تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,113,364 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,255 |
واکاوی معنای واژهی «غلو» منتسب به شاعران شیعه در آثار شوقی ضیف | ||
ادب عربی | ||
مقاله 5، دوره 10، شماره 2، دی 1397، صفحه 41-59 اصل مقاله (776.56 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2018.121579.611247 | ||
نویسندگان | ||
کبری روشنفکر1؛ محمد امیری فر* 2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس | ||
2دانشآموختة رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
با وجود اندیشة تابناک و منش خردگرا در گفتمان تشیع، شیعه عملاً در طول تاریخ مورد فرونگری از جانب مخالفان بوده است که گاه با انتساب عقاید انحرافی، درصدد خدشهدار کردن چهرة شیعه بودهاند. شوقی ضیف، پژوهشگر، مورخ ادبی و دانشمند معاصر مصری در آثار خود، بیشتر شاعران شیعه را غالی معرفی کرده است. در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با بررسی مفهوم غلو در کتابهای لغت و منابع رجالی و ملل و نحل و ارائة تعاریف گوناگون، مروری اجمالی بر معنای این واژه داشته باشیم و اساساً روشن شود که ضیف چه مفهومی از غلو را مدنظر قرار داده و چرا شاعران شیعه را غالی دانسته است؟ پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد درونمتنی سعی دارد مفهوم غلو در دیدگاه ضیف را از لابهلای آثار وی استخراج کند. جامعة آماری این پژوهش شامل سلسله کتابهای تاریخ الأدب العربی نوشتة شوقی ضیف و کتاب الفن و مذاهبه فی الشعر العربی میشود. نتایج تحقیق نشان میدهد ضیف از میان معانی مختلف غلو، فقط آن جنبه از غلو را مدنظر قرار داده است که بار معنایی آن بر طرد و لعن خلفای اهل سنت دلالت دارد و این همان معنایی است که ابن عبد ربه و ابن خلدون نیز مطرح کردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
غلو؛ شاعران شیعه؛ شوقی ضیف؛ تاریخ ادبیات عربی؛ شاعران غالی؛ شاعران غیرغالی | ||
مراجع | ||
منابع ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه، ترجمة محمدپروین گنابادی، چاپ دوم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1345. ابن عبدربه، العقد الفرید، تحقیق علی شبری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1999. ابن منظور، لسان العرب، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1405. الأمینی النجفی، عبدالحسین أحمد، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت-لبنان، 1994. بستانی، قاسم، «غلو و اهل غلو در فرهنگ شیعی»، شیعهشناسی، سال سوم، ش 12، صص 68-35، زمستان 1384. الثقفی، ابن هلال، الغارات، تحقیق و تعلیق عبدالزهراء الحسینیی الخطیب، دار الأضواء، بیروت- لبنان، 1987. ثقفی، ابن هلال، الغارات، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1371. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، 1335. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق محمد سید گیلانی، تهران، المکتبة المرتضویة، 1373. رضازاده عسگری، زهرا، «نقش غلات در تخریب چهره شیعه»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال اول، ش1، صص 190-163، زمستان 1389. حسینی، شکوهالسادات، «شوقی ضیف؛ نگاهی نو به میراث عربی»، انجمن زبان و ادبیات عربی، ش 5، صص 152 -137، بهار و تابستان 1385. السامرائی، یونس أحمد، شعراء عباسیون، منشورات عالم الکتب، بیروت، 1990. سامی الدبونی، سیدجعفر، «نگاهی به تاریخ الأدب العربی تألیف دکتر شوقی ضیف»، فصلنامه مقالات و بررسیها، صص 182-167، بهار 1374. سیدحمیری، اسماعیل بن محمد، دیوان سید الحمیری، محقق ضیاء حسین الأعلمی، منشورات مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، لبنان، د.ت. الشبل، علی بن عبدالعزیز، الغلو فی الدین: نشأته، موقف الإسلام منه؛ مسائله، دار الشبل - الریاض، 1417. شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، توضیح الملل، ترجمه مصطفی خالقداد هاشمی، تصحیح رضا جلالی نائینی، اقبال، 1362. صنوبری، أحمد محمد بن الحسن الضبی، دیوان الصنوبری، تحقیق احسان عباس، دار صادر، بیروت، 1998. ضیف، شوقی، الفن و مذاهبه فی الشعر العربی، دارالمعارف، الطبعة الحادی عشر، 1960. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، تاریخ الأدب العربی2؛ العصر الإسلامی، دار المعارف، الطبعة السابعة، 1963. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، تاریخ الأدب العربی3؛ العصر العباسی الأول، دارالمعارف، الطبعة السادسة عشر، 2004. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، تاریخ الأدب العربی4؛ العصر العباسی الثانی، دارالمعارف، الطبعة الثانیة عشر، 1973. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، تاریخ الأدب العربی6؛ عصر الدول و الإمارات الشام، دارالمعارف،الطبعة الثانیة، 1990. الطاهری، ابن حزم، المفصل فی الملل و الأهواء و النحل، بیروت، دارالمعرفة، 1986. العلوی، محمدبن صالح، دیوان محمدبن صالح العلوی، تحقیق مهدی عبدالحسین النجم، مؤسسة المواهب للطباعة و النشر، بیروت، 1999. عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، چاپ سوم، تهران: موسسه چاپ و انتشارات امیرکبیر، 1360. فتیان الشاغوری، أبومحمد بن علی الأسدی، دیوان فتیان الشاغوری، تحقیق أحمد الجندی، مطبوعات مجمع اللغة العربیة بدمشق، د.ت. کثیّر عزة، دیوان کثیر عزة، جمعه و شرحه د. احسان عباس، دارالثقافة، بیروت، 1971. کشاجم، محمود بن الحسین، دیوان کشاجم، المحقق النبوی عبدالواحد شعلان، مکتبة الخانجی، 1997. مختاری، قاسم، «نقدی بر آراء مغرضانه برخی از ناقدان، پیرامون شخصیت ادبی سرایندگان متعهد شیعی و اشعار آنان»، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص 250 – 241، زمستان 77 و بهار 78. النمری، منصور، شعر منصور النمری، جمعه و حققه الطیب العشاش، دارالمعارف للطباعة، دمشق، 1981. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 676 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 547 |