تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,565 |
تعداد مقالات | 70,861 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,045,211 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,272,963 |
چگونگی استقرار و تثبیت تشیع امامی در طبرستان (از قرن سوم تا پایان هشتم هجری) | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 5، دوره 51، شماره 2، مهر 1397، صفحه 253-272 اصل مقاله (242.52 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2019.277712.629902 | ||
نویسندگان | ||
محمد شورمیج* 1؛ رمضان رضایی2 | ||
1استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور | ||
2استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
بررسی سیر تشیع امامی در طبرستان و چگونگی استقرار و تثبیت آن، از مباحث مهم تاریخ تشیع در ایران است. مسئلۀ اصلی تحقیق، چگونگی سیر و تحول تشیع امامی در طبرستان از مرحلۀ استقرار تا تثبیت آن در منطقه است؟ لذا این فرضیه طرح میگردد، طبرستان به علت شرایط خاص سیاسی و جغرافیایی و به دلیل استقبال از مهاجران علوی شیعه، فعالیت علمای شیعه و حمایت حکام محلی، شرایط مناسبی برای استقرار و تثبیت تشیع امامی داشت. هدف اصلی پژوهش مذکور، تبیین سیر استقرار و تثبیت تشیع امامی در طبرستان است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به مسئلۀ اصلی تحقیق پرداخته میشود. یافتههای پژوهش نشان میدهد، عواملی چون اقامت برخی از پیروان ائمه در طبرستان، فعالیت تبلیغی سادات علوی و حضور علمای دینی و بزرگان شیعه امامی و فعالیت تبلیغی آنها در طبرستان و حمایت حکام آلباوندی، مرعشی و برخی ملوک پادوسبانی از تشیع امامی، سبب تثبیت تشیع امامی در اوایل قرن نهم هجری در مازندران شد. | ||
کلیدواژهها | ||
اسپهبدان باوندی؛ تشیع امامی؛ سادات علوی؛ طبرستان؛ علمای دینی تشیع | ||
مراجع | ||
[1]. آملی، اولیاءالله (1348). تاریخ رویان، تصحیح و تحشیه منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. [2]. اعظمسنگسری، چراغعلی (1351). «فریم پایگاه اسپهبدان باوندی کجاست؟»، مجلۀ بررسیهای تاریخی، ش 1، س7، ص47ـ56. [3]. افندیاصفهانی، میرزا عبدالله (1403ق). ریاضالعلماء، اهتمام سید محمود مرعشی، تحقیق سید احمد حسینی، ج 1 و 4، قم، کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی. [4]. ابنشهرآشوب، محمدبن علی (1376ق). مناقب آل ابی طالب، تحقیق گروهی از علماء، ج2، نجف، کتابخانۀ حیدریه. [5]. ابناسفندیار، بهاءالدین محمد (1366). تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال، تهران، کلاله خاور. [6]. ابنطباطبا، ابواسماعیل ابراهیمبنناصر (1388ق). منتقله الطالبیه، تحقیق سید محمد مهدی سید حسن خرسان، نجف، مطبعه حیدریه. [7]. ابنعنبه، احمدبنعنبه (1380ق). عمدهالطالب، تحقیقمحمدحسنآل طالقانی، نجف، مطبعه الحیدریه. [8]. ابنندیم، محمدبن اسحاق (1366). الفهرست، ترجمه و تحقیق محمدرضا تجرد، ابن شیخ علی هائری مازندرانی، انضمام و تحقیقات و تعلیقات مهین جهان بگلو، تهران، امیرکبیر. [9]. ابناثیر، عزالدین (1368). تاریخ کامل اسلام و ایران، ترجمۀ عباس خلیلی، ج 10، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی. [10].اسماعیلی، یوسف (1387). سیری در تاریخ تشیع مازندران (از آغاز تا پایان قرن هشتم هجری)، چاپ اول، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. [11]. بارانی، محمدرضا؛ نادریان، هدایت (1394). «پراکندگی جغرافیایی امامیه در ایران دوره سلجوقی»، مجلۀ تاریخ اسلام باقرالعلوم، ش61، بهار، ص31- 80. [12]. ترکمنی آذر، پروین (1384). «مذهب دیلمان در دورۀ اسلامی»، فصلنامۀ فرهنگ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، زمستان، شمارۀ 56، ص1- 16. [13]. جعفریان، رسول (1387). اطلس تشیع، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، بینا. [14]. ــــــــــــــ (1388). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، تهران، علم. [15]. ــــــــــــــ (1395). مقدمه کتاب نیل المرام فی المذهب الائمه علیهم السلام، عبدالرحیم بن معروف رستمداری، کوشش رسول جعفریان، قم. [16]. حموی، یاقوت (1399ق). معجمالبلدان، ج 1، بیروت، دارالحیاء التراث العربی. [17]. حسینی، سید محمد؛ آقا نوری، علی (1394). «همگونی تصوف با تشیع و کارکردهای اجتماعی و سیاسی آن در مازندران (760ـ795 ه.ق)»، فصلنامۀ شیعهپژوهشی، سال اول، شمارۀ 3، تابستان، ص117ـ140. [18]. خواندمیر، غیاثالدین محمد (1380)، حبیب السیر، ج3، کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، خیام. [19]. رحمتی، محمدکاظم (1392). زیدیه در ایران، تهران، پژوهشکدۀ تاریخ اسلام. [20]. رابینو یاسنت لویی (1365). مازندران و استراباد، ترجمۀ غلام علی وحید مازندرانی، تهران، امیرکبیر. [21]. رمضانپور، محمد؛ قاضی پورشیروان، طاهره؛ باغانیخانلق، معصومه (1395). «بررسی روابط اسپهبدان مازندران و شیعیان امامیه در دوره سلجوقی »، فصلنامۀ تاریخ نو، سال ششم، شمارۀ 14، بهار، ص3ـ16. [22]. شاهمرادی، مسعود (1395)، «تشیع امامی در دوران باوندیان اسپهبدی طبرستان»، رهیافت تاریخی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 16، پاییز ، ص55ـ78. [23]. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1415ق). رجال، تحقیق جواد قیومی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی. [24]. شیخ مفید، محمدبن محمد (1414ق). المسائل السرویه، تحقیق صائب عبدالحمید، بیروت، دارالمفید. [25]. طبرسی، ابومنصوراحمدبنعلی (1416ق). الاحتجاج، تحقیق ابراهیم بهادری و محمد هادی به، ج 1، قم، اسوه. [26]. طبری، ابوجعفرمحمدبن ابیالقاسم (1420ق). بشارهالمصطفی، تحقیق جواد قیومی، قم، انتشارات اسلامی. [27]. غفاری قزوینی، قاضی احمد (1342). تاریخ جهان آرا، کوشش مجتبی مینوی، تهران، چاپخانه نیلپور. [28]. قزوینیرازی، عبدالجلیلبنابیالحسین (1331)، النقض، تحقیق سید جلالالدین حسینیارموی، تهران، چاپخانه سپهر. [29]. گیلانی، ملاشیخ علی (1352). تاریخ مازندران، تصحیح و تحشیه منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. [30]. معلمی، مصطفی (1387). «روابط خاندان باو با سلاجقه و قدرت سیاسی تشیع امامیه در سدۀ 5 و 6»، تاریخ اسلام در آیینۀ پژوهش، سال 5، شمارۀ سوم، شمارۀ مسلسل 19، پاییز، ص 125ـ154. [31]. مادلونگ، ویلفرد (1378). «پادوسبانان»، ترجمۀ سودابه مهدوی، اباختر، شمارۀ 2، زیر نظر سیروس مهدوی، ساری، مرکز پژوهشهای فرهنگی. [32]. ــــــــــــــــ (1372). «تشیع امامی و زیدی در ایران»، ترجمۀ رسول جعفریان، کیهان اندیشه، شمارۀ 52، بهمن و اسفند ، ص149ـ161. [33]. ــــــــــــــــ (1384). «زیدیه»، ترجمۀ سید محمد منافیان، پژوهشنامۀ حکمت و فلسفه اسلامی، شمارۀ 15، پاییز، ص177- 186. [34]. مرعشی، سیدظهیرالدین (1368). تاریخ طبرستان، مازندران، رویان، به کوشش محمد حسین تسبیحی، تهران، شرق. [35]. مرتضی، علیبن حسین (1405ق). رسائل المرتضی، به کوشش سید احمد حسینی و سید مهدی رجایی، ج 1، قم، دارالقرآن الکریم. [36]. مسعودی، ابوالحسنعلی (1370). مروج الذهب، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، جلد دوم، تهران، علمی و فرهنگی. [37]. موسوینژاد، سیدعلی؛ موسوی تنیانی، سید اکبر (1394). «بررسی انتقادی دیدگاهها دربارۀ مذهب ناصر کبیر و خاندان او»، تاریخ اسلام باقرالعلوم، سال شانزدهم، شمارۀ دوم، مسلسل61، تابستان، ص55ـ86. [38]. موحدابطحی، سیدعلی (1384). جلوههای تشیع در مازندران از آغاز تا دهۀ غدیر، قم، حبلالمتین. [39]. نجاشی، ابوالعباس (1416ق). الرجال، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسۀ انتشارات اسلامی. [40]. نعیمایی عالی، امین؛ وثوقی، محمدباقر (1397). «تأثیر اوضاع سیاسی و مذهبی مازندران و گیلان در سدۀ نهم هجری بر کتیبههای ملک کیومرث بادوسپانی حاکم رویان و روستمدار»، تهران، دانشگاه تهران، مجلۀ پژوهشهای علوم تاریخ، سال 10، شمارۀ 1، بهار و تابستان. [41]. هارونی، یحییبنحسین (1387). الافاده فی تاریخ الائمهالساده، تحقیق محمدکاظم رحمتی، تهران، میراث مکتوب. [42]. یوسفی، صفر (1387). «سیر تحول دین و مذهب در مازندران»، مجلۀ فقه و تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه آزاد مشهد، سال چهارم، شمارۀ 16، تابستان، ص167ـ192. [43]. ــــــــــــــــ (1381). «سندی از مسافرت احتمالی امام حسن عسکری (ع) به نور و مازندران، مجموعه مقالات در گستره مازندران، دفتر دوم، کوشش قوام الدین بینایی و زین العابدین درگاهی، تهران، رسانش. [44]. ــــــــــــــــ (1380). «فیل سنگی لاویج»، مجموعه مقالات در گستره مازندران، دفتر اول، کوشش قوامالدین بینایی و زینالعابدین درگاهی، تهران، رسانش. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 705 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 844 |