تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,604 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,240 |
تأملی بر نظام چینش آیات در قصص قرآنی با تأکید بر آیاتِ روایتگر طوفان نوح(ع) در سورۀ هود(ع) | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 1، دوره 51، شماره 2، بهمن 1397، صفحه 155-174 اصل مقاله (313.41 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2019.271650.669194 | ||
نویسندگان | ||
منصور پهلوان1؛ فرهاد احمدی آشتیانی* 2 | ||
1استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
قرآنکریم از قالب روایتگری داستانها برای بیان معارف بهره برده است. علیرغم کوششهای تفسیری فراوان، در حوزۀ قصص قرآنی، بررسی شیوۀ روایتگری خداوند در این آیات، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. چینش آیاتِ روایتگرِ طوفان نوح(ع)، در سورۀ هود(ع) با فرض آنکه بر اساس سیر زمانی به توصیف حوادث واقع شده در طوفان میپردازد، با تعارضهایی روبرو است. این پژوهش با پیشنهاد الگوی «رگبرگی» برای این آیات، ضابطهای برای عدم رعایت توالی زمانی، در چینش این آیات بهدست میدهد. با تفکیک جملات مربوط به دو گروه مؤمنان و کافران از یکدیگر و قرار دادن آنها در الگوی رگبرگی، طرحی از کل وقایع ماجرای طوفان، به ترتیب زمان وقوع شکل خواهدگرفت. این نظامِ چینش آیات، ضمن آنکه میتواند در تفسیر برخی دیگر از روایتهای قرآن کریم مورد توجه قرار گیرد، نخست روشن میسازد که گفتگوی میان نوح(ع) و فرزندش در آستانۀ برپایی طوفان انجام گرفته است و نه بعد از به حرکت در آمدن کشتی و دوم آنکه دعای نوح(ع) برای نجات فرزندش نه بعد از پایان یافتن طوفان، آنچنان که ترتیب آیات سورۀ هود(ع) نشان میدهد، بلکه درست پس از ربوده شدن فرزند نوح(ع) توسط امواج صورت گرفته است. همچنین مطابق این نظام، جریان یافتن مقولۀ «سلام»، بعد از پایان یافتن صحنۀ پر خطر طوفان و ناآگاهی نوح(ع) از وضعیت اعتقادی فرزند خویش، به گونهای نو تفسیر مییابند. | ||
کلیدواژهها | ||
الگوی رگبرگی؛ پیوستگی آیات؛ تفسیر ساختاری؛ ساختار سوره؛ هبوط | ||
مراجع | ||
[1]. قرآن کریم. [2]. آلوسی، سیدمحمود (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت، دارالکتب العلمیه. [3]. ابناثیر، عزالدین علی (1374). الکامل فی التاریخ. مترجم: ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، نشر داد. [4]. ابناشعث، محمدبنمحمد (؟). الجعفریات. تهران، مکتبهالنینویالحدیثه. [5]. ابنعاشور، محمدبنطاهر (؟). التحریر و التنویر. بیجا، بینا. [6]. ابنعجیبه، احمدبنمحمد (1419). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. قاهره، ناشر دکتر حسن عباس زکی. [7]. ابوالفتوح رازی، حسینبنعلی(1408). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن. مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. [8]. اندلسی، ابوحیان محمدبنیوسف (1420). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت، دارالفکر. [9]. بحرانی، سید هاشم (1416). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران، بنیاد بعثت. [10]. بیضاوی، عبداللهبنعمر (1418). أنوارالتنزیل و أسرارالتأویل. بیروت، دار احیاءالتراثالعربی. [11]. راوندی کاشانی، فضلاللهبنعلی (1376). النوادر. تهران، بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور. [12]. زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامضالتنزیل. بیروت، دارالکتابالعربی. [13]. شبر، سید عبدالله (1412). تفسیرالقرآنالکریم. بیروت، دارالبلاغه للطباعه و النشر. [14]. شریف لاهیجی، محمدبنعلی (1373). تفسیر شریف لاهیجی. تهران، دفتر نشر داد. [15]. صادقی تهرانی، محمد (1365). الفرقان فی تفسیرالقرآن بالقرآن. قم، انتشارات فرهنگ اسلامی. [16]. صدوق، محمدبنعلی (1378). عیون أخبارالرضا(ع). تهران، نشر جهان. [17]. ـــــــــــــ (1413). من لا یحضرهالفقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامی. [18]. صفار، محمدبنحسن (1404). بصائرالدرجات فی فضائل آل محمّد(ص). قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی. [19]. طباطبایی، سید محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیرالقرآن. مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه. [20]. طبرسی، فضلبنحسن (1372). مجمعالبیان فی تفسیرالقرآن. تهران، انتشارات ناصرخسرو. [21]. طبری، ابوجعفر محمدبنجریر (1412). جامع البیان فی تفسیرالقرآن. بیروت، دارالمعرفه. [22]. طنطاوی، سید محمد (؟). التفسیرالوسیط للقرآنالکریم. بیجا، بینا. [23]. طوسی، محمدبنحسن (؟). التبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت، دار احیاء التراثالعربی. [24]. عیاشی، محمدبنمسعود (1380). تفسیرالعیّاشی. تهران، المطبعهالعلمیه. [25]. فخر رازی، محمدبنعمر (1420)، مفاتیحالغیب. بیروت، دار احیاء التراثالعربی. [26].کاشانی، ملا فتحالله (1423). زبدهالتفاسیر. قم، بنیاد معارف اسلامی. [27]. کلینی، محمدبنیعقوببناسحاق (1407). الکافی. تهران، دار الکتبالإسلامیه. [28]. گلدزیهر، ایگناس (1357). درسهایی دربارۀ اسلام. مترجم: علینقی منزوی، تهران، کمانگیر. [29]. مراغی، احمدبنمصطفی (بیتا). تفسیرالمراغی. بیروت، داراحیاء التراثالعربی. [30]. مصطفوی، حسن (1380). تفسیر روشن. تهران، مرکز نشر کتاب. [31]. مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران، دار الکتبالإسلامیه. [32]. نخجوانی، نعمتاللهبنمحمود (1999). الفواتح الإلهیه و المفاتحالغیبیه. مصر، دار رکابی للنشر. [33]. نیلساز، نصرت (1387). بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو دربارۀ تثبیت نهایی متن قرآن. مقالات و بررسیها، تهران، تابستان 1387، دفتر 88، صص 151ـ170. [34]. یعقوبی، احمد (1371). تاریخ یعقوبی. مترجم: محمدابراهیم آیتی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 785 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 697 |