Vacik, H. and Lexer, M. J. (2005). Application of the analytic network process in multi-criteria analysis of sustainable forest management. Forest ecology and management, 207(1-2), 157-170. Yaccob, A. A. and Shamsudin, S. (2007). Management of Melana watershed using multicriteria decision making approaches (Doctoral dissertation, Universiti Teknologi Malaysia). Yang, J. S., Chung, E. S., Kim, S. U. and Kim, T. W. (2012). Prioritization of water management under climate change and urbanization using multi-criteria decision making methods. Hydrology and Earth System Sciences, 16(3), 801-814. Yilmaz, B. and Harmancioglu, N. (2010). Multi-criteria decision making for water resource management: a case study of the Gediz River Basin, Turkey. Water SA, 36(5). Zarghami, M. and Szidarovszky, F. (2010). On the relation between compromise programming and ordered weighted averaging operator. Information Sciences, 180(11), 2239-2248. Zeleny, M. (1973). Compromise programming. Multiple criteria decision making. Zhang, H. and Huang, G. H. (2011). Assessment of non-point source pollution using a spatial multicriteria analysis approach. Ecological Modelling, 222(2), 313-321. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 467 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 393 |