پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,975,629 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,647,957 |
درآمدی بر نقش و جایگاه نهاد قومِس در تاریخ اسپانیای اسلامی | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 51، شماره 1، شهریور 1397، صفحه 27-42 اصل مقاله (298.36 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2019.259568.653902 | ||
| نویسندگان | ||
| سید سعید حسینی* 1؛ سید احمدرضا خضری2؛ شهره روغنی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران | ||
| 2تاریخ و تمدن ملل اسلامی، الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار سازمان سمت | ||
| چکیده | ||
| ورود اسلام به سرزمین‌های مختلف، بنا بر شرایط فرهنگی و چگونگی تعامل مردم آن سرزمین‌ها با آیین اسلام، پیامدهای متفاوتی به دنبال داشته است. مسلمانان به عنوان حکمرانان سرزمین‌های تازه فتح‌شده، قوانین مذهبی و سیاسی جدیدی مبتنی بر آیین اسلام وضع می‌کردند و گاه نیز، عرف جامعه، فرهنگ منطقه و میراث تاریخی آن را در وضع مقررات جدید در نظر می‌گرفتند. اندلس یکی از سرزمین‌هایی بود که در اواخر قرن اول ق به تصرف مسلمانان درآمد؛ سرزمینی که پیش از آن تحت حاکمیت گوت‌ها بود و قوانین مذهبی و سیاسی خاص خود را داشت. از آن‌جا که در ابتدای ورود اسلام به اندلس، بیشتر مردم آن پیرو آیین مسیحیت بودند، حاکمان مسلمان حل و فصل شماری از مسایل قضایی و مالی آنان را به کسانی از میان خود ایشان سپردند و به همین سبب، نهاد «قومس» را که از زمان گوت‌ها بر جای مانده بود، با تغییراتی اندک به رسمیت شناختند. در پژوهش پیش رو بر اساس روش تحلیلی ـ توصیفی و با جست‌وجو در منابع تاریخی و توجه به پژوهش‌های نوین، وظایف نهاد قومس، چگونگی انتخاب و جایگاه آن در تاریخ اسپانیای اسلامی، به‌ویژه در رابطه با اوضاع اجتماعی مسیحیان بررسی می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که قومس وظایفی چون هدایت و رهبری جامعۀ مسیحی، حل و فصل مسائل قضایی آنان، گردآوری مالیات و نظارت بر امور مذهبی و کلیساها را شامل می‌شده و در تحولات تاریخی، اجتماعی و اقتصادی مسیحیان، نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قومس؛ اسپانیای اسلامی (اندلس)؛ اهل ذمه؛ مسیحیان؛ سازمان اداری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Role and Position of Qumis Institution in the History of Muslim Spain | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Saeed Hosseini1؛ Seyed Ahmadreza Khezri2؛ shoreh Rowghani3 | ||
| 1Islamic civilization and history, Theology and region faculty, Shahid Beheshti university, Tehran, Iran | ||
| 2Islamic civilization and history, Theology and Islamic education, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Prof., SAMT | ||
| چکیده [English] | ||
| Islam entrance into different regions has various consequences due to their cultural conditions and the interaction of their people with Islam. Muslims as the governors of these new conquered lands laid down new religious and political rules based on Islam and sometimes on the community custom, culture and their historical heritage. Al-Andalus was one of the countries that captured by the Muslims at the end of the first Hijra century. This area was under governorship of the Gotis before that and had its specific religious and political rules. The majority of the Spain people were Christian at the beginning of the Islam entrance, and the Muslim governors entrusted solving some judicial and financial issues to themselves to observe their rights. For this reason, they recognized the Qumis institution that was remained from the Gotis era. This research seeks to study the role of Qumis institution in the Muslim Spain especially relative to social conditions of Christians by analytical – descriptive method and based on the historical sources and the recent studies. The results show that Qumis had some functions like leadership of Christian communities, solving their judicial issues and collecting their taxes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Qumis, Muslim Spain (al-Andalus), Ahl al-Zimma, Christians, administrative organization | ||
| مراجع | ||
|
ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل فی االتاریخ، بیروت: دار صادر ـ دار بیروت، 1965. ابن بسام، علی، الذخیرة فی محاسن اهل الجزیرة، تحقیق احسان عباس، بیروت: دار الغرب الاسلامی، چاپ اول، 2000. ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک، الصلة مع التکملة و صلة الصلة، تصحیح و تعلیق جلال اسیوطی، (ج1)، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1429. ابن الخطیب، لسان‌الدین بن محمد السلمانی، الاحاطة فی اخبار غرناطة، تحقیق یوسف طویل و مریم قاسم طویل، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 2003. همو، اعمال الاعلام فی من بویع قبل الاحتلام من ملوک الاسلام و ما یتعلق بذلک من الکلام، تحقیق سید کسروی حسن، المجلد الثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة، 2003. ابن حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، تصحیح لجنة من العلماء، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1418. ابن خلدون، عبدالرحمن، تاریخ ابن خلدون، تحقیق خلیل شحاده، بیروت: دار الفکر، چاپ دوم، 1988. ابن قوطیة، ابوعبدالله محمد بن حارث، تاریخ افتتاح الاندلس، تصحیح ابراهیم الابیاری، قاهره: دار الکتاب المصری و بیروت: دار الکتاب اللبنانی، الطبعة الثانیة، 1989. القلقشندی، احمد بن عبدالله، صبح الاعشی فی صناعة الانشاء، تصحیح محمد حسین شمس‌الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة، [بی‌تا]. ابن العبری، غریغوریوس بن هارون، تاریخ مختصر الدول، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1377. روغنی، شهره، تاریخ اندلس از آغاز تا عصر ملوک الطوایف، تهران: سمت، چاپ اول، 1396. حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، تحقیق حسین بن عبدالله العمری، دمشق: دار الفکر، 1420. الخشنی، ابوعبدالله محمد بن حارث، قضاة قرطبة و علماء افریقیة، تصحیح السید عزت العطار الحسینی، قاهره: مکتبة الخانجی، الطبعة الاولی، 1953. خفاجی، شمس‌الدین احمد بن محمد، شفاء الغلیل فیما فی کلام العرب من الدخیل، تحقیق محمد کشاش، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1999. الخلف، سالم بن عبدالله، نظم حکم الامویین و رسومهم فی الاندلس، مدینه: عمادة البحث العلمی بالجامعة الاسلامیة، المجلد الاول، الطبعة الاولی، 1424. جیوسی، سلمی خضرا (زیر نظر)، میراث اسپانیای مسلمان، ترجمۀ گروه ترجمۀ زبان‌های اروپایی بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1380. چلونگر، محمدعلی و اصغری، پروین، «پیامدهای اجتماعی حضور مسلمانان در آندلس»، تاریخ اسلام، س14، ش56، صص 127ـ152، زمستان 1392. کاطع داود، عصام، «موقف المسلمین من اهل البلاد الاصلیین فی الاندلس»، دراسات تاریخیه، جامعة البصره، کلیة التربیة للبنات، العدد السادس عشر، صص 113ـ139، حزیران 2014. عنان، عبدالله، تاریخ دولت اسلامی در اندلس، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، (ج1)، تهران: کیهان، 1367. مونس، حسین، سپیده‌دم اندلس، ترجمۀ حمیدرضا شیخی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1373. نعنعی، عبدالحمید، دولت امویان در اندلس، ترجمۀ محمد سپهری، قم: پژوهشکده‌ی حوزه و دانشگاه، 1380. نصیرة، طیطح، «الکتابة السلطانیة فی عصر الخلافة الامویة بالاندلس»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد گروه تاریخ میانۀ اسلامی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و تمدن اسلامی، دانشگاه وهران: مغرب، 1429ـ1430. ولد انَّ، محمدامین، «النصاری و الیهود من سقوط الدولة الامویة الی نهایة المرابطین»، رسالۀ دکتری گروه تاریخ و باستان‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی و تمدن اسلامی، دانشگاه وهران: مغرب، 1433ـ1434. وهرانی، قدور، «الحجابة بالاندلس فی العهد الاموی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد گروه تمدن اسلامی، دانشکدۀ علوم انسانی و تمدن اسلامی، دانشگاه وهران: مغرب، 2006. Charles Melville and Ahmad Ubaydli, Christians and Moors in Spain: Arabic sources (711-1501), United Kingdom: Oxbow Books, 1992.
Jessica A. Coope, The martyrs of Cordoba, community and family conflict in and age of mass conversion, Lincoln and London: University of Nebraska Press, 1995.
Roger Collins, Caliphs and Kings: Spain, 796-1031, USA: Wily Blackwell, 2012.
S. M. Imamuddin, Muslim Spain: 711-1492 A.D: a Sociological Study, Leiden: E. J. Brill, 1981.
Salma Khadra Jayyusi (edited by), The legacy of Muslim Spain, Leiden- New York- Koln: E. J. Brill, second edition, 1994.
William Montgomery Watt, Muslim-Christian Encounters (Routledge Revivals): Perceptions and Misperceptions, New York: Routledge, 1991.
W. Montgomery Watt and Pierre Cachia, A History of Islamic Spain, New Brunswick and London: Aldine Transaction, 2008.
P. Chalmeta, KUMIS, EI2, Volume V, Leiden, B. J. Brill, 1986. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 493 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 370 |
||