تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,099,032 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,591 |
اهمیت سرزمین ماد بزرگ در تحولات ایران در دورۀ یونانی مآبی | ||
پژوهش های ایران شناسی | ||
مقاله 3، دوره 8، شماره 2، اسفند 1397، صفحه 39-58 اصل مقاله (501.87 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2019.71433 | ||
نویسنده | ||
حمیدرضا پیغمبری | ||
استادیار گروه تاریخ دانشگاه خلیجفارس، بوشهر | ||
چکیده | ||
تمرکز مطالعات تاریخی دربارۀ دورۀ پرتلاطم و کمتر شناختهشدۀ حاکمیت مقدونیان در ایران عمدتاً بر مناطقی چون پارس و پارت بوده و اوضاع مناطق دیگر از جمله ماد مبهم و ناشناخته مانده است. این در حالی است که سرزمین ماد همواره یکی از بخشهای مهم در قلمروهای پادشاهی ایران باستان بوده است. این مقاله تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که این منطقه چه نقشی در تحولات دورۀ مورد نظر ایفا کرده است. بررسی منابع تاریخی و مدارک و شواهد باستانشناختی و تحلیل استعداد بالای اقتصادی و جغرافیایی ماد نشاندهندة استمرار جایگاه اداری این سرزمین در دورۀ اسکندر و جانشینانش در ایران است. با اینکه ماد کوچک (آذربایجان) بهسرعت حکومتی مستقل یافت، اما ماد بزرگ مورد توجه دولت مرکزی مقدونی قرار گرفت و همدان پایتخت ساتراپهای علیا به شمار میرفت. با این حال، در این دوره تحولات بزرگ و تأثیرگذاری، مانند قیام برای کسب استقلال به رهبری بارواکس مادی و شورشهای بزرگ ساتراپهای مقدونی، در این شهر رخ داد و سرانجام با همکاری اشکانیان در اخراج سلوکیان از ایران نقشی اساسی ایفا کرد. بنابراین، به نظر میرسد که برداشت رایج از جریان استقلال ایران در این دوره نیاز به بازبینی داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ ایران باستان؛ دورة یونانی مآبی؛ سلوکیان؛ ماد بزرگ | ||
مراجع | ||
آذرنوش، مسعود، 2535، «دومین فصل کاوش در منطقۀ سنگ شیر همدان»، گزارشهای چهارمین مجمع سالانة کاوشها و پژوهشهای باستانشناسی در ایران، زیر نظر فیروز باقرزاده، تهران، مرکز باستانشناسی ایران، 40-59. ادی، سموئیل کندی، 1381، آیین شهریاری در شرق، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران، علمی و فرهنگی. اذکائی، پرویز، 1380، همدان نامه، سه گفتار دربارۀ مادستان، همدان، نشر مادستان. بادیان، ارنست، 1385، «اسکندر در ایران»، تاریخ ایران کمبریج، جلد دوم ، به سرپرستی ایلیا گرشویچ، ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، تهران، جامی، 279-375. بوشارلا، رمی، 1392، «تپۀ هگمتانه و اکباتان باستان»، ترجمۀ محسن دانا، مجموعة مقالات یکروزۀ باستانشناسی هگمتانه، به مناسبت بزرگداشت استاد محمد رحیم صراف، گردآورنده یعقوب محمدیفر، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، 229-242. بویس، مری و فرانتز گرنه، 1375، تاریخ کیش زردشت، ج 3، ترجمۀ همایون صنعتیزاده، تهران، توس. بیکمحمدی، خلیلالله، 1392، «آثار بهدستآمده از شهر باستانی هگمتانه (با تأکید بر یازده فصل کاوش و مطالعات باستانشناختی محمدرحیم صراف)»، مجموعة مقالات باستانشناسی و تاریخ شهر همدان، به کوشش علی هژبری، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، 138-117. بیوار، آدریان دیوید هو، 1368، «تاریخ سیاسی ایران در دورۀ اشکانیان»، تاریخ ایران کمبریج، جلد سوم، قسمت اول، به سرپرستی احسان یارشاطر، ترجمۀ حسن انوشه. تهران، امیرکبیر، 123-200. پیگولوسکایا، نینا ویکتوروونا، 1367، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمۀ عنایتالله رضا، تهران، علمی و فرهنگی. تاپلین، کریستوفر، 1392، «کوچ فصلی شاهان هخامنشی، گزارشی بر اساس مدارک کهن و نو»، تاریخ هخامنشی، جلد یازدهم: مطالعاتی دربارۀ تاریخ ایران، رسالاتی به یادبود دیوید لوئیس، ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، تهران، توس، 176-103. جکسن، ابراهام ویلیامز، 1369، سفرنامه جکسن (ایران درگذشته و حال)، ترجمۀ منوچهر امیری و فریدون بدرهای. تهران، خوارزمی. دیاکونوف، ایگور میخائیلوویچ، 1387، تاریخ ماد، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران، علمی و فرهنگی. صراف، محمد رحیم، 1374، «نویافتههای معماری و شهرسازی در تپه هگمتانه»، تاریخ معماری و شهرسازی ایران، مجموعة مقالات ارگ بم، کرمان و تهران، میراث فرهنگی، جلد دوم، 812-840. علییف، اقرار، 1391، تاریخ آتروپاتن (آذربایجان باستان)، ترجمة مهناز صدری، تهران، ققنوس. ـــــــــــــ،1392، پادشاهی ماد، ترجمة کامبیز میربهاء، تهران، ققنوس. کتاب مقدس، 1999، ترجمۀ قدیم، انتشارات ایلام. کوک، جان مانوئل، 1385، «ظهور هخامنشیان و بنیانگذاری امپراتوری هخامنشی»، تاریخ ایران کمبریج، به سرپرستی ایلیا گرشویچ، ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، تهران، جامی، 11-121. گوتشمید، آلفرد فن، 1379، تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران، ققنوس. گیرشمن، رومن، 1371، هنر ایران، جلد دوم: پارت و ساسانی، ترجمۀ بهرام فرهوشی، تهران، علمی و فرهنگی. ملازاده، کاظم و معصومه طاهری دهکردی، 1390، «تاریخچه، جایابی و ساختار هگمتانۀ مادی»، فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارۀ 6، 5-16. مهریار، محمد و احمد کبیری، 1384، ادامۀ کنکاشها در معبد آناهیتا کنگاور، کارنامۀ کاوش، پژوهش، ساماندهی و مرمت چهارمین گروه باستانشناسی از 1367 تا 1380، تهران، سازمان میراث فرهنگی. نیولی، توماسو، 1393، «تاریخ سیاسی سلوکیان»، ترجمۀ اسفندیار طاهری، تاریخ جامع ایران، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد دوم، 113-161. ویزهوفر، یوزف، 1382، ایران باستان، ترجمه مرتضی ثاقبفر، تهران، ققنوس. ــــــــــــــ، 1388، تاریخ پارس از اسکندر مقدونی تا مهرداد اشکانی، ترجمة هوشنگ صادقی، تهران، فرزان روز. ویلکن، اولریش، 1376، اسکندر مقدونی، ترجمۀ حسن افشار، تهران، مرکز. هرتسفلد، ارنست، 1354، تاریخ باستانی ایران بر بنیاد باستانشناسی، ترجمۀ علی اصغر حکمت، تهران، انجمن آثار ملی. هژبری علی، 1392، «بررسی ماهیت اکباتان؛ شهر یا دژ»، مجموعۀ مقالات باستانشناسی و تاریخ شهر همدان به مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش علی هژبری، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، 139-150. Aelian, 1996, Historical Miscellany (Varia Historia), ed. and tr. by N. G. Wilson, LOEB Classical Library, Cambridge, Harvard University Press. Arrian, 1983, Anabasis of Alexander, 2 vols., tr. by P. A. Brunt, LOEB Classical Library, Cambridge, Harvard University Press. Bengeston, H., 1944, Die Strategie in der hellenistischen Zeit, München, Beck. Brown, Stuart C., 1997, Ecbatana, Encyclopedia Iranica, VIII, 80-84. Cohen, Getzel M., 1978, The Seleucid Colonies: Studies in Founding, Administration, and Organization (Historia, Einzelschritten, number 30) Wiesbaden, Franz Steiner. Curtius Rufus, Quintus, 1896,Selections from the History of Alexander the Great, Humphreys, Willard, ed. Boston, Ginn & Co. Dandamayev M. and I. Medvedskaya, 2006, Media, in Encyclopedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/media Diodorus Siculus, 1935, Library of History, tr. by C. H. Oldfather, LOEB Classical Library, Cambridge, Harvard University Press. Heichelheim, Fritz Moritz, 1938, Wirtschaftsgeschichte des Altertums, 2 Bd., Leiden. Herodotus, 1920, Histories, Tr. by A. D. Godley, 4 vols., LOEB Classical Library, Cambridge, Harvard University Press. Houghton, Arthur, Catharine Lorber, Oliver Hoover, 2002-2008, Seleucid Coins, A Comprehensive Catalogue, 4 vols., New York, The American Numismatic Society and London, Classical Numismatic Group. Isidore of Charax, 1914, Parthian Stations, tr. by Wilfred H. Schoff, Cambridge, Harvard University. Justin, 1994, Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus, Tr. by J. C. Yardley, Oxford, Society for Classical Studies Classical Resources. Kuhrt A. and S. Sherwin-White, 1993, From Samarkhand to Sardis; A new approach to the Seleucid Empire, London, Duckworth. Le Rider, G., 1965, Suse sous les Séleucides et les Parthes, Paris, Librairie Orientaliste. Luschey, D. H., 1968, Der Löwe von Ekbatana, AMI, N. 1, 115-22 and pls. 45-50. Musavi, A., 1990, Some recently found column bases from Central Western Iran, Iranica antiqua 25, 165-72. Planhol, Xavier de, 2003, Hamadān, iii. Historical Geography, Encyclopedia Iranica, XI, Fasc. 6, 605-607. Pliny the Elder, 1961, Natural History, ed. by H. Rackham, LOEB classical library, Vol II, books 3-7, London, Harvard University Press. Plischke, Sonja, 2014, Die Seleukiden und Iran, Die seleukidische Herrschaftspolitik in den ostlichen Satrapien (Classica et Orientalia 9), Wiesbaden, Harrassowitz. Pausanias, 1918, Description of Greece, vol.1, tr. by W. Jones, LOEB classical library, Cambridge, Harvard University Press. Plutarch. 1914. Plutach’s Lives, tr. by B. Perrin, in eleven vols. LOEB Classical Library. Cambridge, Harvard University Press. Polybius, 1823, The General History, tr. by J. Hampton,2 Vols., 5th ed, Oxford, Llc. Rahbar, M., Alibaigi, S., Haerinck, E., and B. Overlaet, 2014, In Search of the Laodike Temple at Laodikiea Media/Nahavand, Iran, Iranica Antiqua XLIX, 301-329. Ritter, Hans-Werner, 1965, Diadem und Königsherrschaft, Munich, C. H. Beck’sche Verlagesbuchhandlung. Rougemont, G., 2012, Inscriptions grecques d’Iran et d’Asie centrale, (= Corpus Inscriptionum Iranicarum: Part II. Inscriptions of the Seleucid and Parthian periods and of Eastern Iran and Central Asia, vol. I. Inscriptions in Non-Iranian languages), London, SOAS. Strabo, 1917–1932, The Geography of Strabo, 8 Vols., tr. by Jones, John Robert Sitlington Sterrett, LOEB Classical Library, Cambridge, Harvard University Press. Stronach, D., 2003, Median Independent: Archaeological notes from the homeland, in B.G, Lanfranchi and Others, Continuity of Empire (?): Assyria, Media, Persia, Padova, 248-233. Will, E., 1962, Les Premières Anneés du Regne D’Antiochos III (223-219 Av. J. C.), Revue des Etudes Grecques 75, No. 354/355, Paris, AEEGF, 72-129. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 905 |