پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,765 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,199,153 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,947,210 |
بررسی وضعیت منابع آب محدوده مرودشت-خرامه با استفاده از شاخصهای تحلیل پایداری | ||
| تحقیقات آب و خاک ایران | ||
| مقاله 11، دوره 50، شماره 4، شهریور 1398، صفحه 897-909 اصل مقاله (1.06 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijswr.2018.260428.667950 | ||
| نویسندگان | ||
| امید رجا* 1؛ مسعود پارسی نژاد2؛ تیمور سهرابی3؛ خالد احمدآلی4 | ||
| 1گروه آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران | ||
| 2دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج | ||
| 3استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران. | ||
| 4استادیار گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران. | ||
| چکیده | ||
| در اکثر کشورها بخش کشاورزی عمدهترین مصرفکننده منابع آب (سطحی و زیرزمینی) است. روند بهرهبرداری از منابع آب در جهت تبیین پایداری و تداوم بهرهبرداری در هر منطقه بالأخص در مناطق خشک و نیمه‌خشک که با کمبود و رقابت شدید استفاده از منابع آب در بخش‌های مختلف مواجه است ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت منابع آب در محدوده مرودشت-خرامه (تحت پوشش دو شبکه آبیاری مدرن درودزن و سنتی کُربال) واقع در استان فارس در دوره آماری 95-1385 بر اساس شاخصهای تحلیل پایداری متناسب با حجم آب تخصیص‌یافته در مقایسه با میزان برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی و همچنین ارتباط بین بارش و میزان متغیر نوسانات سطح ایستابی صورت گرفته است. برای این منظور با استفاده از آمار هواشناسی ایستگاههای درودزن و تخت جمشید و نیز ایستگاههای هیدرومتری خیرآباد، پلخان و ضرغامآباد و اطلاعات شبکههای آبیاری مذکور، منابع آب قابل‌دسترس سطحی و زیرزمینی برآورد گردید و با توجه به متوسط افت سطح ایستابی، تغییرات حجم آبخوانها، میزان برداشت مازاد آب در دو محدوده تحت پوشش شبکههای آبیاری درودزن و کربال محاسبه شد. مقدار ضریب رواناب در دشت، ارتفاعات و کل محدوده به ترتیب 9/6، 1/14 و 9/9 درصد محاسبه شد. متوسط میزان برداشت مازاد در محدوده تحت پوشش دو شبکه مدرن درودزن و کربال 33/96 و 2/16 میلیون مترمکعب در سال است که این مقدار با توجه به میزان منابع آب قابل‌دسترس به ترتیب معادل 2/8% و 2/5% است. میانگین شاخص بارش-تبخیر-تعرق استانداردشده SPEI 12 ماهه برای ایستگاههای درودزن و تختجمشید به ترتیب 33/0- و 43/0- محاسبه شد و نشاندهندهی این واقعیت است که در بازهی زمانی مورد نظر، منطقه تحت تأثیر خشکسالی خفیف بوده است و این با روند افت سطح ایستابی در محدوده مطابقت خوبی دارد. نتیجه حاصل از رگرسیون خطی بین متغیر مستقل بارش و متغیر وابسته متوسط تغییرات سطح ایستابی نشان‌دهنده وجود یک رابطه خطی افزایشی معنیدار () با برابر 59/0 و RMSE برابر 99/0 بود. این نتیجه برای متغیر مستقل مقدار بارش با متغیر وابسته حجم آب تخصیص داده شده، نشان‌دهنده یک رابطه خطی افزایشی ()، با برابر 29/0 و RMSE برابر 6/245 بود. شاخصهای تحلیل پایداری منابع آب از قبیل فالکن مارک (FI)، سازمان ملل (UN) و شاخص تنش آبی (WSI) برای منطقه محاسبه گردید. مقادیر شاخصهای تحلیل پایداری منابع آب از قبیل فالکن مارک (FI)، سازمان ملل (UN) و شاخص تنش آبی (WSI) به ترتیب 1983 مترمکعب به ازای هر نفر، 210 درصد و 93/2 محاسبه گردید. با مقایسه مقادیر این شاخصها ملاحظه میشود که بر اساس شاخص FI، منطقه در محدوده نزدیک به تنش قرار دارد. شاخصهای UN و WSI نشاندهندهی این واقعیت است که محدوده مورد مطالعه در کلاس بحران شدید و بهرهبرداری بیش از حد از منابع آب قرار دارد و الگوی بهرهبرداری از منابع آب باید در جهت حذف برداشت مازاد و پایداری منابع آب مدیریت شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رواناب؛ افت سطح ایستابی؛ درصد برداشت مازاد؛ آب قابل دسترس؛ پایداری منابع آب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Status Investigation of the Marvdasht- Kharameh Water Resources Using Sustainability Analysis Indicators | ||
| نویسندگان [English] | ||
| omid raja1؛ masoud parsinejad2؛ teymor sohrabi3؛ Khaled Ahmadaali4 | ||
| 1Department of Irrigation and Reproduction, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran | ||
| 2Associate Professor Department of Irrigation and Reproduction Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj | ||
| 3Professor Respectively, Department of Irrigation and Reproduction Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran. | ||
| 4Assistant professor of arid and mountain regions, Faculty of Natural Resources, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In most countries, agricultural sector is the main user of water resources (surface and ground water). The process of exploitation of water resources to explain the sustainability and continuity of exploitation in each region, especially in arid and semi-arid areas, which is faced with the shortage and severe competition of water resources use in different sectors is necessary. The purpose of this study was to investigate the status of water resources in the Marvdasht-Kharameh range (covered by two modern irrigation networks in Dorodzan and traditional Korbal) in Fars province during the statistical period of 2006-2016, based on the stability analysis indexes proportional to the volume of water allocated in comparison with excessive withdrawal of groundwater resources, as well as the relationship between rainfall and the amount of variations in the level of stagnation. For this purpose, by using Dorodzan weather data and Persepolis stations, as well as Kheirabad, Pulkhan and Zarghamabad hydrometric stations and the irrigation networks data, the available water resources in terms of surface and groundwater were estimated. According to the average level of stagnation and changes in aquifer volume, excess water harvesting were calculated in two areas covered by Dorodzan and Korbal irrigation networks. The amount of runoff coefficient in plain, altitudes and total range was calculated to be 6.9, 14.1 and 9.9 percent, respectively. The average amount of excess withdraw in the area covered by two modern Dorodzan and Korbal networks is 96.33 and 16.2 MCM /year, which according to available water resources is 8.2% and 5.2%, respectively. The Average standardized precipitation-evaporation-transpiration12-month SPEI index for Droodzan and Persepolis stations was calculated to be -0.33 and -0.43, indicating the mild drought in the area and during the proposed time period, and this is in good agreement with the Water table drawdown. The result of linear regression between the independent variable of rainfall and the dependent variable of the average water table changes showed a significant increasing linear relationship (p < 0.001) with R2 = 0.95 and RMSE = 0.99. This result for the independent variable of rainfall with the dependent variable of water allocation volume, indicated an incremental linear relationship (P = 0.110), with R2 equal to 0.29 and RMSE equal to 245.6. Indicators of water resource sustainability analysis, such as Falcon Mark (FI), United Nation (UN) and Water Tension Index (WSI), were calculated for the region. The values of the Indicators of water resource sustainability analysis including Falcon Mark (FI), United Nation (UN) and Water Tension Index (WSI) were 1983 cubic meters per person, 210 percent and 2.93, respectively. By comparing the values of these indexes, it was found that based on the FI index, the area is close to tension. The UN and WSI indicators are indicative of the fact that the study area is under severe crisis and excessive use of water resources and the pattern of exploitation of water resources should be managed in order to eliminate surplus withdrawals and sustainability of water resources. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Runoff, water table drawdown, the percentage of the surplus harvest, water availability, sustainability of water resources | ||
| مراجع | ||
|
Ahmadi, A., Zadevakili, N., Safavi, H.R. and Ohabizadi, S.A. (2015). Developing a dynamic planning model for the allocation of surface water and underground resources, Case study: Zayandehroud catchment basin, Iran water resources research, 11(1), 22-31. (In Farsi) Alfaro, P., Liesch, T. and Goldscheider, N. (2017). Modelling groundwater over-extraction in the southern Jordan Valley with scarce Hydrogeology Journal, 25(5), 1319-1340. Benetti, A. D. (2008). Water reuse: issues, technologies, and applications. Engenharia Sanitaria eAmbiental, 13(3), 247-248. Bithas, K. (2008). The sustainable residential water use: Sustainability, efficiency and social equity. The European experience. Ecological Economics, 68(1-2), 221-229. Falkenmark, M. (1989). The massive water scarcity now threatening Africa: why isn't it being addressed? Ambio, 112-118. Fallah, S., Ghobadinia, M., Shokrgozar Darabi, M. and Ghorbani Dashtaki, SH. 2012. Study of the Sustainability of Darab Groundwater in Fars Province, Journal of Water Research in Agriculture, 26(2), 162-172. (In Farsi) Hossianipejoh, N. and Ahmadali, KH. (2017). Comparison of precipitation and precipitation indexes - Evapotranspiration - Standardized flood monitoring and detection transpiration, International Conference on Natural Resources in Developing Countries, University of Tehran, Iran. (In Farsi) Iran Water Resources Management Co., Water Resources Research Center, Groundwater Studies Group. (2017), http://wrbs.wrm.ir. (In Farsi) Pirmoradian, N., Shamsnia, S.A., Bostani, F. and Shahrokhnia, M.A. (2008). Evaluation of Drought Return Period Using Standardized Index (SPI) in Fars Province, Journal of Modern Agricultural Science, 4(13), 9-21. (In Farsi) Pirmoradian, N., Shamsnia, S.A., Bostani, F. and Shahrokhnia, M.A. 2010. Evaluation of drought return period using the standardized precipitation index in Fars province, Journal of Modern Agricultural Science, 4(13), 8-21. Rahimi, H. and Kaledi, H. (2000). The Water Crisis in Iran and the Ways to Cope with It, The First National Conference on Dehydration and Drought Management, ppt: 941-951. (In Farsi) Renger, M., Wessolek, G., Schwarzel, K., Sauerbrey, R. and Siewert, C. (2002). Aspects of peat conservation and water management. Journal of Plant Nutrition and Soil Science, 165(4), 487. Safavi, H. R., Darzi, F. and Mariño, M. A. (2010).Simulation-optimization modeling of conjunctive use of surface water and groundwater. Water resources management, 24(10), 1965-1988. Seydan, S.M., Kohansal, M.R. and Ghorbani, M. (2017). Achieving the optimal route of extraction of groundwater resources by applying side effects in Hamedan plain - Bahar, watershed management research, 8(15), 191-200. (In Farsi) Shabaninia, M.K., Honar, T. and Zibai, M. (2010). Optimal management of water use and cropping patterns in combination with the use of surface and underground water resources, science and technology of agriculture and natural resources, 12(44), 54-66. (In Farsi) Shahedi, M. and Talebihossian abad, F. (2013). An Indicator of Application to Assess Water Balance and Development Sustainability, Water and Sustainable Development, 1(1), 73-79. (In Farsi) Shahidasht, A.R. and Abbasnejad, A. (2010). Presenting Groundwater Management Strategies in Kerman Province, Quarterly Journal of Applied Geology, 7(2), 131-146. (In Farsi) Smakhtin, V, C Revanga, and P Doll. 2005. "Taking into Account Environmental Water Requirements in Global scale Water Resources Assessments." IWMI the Global Podium. http://podium.iwmi.org/podium/Doc_Summary.asp (accessed June 2010). Studies on updating the water resources of the watershed of Tashk-Bakhtegan and Maharlo seafloor, Marvdasht-Karameh study area report, Faresab Sanat Consulting Engineers.( 2010). (In Farsi) Vicente-Serrano, S. M., Beguería, S., and López-Moreno, J. I. (2010). A multiscalar drought index sensitive to global warming: the standardized precipitation evapotranspiration index. Journal of climate, 23(7), 1696-1718. Zibai, M. (2007). Factors affecting the persistence of the use of sprinkler irrigation systems in the province compared logit analysis and discriminant analysis. Economics and Agriculture, 1(2), 183-193. (In Farsi) Zibai, M.H., Zibai, M. and Ardokhani, k. (2013). Evaluation of combined use scenarios of surface and underground water resources in Firouzabad Plain Fars, Agricultural Economics Research, 5(1) 157-181. (In Farsi) Zimmermann, I., Fleige, H. and Horn, R. (2017). Longtime effects of deep groundwater extraction management on water table levels in surface aquifers. Journal of soils and sediments, 17(1), 133-143. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 602 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 529 |
||