پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,757 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,107,738 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,861,972 |
تحول بنیادهای امامت نزد نخستین گروه غالیان شیعه | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 1، دوره 50، شماره 2، اسفند 1396، صفحه 163-182 اصل مقاله (261.62 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2018.241280.653807 | ||
| نویسنده | ||
| محمد احمدی منش* | ||
| استادیار پژوهشکده تحقیق و توسعه سمت | ||
| چکیده | ||
| سازوکار و سنجههای تعیین امام یکی از مهمترین و بنیادیترین عناصر و همچنین دشوارههای موجود در نخستین گروههای شیعه به معنای عام آن بوده است. در مقالۀ پیشِ رو با رویکرد تاریخی و گفتمانی، سازوکارها و سنجههای مربوط به امامت، نزد نخستین گروههای تندروی شیعی، از آغاز تا سدۀ دوم هجری بررسی شده است. همچنین تکامل و دگردیسی نگرشهای امامشناسانه در میان سبائیه، کیسانیه، نخستین غالیان و نیز خرمدینان ـکه اندیشههای آنها همسانیهای فراوانی با گروههای پیشگفته داشتـ مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. این مقاله نشان خواهد داد که اصول علم، نور و انتقال ارواح چگونه و در چه فرآیندی از سوی گروههای یاد شده برای تبیین امامت مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین خواهیم گفت که چگونه دو اصل نور و گردش ارواح که بر جهانبینیهای ویژهای استوار بودند، به پایمردی نخستین غالیان ـ که از دل بحران درونی کیسانیه سر برآوردند ـ برای توضیح نهاد و مفهوم امامت به کار گرفته شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امامت؛ خرمدینان؛ غالیان شیعه؛ کیسانیه؛ گردش ارواح | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Evolution of the Foundations of Imamate in the First Groups of the Shiite Ghulāt | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ahmadimanesh | ||
| Assistant Prof., SAMT | ||
| چکیده [English] | ||
| The mechanism and criteria for appointing the Imam was one of the most significant, fundamental, and problematic elements of the early Shiite groups generally. In this paper, I will analyze this mechanism and criteria, which were taken by the early extremist Shiites concerning the Imamate, from the beginning until the 2nd century AH., by using a historical and discourse analysis approach. In addition, I will research the development and transformation of the Imamological viewpoint among the Sabā’iyya, Kaisānīya, the followers of Khurramdinan, whose thoughts were very similar to the above groups. Then, in this paper I will find out how the principles of knowledge (i’lm), light (nūr), and the transmigration of spirits have been used by the aforementioned groups to explain the concept of the Imamate. I will show how the two principles of light and the transmigration of the spirits, which were based on a specific worldview, with the assistance of early Ghulāts, who emerged from the inner crisis of Kaisānīya, were used to explain the concept of the Imamate. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imamate, Khurramdinan, Shiite Ghulāt, Kaisānīya, transmigration of spirits | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابی‌الحدید، جلوة تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی، 1385ش. ابنحجر عسقلانی، شهابالدین ابیالفضل احمدبنعلی، تهذیبالتهذیب، حیدرآباد دکن: 1325ه. ابنحزم ظاهری، ابیمحمد علیبناحمد، الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، چاپ محمد ابراهیم نصر، عبدالرحمن عمیره، بیروت: دارالجیل،1404ق/1985م. ابن‌قتیبه، ابومحمد عبدالله‌بن‌مسلم‌بن‌قتیبه، الامامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، چاپ علی شیری، بیروت: دارالاضواء، طبعه الاولی،1410ق/1990م. ابنندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، محمدرضا تجدد، تهران: اساطیر، 1381ش. ابوتمام، بابالشیطان من کتاب الشجرة، بیتا، بینا، بیجا. اسفراینی، ابوالمظفر، التبصیر فی الدین و تمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، چاپ کمال یوسف الحوت، بیروت: عالم الکتب، الطبعهالاولی، 1403ق/1983م. اسماعیلپور، ابوالقاسم، اسطورهی آفرینش در کیش مانی، تهران: چشمه، 1395. اشعری، ابوالحسن علیبناسماعیل، مقالاتالاسلامیین و اختلافالمصلین، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت: المکتبهالعصریه، 1411ق/1990م. اشعریقمی، سعدبنعبدالله ابیخلف، المقالات و الفرق، چاپ محمدجواد مشکور، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1361ش. البلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر، کتاب جمل من انساب الأشراف، چاپ سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت: دارالفکر، طبعه الأولی، 1417/1996. القاضی، وداد، کیسانیه، تاریخ و ادبیات، احسان موسوی خلخالی، تهران: رایزن، 1394ش. الهفت الشریف، چاپ مصطفی غالب، بیروت: دارالاندلس، 1977م، الطبعةالثانیة. بغدادی، ابیمنصور عبدالقاهربنطاهربنمحمد، الفرق بینالفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم، چاپ محمد عثمان الخشت، قاهره: مکتبه ابنسینا، بیتا. بهرامی، روحالله، کیسانیه، جریانهای فکری و تکاپوهای سیاسی، تهران، پژوهشکدۀ تاریخ اسلام، 1394ش. بیرونی، ابوریحان محمد بناحمد، تحقیق ماللهند، چاپ احمد آرام، بیروت: عالم الکتب، 1403ق. همو ، آثار الباقیه عن القرون الخالیه، چاپ پرویز اذکایی، تهران: نشر نی، 1392خ. ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیمبنمحمد، الغارات، چاپ جلالالدین حسینی ارموی، تهران: انجمن آثار ملی، 1353ش. جعفریان، رسول، مقالات تاریخی(دفتر نهم و دهم)، قم: دلیل ما، 1387ش. حسنی رازی، سید مرتضیبنداعی، تبصرةالعوام فی معرفة المقالات الانام، چاپ عباس اقبال، تهران: اساطیر، 1383ش. دریایی، تورج،تاریخ و فرهنگ ساسانیان، مهرداد قدرت دیزجی، تهران: ققنوس، 1382ش. دنیل، ل. التون، تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در زمان حکومت عباسیان، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران: تنتشارات علمی و فرهنگی، 1367ش. ذهبی، شمسالدین محمدبناحمد، تاریخالاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتاب العربی ، 1413ق/1993م. رضازادۀ لنگرودی، رضا، جنبشهای اجتماعی در ایران، تهران: فرهنگ شهر نو، 1385ش. زنر، آر. سی، زروان، تیمور قادری، تهران: فکر روز، 1375ش. شاکد، شائول، تحول ثنویت، سید احمدرضا قائممقامی، تهران: ماهی، 1387ش. شهرستانی، ابوالفتح محمدبن‌عبدالکریم، الملل و النحل، چاپ احمد فهیمی محمد، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1413ق/ 1992م. صدیقی، غلامحسین، جنبشهای دینی ایرانی در قرنهای دوم و سوم هجری، تهران: پاژنگ، 1372ش. طبری، محمدبنجریر، تاریخ الأمم و الملوک، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالتراث، 1387ق/1967م. طوسی، ابیجعفر محمدبنحسنبنعلی، اختیار معرفة الرجال (رجال الکشی)، مشهد: دانشگاه مشهد، دانشکدة الاهیات و معارف اسلامی، مرکز تحقیقات و مطالعات، 1348ش. علی، جواد،المفصل فیالتاریخ العرب قبل الاسلام، بغداد: بینا، 1413ق/1993م. فارابی، ابونصر محمد بنمحمد، آراء اهلالمدینة الفاضلة و مضاداتها، چاپ علی بوملحم، بیروت: دار و مکتبه الهلال، 1995م. کاتبواقدی، محمد بنسعد، الطبقات الکبری، چاپ محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1410ق/1990م. کربن، هانری، تاریخ فلسفة اسلامی، سید جواد طباطبایی، تهران: مینوی خرد، 1392ش. مادلونگ، ویلفرد، فرقههای اسلامی، ابوالقاسم سری، تهران: اساطیر، 1381ش. همو، ابویعقوب سجستانی و تناسخ، سیدعبدالله انوار، نامة انجمن، شماره چهار، زمستان 1380ش. مدرسیطباطبایی، سید حسین، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، سیدعلی قرایی، رسول جعفریان، قم: مورخ، 1386ش. مسعودی، ابوالحسن علیبنالحسین، مروج الذهبو معادنالجوهر، چاپ اسعد داغر، قم: دارالهجرة، 1409ق. مقدسی، مطهربنطاهر، البدء و التاریخ، چاپ بور سعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بیتا. ملطی، ابوالحسین محمدبناحمدبنعبدالرحمن، التنبیه و الرد علی اهل الاهواء والبدع، چاپ محمد زاهد بن حسن کوثری، بغداد و بیروت: مکتبة المثنی و مکتبة المعارف، 1388ق. ناشناس، اخبار الدولة العباسیة، چاپ عبدالعزیز الدوری، عبدالجبار المطلبی، بیروت: دارالطلیعة للطباعة و النشر، 1971م. نوادهی مهلببنمحمدبنشادی، مجملالتواریخ و القصص، چاپ سیفالدین نجمآبادی، زیگفرید وبر، دومونده، نیکارهوزن، 1378خ/2000م. ناصرخسرو، ابومعین ناصربنخسروبنحارث قبادیانی، زادالمسافرین، چاپ محمد بذلالرحمان، تهران: اساطیر، 1383خ، چاپ یکم. همو، خوانالاخوان، مقدمه و حواشی: ع، قویم، تهران: کتابخانهی بارانی، 1338ش. ناشیءاکبر، مسائلالامامه، چاپ یوسف فان اس، بیروت: دارالنشر فرانتس شتاینر، 1971م. نصربنمزاحم المنقری، وقعه صفین، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، القاهره: المؤسسة العربیة الحدیثة، الطبعه الثانیه، 1382ق. نوبختی حسنبنموسی، فرقالشیعه، محمدجواد مشکور، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1361ش. هالم، هاینتس، غنوصیان در اسلام: شیعیان غالی و علوی، احسان موسوی خلخالی، تهران: حکمت، 1393ش. Hodgson, Marshall. G.S, “How did the Early Shia Become Sectarian?”, Journal of the American Oriental Society, Vol.75, No.1, 1955, pp.1-13.
Said Agha, Saleh, The Revolution which Toppled the Umayyads: neither Arabs nor Abbasids, Leiden, Brill, 2003.
Sharon, Moshe, The Black Banners from the East, Jerusalem, The Magnes Press, The Hebrew University, Leiden, E.J. Brill, 1983.
Ibid, Encyclopedia of Islam, S. V. "KHIDASH", Leiden, Brill, 1983.
Tucker, William F., Mahdis and Millenarrians; Shiite Extremists in Early Muslim Iraq, New York: Cambridge University Press, 2008. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 607 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 368 |
||