تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,096,364 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,203,311 |
نقشهبرداری ذهنی از فضای اول-مادی شهر، مطالعهای تطبیقی از ساکنان سکونتگاههای رسمی و غیررسمی شهر رشت | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 83-110 اصل مقاله (2.52 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2019.263072.950 | ||
نویسندگان | ||
حمید رخساری* 1؛ مریم جعفری مهرآبادی2؛ حسین حاتمینژاد3 | ||
1کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه گیلان | ||
2استادیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه گیلان | ||
3دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
فضای اول شهر، همان فضای مادی (فیزیکی) شهر یا در مطالعات نقشههای ذهنی، فضای ادراکی شهر است. این فضا نخستین بعد در مطالعات نقشههای ذهنی بهشمار میآید که از دهة 1960 نظر پژوهشگران شهری را به خود جلب کرده است. تحلیل فضای ادراکی ساکنان شهر رویکردی مهم در مطالعات فضامندی نقشههای ذهنی است. در مطالعة حاضر شهر رشت از نظر دو طبقة اجتماعی شهری شامل ساکنان رسمی منطقة 1 و ساکنان غیررسمی منطقة 4 شهری تحلیل شده است. در این پژوهش، حجم نمونه 60 نفر از ساکنان سکونتگاههای رسمی منطقة 1 و 60 نفر از ساکنان سکونتگاههای غیررسمی منطقة 4 شهر رشت را شامل شده است. نمونهگیری به روش نظری و برداشت دادهها با استفاده از «مصاحبه و مشاهده» صورت گرفت. دادهها شامل نقشهبرداری کروکی، یادداشتبرداری و عکسبرداری بود و تجزیه و تحلیل آنها به روش ژئو تجسم تراکم سطوح در جیآیاس کیفی (QGIS) انجام شد. براساس نتایج پژوهش، در تحلیل فضای اول-مادی شهر رشت در نقشة ذهنی دوطبقه اجتماعی مورد مطالعه، فضا پاسخگوی نیازهای شهروندان طبقة متوسط شهری است. همچنین شکلگیری فضاهای جدید فیزیکی، تجاری، تفریحی، فرهنگی و... از الزامات شرایط زندگی مدرن این طبقه محسوب میشود. در این میان، ساکنان کمدرآمد شهر در شکلگیری، تداوم و افول این فضاها نقشی ندارند. | ||
کلیدواژهها | ||
جغرافیای رفتاری-فضایی؛ جیآیاس کیفی؛ رشت؛ سکونتگاههای غیررسمی؛ فضای اول-مادی؛ نقشة ذهنی | ||
مراجع | ||
احمدی چالسرا، مجتبی، 1396، حاشیهنشینی و آسیبهای اجتماعی و شهری آن (مورد مطالعه: کلانشهر رشت)، چهارمین کنفرانس بینالمللی روانشناسی علومتربیتی و مطالعات اجتماعی، گرجستان، تفلیس، آکادمی بینالمللی علوم گرجستان. پورآقایی، عبدالله، 1385، «علل شکلگیری اسکان غیررسمی در شهر رشت و راهکارهای ساماندهی آن»، مجلة چشمانداز جغرافیایی، شمارة 2، صص 45-66. سازمان عمران و بهسازی شهری، 1384، پژوهشدرشناختهویتکالبدشهررشت، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران. شعبانپور، زهرا، 1394، تحلیل تأثیرات اسکان غیررسمی بر توسعة پایدار شهر، نمونة موردی: رشت، اولین همایش پژوهشهای کاربردی در علوم جغرافیایی، سمنان، گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان. عیوضی، مهرو، عنبری مهرناز و جعفر یوسفپور، 1395، ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در محلههای شهری با بررسی دیدگاه ساکنان محلی(مطالعه موردی محلة سلیمانداراب رشت)، همایش بینالمللی افقهای نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی و مدیریت فرهنگی شهرها، تهران، انجمن افق نوین علم و فناوری. منوری، مسعود، 1369، حاشیهنشینی در شهر رشت، کتاب گیلاننامه، انتشارات طاعتی، رشت. مهندسان مشاور طراحان راهوند شهر، 1388-1389، گزارش دستور ستاد ملی توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی، استان گیلان. مهندسین مشاور طرح وکاوش، 1386، طرح جامع شهر رشت، جلد دوم، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان گیلان. Albert, W. S., and Golledge, R. G., 1999, The Use of Spatial Cognitive Abilities in Geographical Information Systems: The Map Overlay Operation’ Transactions in GIS, No. 3, PP. 7-21. Appleyard, D., 1970, Styles and Methods of Structuring a City, Environment and Behaviour, No. 2, PP. 100- 118. Bagheri, N., 2014, Mapping Women in Tehran's Public Spaces: A Geo-Visualization Perspective, Gender, Place and Culture, 21:10, 1285-1301, DOI: 10.1080/ 0966369X. 2013.817972. Biolek, J., and Andráško, I., 2015, Investigating Suburban Environment by Means of Mental Maps: A Case Study of Olomouc Hinterland, Journal of Studies and Research in Human Geography, Vol. 9, No. 1, PP. 44-56. Butler, D., 2006, Virtual Globes: The Web-Wide World, Nature, 439 (7078), PP. 776–778. Chambers, R., 2006, ‘Participatory Mapping and Geographic Information Systems: Whose Map? Who Is Empowered and Who Disempowered? Who Gains and Who Loses? The Electronic Journal of Information Systems in Developing Countries, Vol. 25, No. 2, PP. 1–11. Chapin, M., Lamb, Z., and Threlkeld, B., 2005, Mapping Indigenous Lands, Annual Review of Anthropology, Vol. 34, No. 1, PP. 619–638. Ciobanu, Cr., 2008, The Mental Map of Neighbourhoods in Bucharest Introductive Study of Mental Geography, Journal of Studies and Research in Human Geography, Vol. 2, No. 1, PP. 25-34. Cope, M., and Elwood, S., 2009, Qualitative GIS: A Mixed Methods Approach, SAGE Publications Ltd. Corbett, J., and Rambaldi, G., 2009, Geographic Information Technologies, Local Knowledge and Change, In Qualitative GIS, M. PP. 75–93, SAGE Publications, London. Craig William J., Harris, Trevor M., and Weiner, D., 2002, Community Participation and Geographic Information Systems, London: Taylor and Francis. Crampton, Jeremy W., 2001, Maps as Social Constructions: Power, Communication and Visualization Progress in Human Geography, Vol. 25, No. 2 PP. 235–252. Crampton, J., and Krygier, J., 2005, An Introduction to Critical Cartography, ACME: An International E-Journal for Critical Geographies, Vol. 4, No. 1, PP. 11–33. Dalton, C., and Bafna, S. R., 2003, The Syntactical Image of the City: A Reciprocal Definition of Spatial Elements and Spatial Syntaxes, In: (Proceedings) 4th International Space Syntax Symposium: London, UK. Ding, G., and Kwan, M. P., 2004, 3D-VQGIS: 3D Visualization and Qualitative Analysis of Geospatial Data, Department of Geography, The Ohio State University. Dodge, M., Aitken, S., and Valentine, G., 2014, Mapping and Geovisualization, In Approaches to Human Geography, Second Edition, 2nd Edn, Sage, PP. 289-309. Downs, R. M., 1970, The Cognitive Structure of an Urban Shopping Center, Environment and Behavior, 2, 13–39. Dunn, C. E., 2007, Participatory GIS a People’s GIS?, Progress in Human Geography, Vol. 31, No. 5, PP. 616–637. Earnshaw, S., 1994, Postmodern Surroundings, Social Science. Golledge, R. G., and Spector, A. N., 1978, Comprehending the Urban Environment: Theory and Practice, Geographical Analysis, No. 10, PP. 403-426. Goodey, B., 1971, City Scene: An Exploration Into the Image of Central Birmingham as Seen by Area Residents, Research Memorandum 10, Birmingham: Centre for Urban and Regional Studies. Harley, J. B., 1988, Maps, Knowledge, and Power, In Henderson, G., and Waterstone, M., (Eds) Geographic Thought: A Praxis Perspective, PP. 129-148. Harvey, D., 1969, Explanation in Geography, St. Martin’s Press, NewYork. Horley, C. B., 2010, Mental Mapping the ‘Creative City’, Journal of Maps, Vol. 6, No. 1, PP. 250-259. Jayne, M., 2006, Cities and Consumption: Routledge Critical Introductions to Urbanism and the City, Routledge, ISBN: 0415327342, 9780415327343. Jiang, B., 2012a, Computing the Image of the City, In Proceedings of the 7th International Conference on Informatics and Urban and Regional Planning (PP. 111-121). Jiang, B., 2012b, The Image of the City out of the Underlying Scaling of City Artifacts or Locations, Annals of the Association of American Geographers, 103: 1552–1566. Jiang, B., 2012c, Why Can the Image of the City Be Formed, Arxiv: 1212.3703 Freely Accessible. Johnston, R. J., 1971, Mental Maps of the City: Suburban Preference Patterns, Department of Geography, University of Canterbury, Christchurch, New Zealand, Received 20 July 1970, Environment and Planning, Vol. 3, PP. 63-72. Karan, P. P., Bladen, W. A., Singh, G., 1980, Slum Dwellers and Squatters Images of the City, Environment and Behavior, Vol. 12, No. 1, PP. 81-100, Issue Published: March 1, 1980, Vol. 12, No. 1, PP. 81-100. https://doi.org/ 10.1177/ 0013916 580121006. Kathlene, L., 2007, Cognitive Mapping and GIS for Community-Based Resource Identification, Idea Group Inc. Knabb, K., 2006, Translato: Theory of the Dérive’Guy Debord, Situationist International Anthology, P. 50. Knigge, L., and Cope, M., 2006, Grounded Visualization: Integrating the Analysis of Qualitative and Quantitative Data Through Grounded Theory and Visualization, Environment and Planning A, No. 38, PP. 2021–2037. Kwan, M. P., 2008, From Oral Histories to Visual Narratives: Representing the Post-September 11 Experiences of the Muslim Women in the United States, Social and Cultural Geography, No. 9, PP. 653–659. Lefebvre, H., 1991, The Production of Space, Oxford: Blackwell Publishers. Lewis, D., 1972, We the Navigators (Canberra: Australian National University Press. Lynch, K., 1960, The Image of the City, Cambridge, MA: MIT Press. Maceachren, A. M., and Fraser Taylor, D. R., 1994, Visualization in Modern Cartography, Oxford: Elsevier Science. Matei, S., Ball Rokeach, S. J., and Qui, J. L., 2001, Fear and Misperception of Los Angeles Urban Space: A Spatial-Statistical Study of Communication-Shaped Mental Maps, Communication Research, Vol. 28, No. 4, PP. 429–463. Mccann, E. J., 1999, Race, Protest and Public Space: Contextualizing Lefebvre in The U. S. City, Antipode, Vol. 31, No. 2, PP. 163-184. Medyckyj Scott, D., and Hearnshaw, H., 1993, Human Factors in GIS, London: Belhaven Press. Nasar, J. L., 1997, The Evaluative Image of the City, Sage Pub, U.S.A. Orleans, P., 1967, Differential Cognition of Urban Residents: Effects of Social Scale on Mapping, Science, Engineering and the City, Publication 1498, Washington, DC: National Academy of Engineering. Panek, J., and Sobotova, L., 2015, Community Mapping in Urban Informal Settlements: Examples from Nairobi, Kenya, The Electronic Journal of Information Systems in Developing Countries, Vol. 68, No. 1, PP. 1-13. Paulet, J. P., 2002, Les Représentations Mentales En Géographie, Paris, Anthropos, 152 P, ISBN: 978-2-7178-4507-5. Pè, R., 2015, Audio-Maps to Manage Moving Territories, Embedding Strategies of Musical Synchronization to Qualify Sensitive Areas of Urban Informality, PP. 159-166: Doi.Org/10.1007/978-3-319-05341-7_18. Peake, S., and Moore, T., 2004, Analysis of Spatial Distortions in a Mental Map Using GPS and GIS, Presented at SIRC 2004 – The 16th Annual Colloquium of the Spatial Information Research Centre University of Otago, Dunedin, New Zealand November 29th-30th 2004. Perkins, C., 2004, Cartography – Cultures of Mapping: Power in Practice, Progress in Human Geography, Vol. 28, No. 3, PP. 381-391. Pocock, D. C. D., and Hudson, R., 1978, Images of the Urban Environment, Macmillan, London. Raanan, M. G., and Shoval, N., 2014, Mental Maps Compared to Actual Spatial Behavior Using GPS Data: A New Method for Investigating Segregation in Cities, Cities 36, PP. 28–40,10. 1016/J.Cities.2013.09.003. Schuurman, N., 2000, Trouble in the Heartland: GIS and Its Critics in the 1990s, Progress in Human Geography, Vol. 24, No. 4, PP. 569–590. Seiber, R. E., 2001, ‘GIS for Social Change’ Paper Presented at GIS in a Changing Society 2001, Ohio State University. Sieber, R. E., 2002, ‘Geographic Information Systems in the Environmental Movement’, In Community Participation and Geographic Information Systems, Ed, by Craig, W. J. Harris, T. M. and Weiner, D. PP. 153–172, Taylor and Francis, London. Sieber, R. E., 2006, Public Participation and Geographic Information Systems: A Literature Review and Framework, Annals of the American Association of Geographers, Vol. 96, No. 3, PP. 491-507. Simao, A., Densham, P. J., and Haklay, M., 2009, Web-Based GIS for Collaborative Planning and Public Participation: An Application to the Strategic Planning of Wind Farm Sites, Journal of Environmental Management, Vol. 90, No. 6, PP. 2027–2040. Soja, E. W., 1996, Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real and Imagined Places, Malden, Maand Oxford: Blackwell. Talen, E., 2000, Bottom-Up GIS, Journal of the American Planning Association, Vol. 66, No. 3, PP. 279- 294. Thrower, N. J. W., 1972, Maps and Man: An Examination of Cartography in Relation to Culture and Civilization (New Jersey: Prentice-Hall Inc), Vol. 178, No. 4061, PP. 606-618. Tuan, Y., 1974, Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes and Values, Columbia University Press. Tuan, Y., 1975, Images and Mental Maps, Annals of the Association of American Geographers, No. 65, PP. 205-213. Vajjhala S., 2005, Integrating GIS and Participatory Mapping in Community Development Planning, Paper for the ESRI International User Conference, Sustainable Development and Humanitarian Affairs Track; San Diego, CA, July 2005. Walker, D. H., Leitch, A. M., De Lai, R., Cottrell, A., Johnson, A. K. L., and Pullar, D., 2002, ‘A Community-Based and Collaborative GIS Joint Venture in Rural Australia’, In Community Participation and Geographic Information Systems, Ed, By Craig, W. J., Harris, T. M., an D Weiner, D., PP. 137–152, Taylor and Francis, London. Wood, D., 2010, ‘Lynch Debord: About Two Psychogeographies’, Cartographica, Vol. 45, No. 3, PP. 185–200. Wood, D., and Krygier, J., 2016, Cartography: Critical Cartography, Making Maps: A Visual Guide to Map Design for GIS, The Guilford Press, ISBN 1462509983. Worms, J. L., 2014, Mental Mapping the Transformation of Social Space in Rio's Oldest Favela: Morro Da Providência, LSU Doctoral Disser Tations, 1627. Zhong, E., 2008, A Model for Public Involvement Programming Using Participatory Geographic Information Systems, Computers, Environment and Urban Systems, No. 32, PP. 123–133. Ahmadi Chalsara, M., 2017, Informal Settlements and Social and Urban Pathology (A Case Study of Rasht),4th International Conference on Psychology, Education Sciences and Social Studies, Tbilisi, Georgia, International Academy of Sciences of Georgia. (In Persian) Pour Aghaei, A., 2006, The Causes of Informal Settlement Formation in Rasht City and Its Organizing Solutions, Geographical Landscape Journal, Summer 2006, No. 2, PP. 45-66. (In Persian) Urban Development Organization. 2005, Research in Recognition of Physical Identity in Rasht, Ministry of Housing and Urban Development, Tehran. (In Persian) Shabanpour, Z., 2015, Analysis of the Effects of Informal Settlements on Urban Sustainable Development (A Case Study of Rasht), The First Conference on Applied Research in Geosciences, Geography Department, Islamic Azad University of Semnan. (In Persian) Eivazi M., Anbari, M., and YousefPour, J., 2016, Organizing and Empowering Informal Settlements in Urban Neighborhoods by Investigating the Viewpoint of Local Residents (Case Study of Soleimandarab Neighborhood In Rasht), International Conference on New Prospects in Civil Engineering, Architecture, Urban Planning and Cultural Management of Cities, New Prospect Association of Science and Technology, Tehran. (In Persian. Monavari, M., 1990, Informal Settlements in Rasht, Guilan Paper, Taati, Rasht. (In Persian) Tarahan Rahvand Shahr Consulting Engineers Co, 2009-2010, Report of the Order of National Headquarters for the Empowerment of Informal Settlements, Guilan Province. (In Persian) Tarh o Kavosh Consulting Engineers Co, 2007, Master Plan of Rasht City, Ministry of Housing and Urban Development, Housing and Urban Development Organization Of Guilan, Vol. 2. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 997 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,120 |