تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,113,579 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,349 |
سنخشناسی جنبشهای اجتماعی گیلان در عصر صفویه | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
مقاله 11، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اسفند 1397، صفحه 191-210 اصل مقاله (559.59 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2019.254223.472954 | ||
نویسندگان | ||
وریا میرزایی1؛ هاشم آقاجری* 2 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تربیت مدرس | ||
2استادیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
گیلان در دورة صفویه شاهد جنبشهای اجتماعی بسیاری بوده است. این امر معلول عواملی چون شرایط اقلیمی خاص این ناحیه مانند نزدیکی به دریا و وجود جنگلها و بیشههای انبوه، خاندانهای ریشهدار محلی، تولید گستردة ابریشم، درآمدزایی بالای این ایالت به دلیل تجارت این محصول و رویکرد متمایز دولت صفویه به این منطقه بود. بهخطرافتادن امتیازهای موروثی حکام محلی، افزایش مالیاتها و ستم مالیاتی علیه طبقات مختلف جامعه و سیاست و برنامههای حکومت صفویه دربارة اقتصاد و نحوة ادارة این ایالت، ازجمله خاصهسازی ایالات حاصلخیز، انحصار تجارت ابریشم و استقرار گروههای غیربومی مانند گرجیان، ارامنه و قبایل قزلباش در این ناحیه منجر به اتحاد خاندانهای محلی، طبقات گوناگون شهری و دهقانان گیلان علیه دولت صفویه شد. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام میگیرد، میکوشد تا با الهام از روش تحلیل طبقاتی اریک اُلینرایت به سنخشناسی جنبشهای اجتماعی گیلان بپردازد و چرایی و چگونگی تحول این جنبشها را تبیین کند. مدعای پژوهش این است که این جنبشها طیفی از جنبشهای خاندانی-شهری، خاندانی-دهقانی و دهقانی را شامل میشود و تغییر مشی کلان اقتصادی و سیاسی دولت صفویه نسبت به این ایالت سودآور، منجر به سرکوب خاندانهای شهری و زمینهساز بروز انواع دیگر این جنبشها و طرح مطالبات جدید شد. | ||
کلیدواژهها | ||
گیلان؛ عصر صفویه؛ جنبشهای اجتماعی؛ خاندانها؛ دهقانان؛ ابریشم | ||
مراجع | ||
ابیصعب، رولاجردی، تغییر مذهب در ایران، ترجمة منصور صفتگل، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1396. افوشتهای نظنزی، محمود بن هدایت الله، نقاوه الآثار فی ذکر الاخیار فی تاریخ الصفویه، تصحیح احسان اشراقی، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی، 1373. اُلینرایت، اریک و همکاران، رویکردهایی به تحلیل طبقاتی، مترجم یوسف صفاری، تهران، لاهیتا، 1395. اولئاریوس، آدام، سفرنامة اولئاریوس، مترجم احمد بهپور، تهران، سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار، 1363. بدلیسی، شرفخان، شرفنامه، مصحح ولادیمیر زرنوف، چاپ دوم، تهران، اساطیر، 1377. پارکین، فرانک، ماکس وبر، مترجم شهناز مسمیپرست، چاپ سوم، تهران، ققنوس، 1395. تیلی، چارلز، از بسیج تا انقلاب، مترجم علی مرشدیزاد، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، 1388. تیلی، چارلز، جنبشهای اجتماعی، مترجم علی مرشدیزاد، تهران، دانشگاه امام صادق، 1389. جنابدی، میرزابیگ، روضه الصفویه، مصحح غلامرضا طباطباییمجد، تهران، بنیاد موقوفات دکتر افشار، 1378. چاپمن، لورنس، «سفرنامه لورنس چاپمن»، در کتاب سفرنامههای انگلیسیها در ایران، مترجم ساسان طهماسبی، قم، مجمع ذخایر اسلامی، 175-186، 1396. حسینی استرآبادی، سیدحسین بن مرتضی، از شیخصفی تا شاهصفی، مصحح احسان اشراقی، تهران، انتشارات علمی، 1366. حسینی، خورشاه بن قباد، تاریخ ایلچی نظامشاه، مصححان محمدرضا نصیری و کوئیجی هانهدا، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1379. خواجگیاصفهانی، محمدمعصوم، خلاصةالسیر، مصحح ایرج افشار، تهران، انتشارات علمی، 1368. راس، وینکلاو و الکساندرا هاوسون، «جنبشهای اجتماعی مهم»، نظریههای جنبش اجتماعی، ترجمة سعید خاورینژاد، تهران، فلات، 71-85، 1396. روملو، حسن بیک، احسن التواریخ، مصحح عبدالحسین نوایی، تهران، بابک، 1357. سیوری، راجر، ایران عصر صفویه، مترجم کامبیز عزیزی، تهران، سحر، 1366. فلسفی، نصرالله، زندگانی شاهعباس اول، چاپ سوم، تهران، دانشگاه تهران، 1353. فلین، سیمون، «انواع جنبشهای اجتماعی»، نظریههای جنبش اجتماعی، ترجمة سعید خاورینژاد، تهران، فلات، 31-50، 1396. فومنی، عبدالفتاح، تاریخ گیلان، مصحح منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1349. قزوینی، بوداق منشی، جواهر الاخبار، مصحح محسن بهرام نژاد، تهران، میراث مکتوب، 1387. قمی، قاضی احمد، خلاصة التواریخ، مصحح احسان اشراقی، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، 1383. کارری، جملی، سفرنامة کارری، مترجمان عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی، 1348. گرین ویلر، بنجامین ساموئل، ایران و ایرانیان، مترجم محمدحسین کردبچه، تهران، نشر جاویدان، 1369. گی روشه، تغییرات اجتماعی، مترجم منصور وثوقی، چاپ 15، تهران، نشر نی، 1383. لاهیجی، علی بن شمسالدین، تاریخ خانی، تصحیح منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1352. منجم یزدی، ملاجلال، تاریخ عباسی، مصحح سیفالله وحیدنیا، تهران، انتشارات وحید، 1366. منشی ترکمان، اسکندربیک، ذیل عالم آرای عباسی، مصحح سهیلی خوانساری، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1317. ، عالم آرای عباسی، مصحح ایرج افشار، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر، 1382. نوزاد، فریدون، نامههای خاناحمدخان گیلانی، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1373. نویدی، داریوش، تغییرات اجتماعی – اقتصادی در ایران عصر صفوی، مترجم هاشم آقاجری، تهران، نشر نی، 1386. نویدیشیرازی، عبدی بیک، تکملة الاخبار، مصحح عبدالحسین نوایی، تهران، نشر نی، 1369. نیومن، اندرو. جی، ایران صفویه نوزایی امپراتوری ایران، مترجم عیسی عبدی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، 1393. والهقزوینی، محمدیوسف ، ایران در زمان شاه صفی و شاهعباس دوم، مصحح محمدرضا نصیری، چاپ دوم، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1382.
Floor, Willem, A Fiscal History of Iran in the Safavid and Qajar Periods 1500-1925, Bibliotheca Persica Press, New York, 1999. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 748 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 716 |