تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,304 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,205,967 |
قرآن کریم و زبان عربی | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 3، دوره 51، شماره 2، بهمن 1397، صفحه 197-215 اصل مقاله (309.66 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2019.276447.669228 | ||
نویسنده | ||
ابوالفضل خوش منش* | ||
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
قرآن در تعریفی کوتاه و نیز جامع و مانع، کلامالله است و میدانیم که پیروان ادیان دیگر نیز چنین ادعایی در مورد متن مقدس خود ندارند. قرآن پس از نزول خود، خود را به همه شناساند. پیامبر اکرم(ص) با شیوهای حکیمانه به تعلیم آن پرداخت و این کتاب پس از زمانی کوتاه در گسترۀ جغرافیایی وسیعی نشر یافت و زبان عربی را به صورتی عمیق تحت تأثیر خود قرار داد و خدمات بزرگی را به این زبان انجام داد. اما از زمانهای پیشین میان قرآن و زبان عربی، تصور یک «اینهمانی» پدید آمد و گاه زبان عربی و ادبیات درازدامنی که پس از نزول قرآن و بنا بر شرایط و در بسترۀ آیین خاص پدید آمد و همۀ قواعد آن نیز لزوماً منطبق با سخن و منطق قرآن نبود، الزاماً مقدمۀ فهم قرآن قلمداد شد. بر اساس این تصورات، برخی اسلام را دین اعراب و قبایل بدویِ جزیرهالعرب شمردهاند و گروهی نیز قائل به این شدهاند که برای ارتباط گرفتن با متن این دین یا باید عرب بود یا سالیان طولانی را لزوماً به فراگیری زبان عربی گذراند. مقاله با روش توصیفی و کتابخانهای به بیان این موضوع میپردازد که قرآن در حصار مکان و زمان و زبان خاصی نمانده است و عربیِ الهی آن، عربی قومی ویژه و زبان مادری کسی نیست، بلکه این عربی، لسان مبین الهی در کسوت زبانی بشری است که بنا بر مصالحی، منطقۀ نزول آن در سرزمینی عربنشین درنظر گرفته شده است و چنین حالتی مزیت و محرومیتی را برای کسی رقم نمیزند | ||
کلیدواژهها | ||
زبان اعراب؛ زبان عربی؛ زبان قرآن؛ عربی بودن قرآن؛ عربیّت قرآن؛ عربی مبین؛ لسان مبین | ||
مراجع | ||
[1]. قرآن کریم. [2]. آذرنوش، آذرتاش (1385). چالش میان فارسی و عربی: سدههای نخست. تهران، نی. [3]. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1396). قرآن، عقلاللّه: گفتگوییهایی با استاد دکتر غلامحسین دینانی پیرامون قرآن کریم. تهران، اطلاعات. [4]. ابنابیشیبه، عبدالله بن محمد (1409). الکتاب المصنف فی الاحادیث و الآثار. ریاض، مکتبه الرشد. [5]. ابنتیمیه، احمدبنعبدالحلیم (1419). اقتضاء الصراط المستقیم لمخالفة اصحاب الجحیم. بیروت، دارالکتبالعلمیه. [6]. ابن سلّام، ابو عبید القاسم (1415). فضائل القرآن. تحقیق: مروان العطیه، محسن خرابه و وفاء تقیالدین، دمشق و بیروت، دار ابنکثیر. [7]. ابنهشام، عبدالملک [بیتا]. السیرة النبویة. تحقیق: ابراهیم ابیاری و دیگران، ج 1، بیروت، دارالمعرفه. [8]. ابوالفرج، محمداحمد (1966). مقدمه لدراسه فقه اللغه. بیروت، دارالنهضهالعربیه. [9]. اصبهانی، حمزهبنحسن (1388). التنبیه علی حدوث التصحیف. تحقیق محمّد أسعد طلس، دمشق، مجمع اللغهالعربیه. [10]. اقبال آشتیانی، عباس (1345). خاندان نوبختی. تهران، کتابخانة طهوری. [11]. اوراغی، محمّد(1431). لسان حضارهالقرآن. بیروت، الدارالعربیّه للعلوم ناشرون؛ رباط، دارالأمان، الجزائر، منشورات الاختلاف. [12]. باقوری، احمدحسن(1382). تأثیر قرآن بر زبان عربی. مترجم: مهدی خرمی، سبزوار، انتظار. [13]. بهمنیار، احمد(1344). صاحببن عبّاد. تهران، دانشگاه تهران. [14]. پایپر، مایکل کالینز(1387). جنگطلبان بزرگ. مترجم: نفیسه راجی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات. [15]. جابری، محمّد عابد(1991). تکوین العقل العربی. بیروت، المرکزالثقافیالعربی. [16]. جونی، حسنجمیل(1417). القرآن بین العربیه و العربیه. بیروت، دارالمرتضی. [18]. حرّ عاملی، محمّدبن حسن(بیتا). تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه. تحقیق: عبدالرحیم ربانی شیرازی، ج 3، 27 و 28، بیروت، دار احیاءالتراثالعربی. [19]. حموی الیسوعی، صبحی(1998). معجم الإیمان المسیحی. بیروت، دارالمشرق بالتعاون مع مجلس کنائسالشرقالأوسط. [20]. خوشمنش، ابوالفضل(1382). دائرةالمعارف قرآن کریم: ترادف. ج 7، قم، مؤسسۀ بوستان کتاب. [21]. رحمانی، شمسالدین(1378). لولای سه قاره. تهران، تربیت. [22]. رمضان، عبدالتواب(1367). مباحثی در فقه اللغه و زبانشناسی عربی. مترجم: حمیدرضا شیخی، مشهد، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی. [23]. ریاحی، محمدامین(1382). سرچشمههای فردوسی شناسی. تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [24]. رئاسه الجمهوریه العربیه المتحده [بیتا]. الجمهوریهالعربیهالمتحده: تاریخ و حقائق و ارقام. قاهره، رئاسه الجمهوریه العربیه المتحده. [25]. زرینکوب، عبدالحسین (1363). تاریخ ایران بعد از اسلام. تهران، امیرکبیر. [26]. سجستانی، ابی داود سلیمان (بیتا). سنن أبیداود. ج 4، تحقیق: محمّد محییالدین عبدالحمید، بیروت، المکتبهالعصریه. [27]. سعید، ادوارد (1361). شرقشناسی. مترجم: اصغر عسکری خانقاه و حامد فولادوند، تهران، عطایی. [28]. سیوطی، عبدالرحمنبن ابی بکر (1998). المزهر فی علوم اللغه و أنواعها. تصحیح: فؤاد علی منصور، ج 1، بیروت، دارالکتب العلمیه. [29]. شریف رضی (1374). نهج البلاغه، قم، هجرت. [30]. شکری، احمد خالد و العورتانی، فراس (1434). إعانه المرید لحفظ القرآن المجید. اردن، جمعیهالمحافظه علیالقرآنالکریم. [31]. ــــــــــــــــــ [بیتا]. البلاغه: تطور و تاریخ. مصر، دارالمعارف. [32]. صبحی صالح (1960). دراسات فی فقه اللغه. لبنان، حاره حریک، مطبعهالعلوم. [33]. طالقانی، سید محمود (1350). پرتوی از قرآن. ج 1، تهران، انتشار. [35]. طباطبایی، سید محمّدحسین (1388). قرآن در اسلام از دیدگاه تشیع. قم، دفتر انتشارات اسلامی. [37]. عاملی، ابراهیم (1382)، تفسیر عاملی. ج 8، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [38]. عبدالتواب، رمضان (1367). مباحثی در فقهاللغه و زبانشناسی عربی. مترجم: حمیدرضا شیخی، مشهد، آستان قدس رضوی. [39]. عطار، حسن (1420). التمهید فی معرفهالتجوید. عمان، دارعمار. [40]. فهمی حجازی، محمود (1379). زبانشناسی عربی: درآمدی تاریخی ـ تطبیقی در پرتو فرهنگ و زبانهای سامی. مترجم: سید حسین سیدی، تهران، سمت و بهنشر. [41]. کاتسنر، ارنست (1376). زبانهای جهان، مترجم: رضی هیرمندی (خدادادی). تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [42]. کتابمقدس (1994). [بیجا]، انجمن پخش کتب مقدسه در میان ملل. [43]. کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری. ج 2 و 8، تهران، دارالکتب الإسلامیه. [44]. مبارک، عبدالحسین (1986). فقه اللغه. بصره، مطبعه جامعهالبصره. [45]. مجلسی، محمّدباقر (1403). بحار الانوار الجامعه لدرر أخبار الائمه الأطهار. تحقیق: سید ابراهیم میانجی و محمد باقر بهبودی، ج 3، 34، 58، 59، 67، 89 و 109، بیروت، دارالإحیاء التراث العربی. [46]. مدرسی، سید محمّدتقی (1406). من هدی القرآن. ج 18، تهران، مکتب العلامهالمدرسی. [47]. مراغی، احمد بن مطصفی [بیتا]. تفسیر المراغی. ج 25 و 30، بیروت، دار إحیاءالتراثالعربی. [48]. نوری، حسین بن محمد (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. تحقیق: مؤسسه آلالبیت(ع) لإحیاءالتراث، ج 4 و 9، قم، مؤسسه آلالبیت(ع) لإحیاءالتراث. [49]. نیسابوری، ابو عبداللّه (1411). المستدرک علی الصحیحین. تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، ج 2، بیروت، دارالکتب العلمیه. نشریات ادواری: [50]. حاتمی، حسین (1389). اندیشۀ شعوبیگری و ضد شعوبیگری در ادب عربی. فصلنامۀ لسان مبین، ش 2، صص 21ـ40. [51]. خانمحمّدی، علیاکبر (1364). شعوبیه و تأثیر آن در ادب و فرهنگ عرب و ایران. ماهنامۀ کیهان فرهنگی، ش 21، صص 22ـ26. [52]. Rénan, Ernest (1863). Histoire générale et système comparé des langues sémétiques. Paris, L’Imprimerie Impériale. [53]. Dubois, Jean, Henri Mitterand et Albert Dauzat (2005). Grand dictionnaire étymologique et historique du français. Paris, Larousse. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,371 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 875 |