تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,032 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,502,131 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,766,111 |
مکانیابی شهر آذِیوجان بر پایه مطالعه متون تاریخی و شواهد باستانشناسی | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
مقاله 7، دوره 51، شماره 2، اسفند 1397، صفحه 319-344 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2019.264996.653930 | ||
نویسندگان | ||
یونس یوسف وند؛ جواد نیستانی* ؛ سید مهدی موسوی کوهپر | ||
گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران | ||
چکیده | ||
نام «آذِیوجان»، از شهرهای کمشناختۀ سدههای نخست دوران اسلامی در غرب ایران، در گزارشهای جغرافینویسان اسلامی و سکههای این شهر از سدۀ 4ق آمده است. حدود جغرافیایی این شهر ناحیهای در ایالت «ماسبذان» در غرب ایران بوده و علیرغم مطالعات و تحقیقات باستانشناسی در محدودۀ ایالت ماسبذان، شهر آذیوجان و موقعیت مکانی آن ناشناخته باقیمانده است. هدف این نوشتار، بررسی و شناخت محدودۀ جغرافیایی شهر آذیوجان بر اساس آگاهیهای موجود در منابع نوشتاری دست اول و انطباق آن با شواهد باستانشناسی، به منظور دستیابی به موقعیت مکانی این شهر در جغرافیای امروزی منطقه است. رویکرد پژوهش، «جغرافیای تاریخی» است و یافتهها با مطالعات میدانی و اسنادی سنجیده شده است. بنا بر نتایج، شهر آذِیوجان در شهرستان امروزی «ایوان» در شمال استان ایلام در امتداد رود «کنگیر» قرار داشته است. از مقایسۀ آگاهیهای باستانشناسی با آگاهیهای متون تاریخی، محوطۀ «جوی زر» در ساحل رودخانه کنگیر برای موقعیت مکانی آن پیشنهاد میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
ایوان؛ جویزر؛ جغرافیای تاریخی آذِیوجان؛ شواهد باستانشناسی | ||
مراجع | ||
آذرنوش، آذرتاش، ذیل مدخل آذین بن هرمزان، دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، جلد 1، 268. ابن اثیر، عزالدین علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارالصدرا، جلد 12، 1399ق. ابن خردادبه، ابوالقاسم عبیدالله ابن عبدالله، المسالک و الممالک، بریل، 1899م. ابنجعفر، قدامه، الخراج، تحقیق م دخویه، لیدن: بریل، 1889. ابن حوقل، صورهالأرض، بیروت: داراصدرا، جلد 2، 1342ه. ابنرسته، احمد ابنعمر، الاعلاق النفسیه، لیدن: بریل، جلد 2، 1891م. ابن فقیه همدانی، البلدان، لیدن: بریل، 1302ق. خزرجی، ابودلف مسعر بن مهلهل، رسالهالثانیه، تصحیح محمد منیر مرسی، قاهره: علمالکتب، 1970م. استخری، ابراهیم بن محمد، المسالک الممالک، تحقیق محمد جابر عبدالعال الحسینی، لیدن: بریل، 1381ق/ 1961م. ابنعنبه، جماالدین احمد، الفصول الفخریه، به اهتمام سیدجلالالدین محدث ارموی، تهران: علمی و فرهنگی، 1363ش. اعتمادالسلطنه، محمد حسن بن علی، مِرآت البلدان، تهران: نشر ایفار، چاپ اول، 1364ش. الفخری، محمد بن علی بن طبا طبا (بنطقطقی)، تاریخ فخری در آداب ملکداری و دولتهای اسلامی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1350ش. ایزدپناه، حمید، آثار باستانی و تاریخی لرستان، تهران: انتشارات آگاه، چاپ اول، 1363ش. پیرانی، بیان، پرونده ثبتی محوطه جویزر ایوان، تهران: مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی کشور، منتشز نشده، 1381ش. سمعانی، ابی سعد عبدالکریم بن محمد بن منصور، الانساب، تصحیح عبدارحمان الیمانی، حیدر آباد دکن: چاپ دایره المعارفه العثمانیه، جلد1، 1962م. نورالهی، علی و همکاران، « قومباستانشناسی راهکارهای شکار حوزه رودخانه کنگیر در غرب زاگرس مرکزی»، مجله جامعهشناسی تاریخی، دوره 8، شماره 2، صص 198ـ230 پاییز و زمستان 1395. حسنپور، عطا، گزارش فصل سوم کاوشهای باستانشناختی محوطه باستانی قلعه گوری رماوند، خرمآباد، مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و جهانگردی استان لرستان، 1393. خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین حسینی، تاریخ حبیبالسیر فی الخبار افراد بشر، تهران: انتشارات کتابخانه خیام، جلد دوم، 1373. خانزادی، علی، گزارش بررسی باستانشناسی شهرستان ایوان، تهران: پژوهشکده باستانشناسی، 1385. راولینسون، هنری کرزیک، سفرنامه راولینسون (گذر از زهاب به خوزستان)، ترجمه سکندر اماناللهی بهاروند، تهران: نشر آگاه، 1362. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، بریل، جلد5، 1964م. گلستانه، ابوالحسن بن محمد امین، مجمل التواریخ، به کوشش محمد تقی مدرس رضوی، تهران: نشر ابن سینا، 1344. لسترنج، گای، جغرافیایی تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم، 1337. مارکوارت، یوزف، ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس، ترجمه مریم میر احمدی، تهران: طهوری، 1382. مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجواهر، تصحیح محمد محییالدین عبدالحمید، بیروت: دارالفکر، 1409ق. همو، التنبیه و الاشراف، بیروت: دار و مکتبهالهلال، 1421ق. مقدسی، محمدبن احمد، احسن التقاسیم فی المعرفة الاقالیم، بریل، 1906م. مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوائی، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1339. مجمل التواریخ و القصص، به تصحیح ملکالشعرای بهار، تهران: چاپخانه خاور، 1318. محمدیفر، یعقوب و الناز طهماسبی، «طبقهبندی سفال ساسانی دره سیمره، مطالعه موردی: قلعه سیرمشاه»، مجله پژوهشهای باستانشناسی ایران، شماره 7، دوره چهارم، پاییز و زمستان 1393. ص 133 تا 152. یاقوت حموی، شهابالدین ابو عبدالله، المجملالبلدان، تحقیق ووستنفلد، بیروت: دارالصدرا، 1977. یعقوبی، احمد ابن اسحاق، تاریخ، بیروت، 1970م ـ 1390ه. یعقوبی، احمد بن محمد، البلدان، بریل، 1891م. یوسفوند، یونس، «بررسی باستانشناسی شهرهای صدر اسلام استان ایلام»، پایاننامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر سید هاشم حسینی، دانشگاه محقق اردبیلی، 1389. Keall, E.J. and M.J. Keall, “The Qal’eh-I Yazdigird Pottery: A Statistical Approach”, Iran, 19, 1981, pp. 33-80. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 556 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 819 |