تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,101,138 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,207,920 |
بررسی عوامل کنترل کنندۀ پاسخ رودخانههای کوهستانی به واقعۀ سیلاب شدید (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز سد ایلام) | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 2، دوره 51، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 1-15 اصل مقاله (1.68 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2019.242256.1007119 | ||
نویسندگان | ||
زهرا خان بابایی1؛ ابراهیم مقیمی* 2؛ مهران مقصودی3؛ مجتبی یمانی2؛ سید کاظم علوی پناه4 | ||
1دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
2استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
3دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
4استاد گروه سنجش از دور و GIS، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
سیلابهای شدید یکی از فاجعهبارترین حوادث طبیعی بهشمار میروند. این سیلابها میتوانند به تغییرات مورفولوژیک قابلتوجهی در چشمانداز منطقه منجر شوند. در این مقاله به پاسخ ژئومورفولوژیک رودخانههای کوهستانی ایلام به سیلاب شدید سال 1394، با ارائة روابط بین تغییرات مورفولوژیک و عوامل کنترلکنندة آن در سرشاخههای رودخانة کنجانچم (بالادست سد ایلام)، پرداخته شده است. یک رویکرد یکپارچه از جمله تجزیه و تحلیل تغییرات عرض کانال، برآورد دبی اوج، و شاخصهای هیدرولیک در بازههای مورد مطالعه، تعیین درجة رسوبدهی در بازهها، و بررسی نقش عوامل انسانی در تشدید پاسخ سیلاب در مطالعة این واقعه استفاده شد. روابط بین میزان گسترش کانال و عوامل کنترلکننده در مقیاس بازه با استفاده از مدلهای رگرسیون چندمتغیره بررسی شد. نتایج بیانگر این بود که در این مدلها نسبت عرض رابطهای نسبتاً قوی با پایداری جانبی، عوارض انسانی، درجة رسوبدهی، و توان واحد جریان محاسبهشده براساس عرض کانال قبل از سیلاب دارد و ضرایب تبیین چندمتغیره (2R) در محدودة بین 73/0 تا 8/0 قرار گرفت. نتایج نشان داد که متغیرهای هیدرولیک بهتنهایی قابلیت توضیح پاسخ کانال به سیلابهای شدید را نداشته و گنجاندن فاکتورهای دیگری از قبیل پایداری جانبی، درجة رسوبدهی، و عوامل انسانی برای افزایش قابلیت توضیح مدلهای رگرسیون موردنیاز است. | ||
کلیدواژهها | ||
پایداری جانبی؛ رگرسیون چندمتغیره؛ سد ایلام؛ سیلاب شدید؛ گسترش کانال | ||
مراجع | ||
رستمی، س. (1387). ارزیابی فرسایش و رسوبزایی حوضة آبریز سد ایلام با نگاه ویژه به نقش سازندهای زمینشناسی منطقه در تولید رسوب، پایاننامة کارشناسی ارشد. شرکت آب منطقهای استان ایلام. مقیمی، ا. (1388)، اکوژئومورفولوژی و حقوق رودخانه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. مهدوی، م. (1391). هیدرولوژی کاربردی، ج۲، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. Baker, V.R.; Kochel, R.C. and Patton, P.C. (1998). Flood Geomorghology, Jhon willey and sons, 528 P. Brierley, G.J. and Fryirs, K.A. (2005). Geomorphology and River Management: Applications of the River Style Framework, Blackwell, Oxford, p. 398. Buraas, E.M.; Renshaw, C.E.; Magilligan, F.J. and Dade, W.B. (2014). Impact of reach geometry on stream channel sensitivity to extreme floods, Earth Surf. Process. Landf., 39: 1778-1789. Cenderelli, D.A. and Wohl, E.E. (2003). Flow hydraulics and geomorphic effects of glacial-lake outburst floods in the Mount Everest region, Nepal, Earth Surf. Process. Landf., 28: 385-407. Costa, J.E. and O'Connor, J.E. (1995). Geomorphically effective floods. In: Costa, J.E., Miller, A.J., Potter, K..W. Wilcock, P. (Eds.), Natural and Anthropogenic Influences in Fluvial Geomorphology Monograph 89, American Geophysical Union, Washington, D.C., pp. 45-56. Dean, D.J. and Schmidt, J.C. (2013). The geomorphic effectiveness of a largeood on the Rio Grande in the Big Bend region: insights on geomorphic controls and post-flood geomorphic response, Geomorphology, 201: 183-198. Heritage, G.L.; Large, A.R.G.; Moon, B. P. and Jewitt, G. (2004). Channel hydraulics and geomorphic effects of an extreme flood event on the Sabie River, South Africa, Catena, 58, 151-181. Hooke, J.M. and Mant, J.M. (2000). Geomorphological impacts of a flood event on ephemeral channels in SE Spain, Geomorphology, 34(3-4): 163-180. Jansen, J.D. (2006). Flood magnitude–frequency and lithologic control on bedrock river incision in post-orogenic terrain, Geomorphology, 82: 39-57. Johnson, R.M. and Warburton, J. (2002). Flooding and geomorphic impacts in a mountain torrent: Raise Beck, central Lake District, England. Earth Surf. Process. Landf., 27: 945-969. Kale, V.S. (2007). Geomorphic effectiveness of extraordinary floods on three large rivers of the Indian Peninsula, Geomorphology, 85: 306-316. Kale, V.S. and Hire, P.S. (2004). Effectiveness of monsoon floods on the Tapi River, India: role of channel geometry and hydrologic regime, Geomorphology, 57: 275-291. Krapesch, G.; Hauer, C. and Habersack, H. (2011). Scale orientated analysis of river width changes due to extreme flood hazard, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 11: 2137-2147. Kumar, S.; Ranta, M.J.; Praveen, T.V. and Kumar, V. (2010). Analysis of the Runoff for Watershed Using SCS-CN Method and Geographic Information Systems, International Journal of Engineering Science and Technology, 2: 3947-3654. Langhammer, L. (2010). Analysis of the relationship between the stream regulations and the geomorphologic effects of floods, Nat. Hazards, 54: 121-139. Lenzi, M.A.; Mao, L. and Comiti, F. (2006). Effective discharge for sediment transport in a mountain river: computational approaches and geomorphic effectiveness, J. Hydrol., 326: 257-276. Magilligan, F.J.; Buraas, E.M. and Renshaw, C.E. (2015). The efcacy of stream power andow duration on geomorphic responses to catastrophic flooding, Geomorphology, 228: 175-188. Mahdavi, M. (2012). Applied Hydrology, Vol. 2, University of Tehran Press, 437 pages. Mishra, S.K.; Tyagi, J.V.; Singh, V.P. and Singh, R. (2006). SCS-CN-based Modeling of Sediment Yield, Journal of Hydrology, 324: 301-322. Moghimi, A. (2009). River Eco-Geomorphology and Rights, University of Tehran Press, 296 pages. Moraru, A. (2017). Streambank erosion and channel widening: implications for flood hazard. Master thesis, MSc in Mineral Resources and Geological Hazards, University of Barcelona. Nardi, L. and Rinaldi, M. (2015). Spatio-temporal patterns of channel changes in response to a major flood event: the case of the Magra River (central-northern Italy), Earth Surf. Process. Landf., 40: 326-339. Phillips, J.D. (2002). Geomorphic impacts of flash flooding in a forested headwater basin, J. Hydrol., 269: 236-250. Righini, M.; Surian, N.; Wohl, E.; Marchi, L.; Comiti, F.; Amponsah, W. and Borga, M. (2017). Geomorphic response to an extreme flood in two Mediterranean rivers (northeastern Sardinia, Italy): analysis of controlling factors, Accepted to J. Geomorphology. Rinaldi, M.; Surian, N.; Comiti, F. and Bussettini, M. (2013). A method for the assessment and analysis of the hydromorphological condition of Italian streams: the Morphological Quality Index (MQI), Geomorphology, 180-181: 96-108. Rinaldi, M.; Amponsah, W.; Benvenuti, M.; Borga, M.; Comiti, F.; Lucìa, A.; Marchi, L.; Nardi, L.; Righini, M. and Surian, N. (2016). An Integrated Approach for Investigating Geomorphic Response to Extreme Events: Methodological Framework and Application to the October 2011 Flood in the Magra River Catchment. Italy, Earth Surface Processes and Landforms http://dx.doi.org/10.1002/esp.3902 (in press). Rostami, S. (2008). Estimation of erosion and sedimentation of Ilam Dam basin with special attention to the role of geological formations of the region in sediment production. Master's thesis, Science and Research Unit of Tehran, 134 pages. Surian, N.; Mao, L.; Giacomin, M. and Ziliani, L. (2009). Morphological effects of different channel forming discharges in a gravel-bed river, Earth Surf. Process. Landf., 34: 1093-1107. Thompson, C. and Croke, J. (2013). Geomorphic effects, flood power, and channel competence of a catastrophic flood in confined and unconfined reaches of the upper Lockyer valley, southeast Queensland, Australia, Geomorphology, 197: 156-169. Tongbi, T.u.; Kara, J.; Ercan, A.; Trinh, T.; Kavvas, M. and Nosacka, J. (2017). Assessment of the effects of multiple extreme floods on flow and transport processes under competing flood protection and environmental management strategies, Science of the Total Environment, 607-608: 613-622. Wolman, M.G. and Miller, J.P. (1960). Magnitude and frequency of forces in geomorphic processes, J. Geol., 68: 54-74. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 870 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 598 |