تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,113,035 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,216,869 |
کنشگری نخبگان محلی در حکمرانی فارس؛ نمونه پژوهی: خاندان مشیرالملک (1177 - 1293 ق) | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
مقاله 4، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اسفند 1397، صفحه 59-78 اصل مقاله (734.83 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2019.248030.472918 | ||
نویسندگان | ||
محمد علی رنجبر* 1؛ هادی کشاورز2 | ||
1دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز | ||
2دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه شیراز | ||
چکیده | ||
نخبگان محلی و دیوانی، همواره از گروههای تأثیرگذار سیاسی و اجتماعی در ایالت فارس بودند که ادارة حکمرانی فارس به عملکرد این کنشگران بستگی داشت؛ ازاینرو، تحلیل و واکاوی رویدادهای تاریخی فارس، مستلزم شناخت و تبیین روابط این نخبگان با دیگر عناصر مؤثر در این ایالت است. خاندان مشیرالملک با حضور نیمقرنی (1240- 1293ق) در منصب وزارت فارس، ازجملة این نخبگان محلی بودند که ثروت، قدرت و اعتبار فراوانی داشتند. باتوجهبه نفوذ تأثیرگذار این خاندان در حیات اجتماعی سیاسی فارس، در این جستار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی، به کنشگری این خاندان در حکمرانی فارس پرداخته میشود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که باتوجهبه آرایش نیروهای سیاسی و توزیع و تمرکز قدرت در ایالت فارس، خاندان مشیرالملک با تکیه بر منابع قدرت، برای دستیابی به منافع (طبقاتی، شخصی، عمومی و معنوی ...) خود به تعامل و رقابت با دیگر نخبگان محلی بهویژه خاندانهای قشقایی و قوامالملک پرداختند. فعالیتهای اجتماعی- اقتصادی آنها در ورای عملکرد سیاسی نقش مؤثری در ارتقأ جایگاهشان داشت. همچنین نتایج حاصل از پژوهش، اطلاعات دقیقی از چگونگی ورود و عملکرد این خاندان، بهویژه مشهورترین فرد آن میرزا ابوالحسنخان مشیرالملک (1226- 1303ق) ارائه میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
قاجار؛ فارس؛ نخبگان محلی؛ خاندان مشیرالملک؛ خاندان قشقایی؛ خاندان قوام | ||
مراجع | ||
وبرلینگ، پیر، کوچ نشینان قشقایی فارس، ترجمة فرهاد طیبیپور، تهران، پژوهش و شیرازه، 1383. باتومور، تی بی، نخبگان و جامعه، ترجمة علیرضا طیب، تهران، شیرازه، 1381. بامداد، مهدی، شرححال رجال ایران قرون 12، 13، 14، تهران، زوار، 1371. براون، ادوارد گرانویل، یک سال در میان ایرانیان، ترجمة مانی صالحی علامه، تهران ، ماهریز،1381. بروگش، هینریش، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمة کردبچه، تهران، اطلاعات، 1367. جمالزاده، محمدعلی، گنج شایگان، اوضاع اقتصادی ایران، تهران، سخن، 1384. چلبی، مسعود، تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران، نی، 1385. دمورینی، ژ، عشایر فارس، ترجمة جلال رفیعفر، دانشگاه تهران، 1375. دوروششوار، کنت ژولین، خاطرات سفر ایران، ترجمة مهران توکلی، تهران، نی، 1378. رضاقلیمیرزا، سفرنامة رضاقلی میرزا نایب الایاله، گردآورنده اصغر فرمانفرمایی قاجار، تهران، دانشگاه تهران، 1346. روشه، گی، جامعه شناسی تالکوت پارسونز، ترجمة عبدالحسین نیک گهر، تهران، تبیان، 1376. ساکس، سرپرسی، سفرنامة سرپرسی ساکس یا ده هزار میل در ایران، ترجمة حسین سعادت نوری، تهران، ابنسینا، 1366. سدیدالسلطنه، محمدعلیخان، سفرنامة سدیدالسلطنه، تصحیح احمد اقتداری، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، 1362. سفرنامه ازجنوب ایران در سالهای 1256-1307ه.ق، به تصحیح و اهتمام سیدعلی آلداود، تهران، امیرکبیر،1367. سلطانالحاجیه و معدلالملک، وقفنامه به ش 10004834، اداره اوقاف و امور خیریه فارس. ظلالسلطان، مسعودمیرزا، خاطرات ظلالسلطان (خاطرات مسعودی )، با اهتمام حسین خدیوجم، تهران، اساطیر، 1367. علوی، بدرالشریعه، سند به ش 14130A3، آرشیو دنیای زنان در عصر قاجار، کتابخانه دانشگاه هاروارد، http://www.qajarwomen.org/fa.
عضدالدوله، احمد میرزا، تاریخ عضدی، تصحیح عبدالحسین نوائی، تهران، بابک، 2535. فرصت شیرازی، محمدنصیر، آثارعجم، تصحیح و تحشیة منصور رستگار فسائی، تهران، امیرکبیر، 1377. فسایی، حاجمیرزاحسن ، فارسنامه ناصری، تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران، امیرکبیر، 1367. قوامی، اعظمدخت، سند به ش 1268A52، آرشیو دنیای زنان در عصر قاجار، کتابخانه دانشگاه هاروارد، http://www.qajarwomen.org/fa.
کرامبی، آبر و دیگران، فرهنگ جامعه شناسی، ترجمة حسن پویان، تهران، چاپپخش، 1367. کرزن، لرد، ایران و مسئلة ایران، ترجمة علی جواهرکلام، تهران، ابن سینا،1347. کوهمرهای، زینالعابدین، رسالة تدبیر شاه و وزیر، تصحیح مهیندخت حاجیانپور، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1384. لمبتون، ا.ک.س، مالک و زارع در ایران، ترجمة منوچهر امیری، تهران، علمی و فرهنگی، 1362. مارتین، ونسا، دوران قاجار، ترجمة افسانه منفرد، تهران، کتاب آمه، 1389. مالکوم، سرجان، تاریخ ایران، ترجمة میرزااسماعیل حیرت، به کوشش مرتضی سیفی فمی تفرشی و ابراهیم زندپور، تهران، تهران، یساولی و فرهنگسرا، 1362. مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من (تاریخ اجتماعی و اداری دورة قاجاریه)، جلد 1، تهران، علمی، 1324. مشیرالملک، سند به ش 296000965، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، آرشیو ملی ایران. ، سند به ش21939/297، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، آرشیو ملی ایران. ، سند به ش 2955/295، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، آرشیو ملی ایران. ، سند به شماره 4834/1000، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، آرشیو ملی ایران. مصدق، محمد، خاطرات و تألمات دکتر محمد مصدق، به کوشش ایرج افشار، تهران، علمی، 1365. موریه، جیمز، سفرنامة جیمز موریه، جلد 2، ترجمة ابوالقاسم سری، تهران، توس، 1386. میلز، سی رایت، نخبگان قدرت، ترجمة بنیاد فرهنگی پژوهشی غربشناسی، تهران، فرهنگ مکتوب، 1383. نیر شیرازی، عبدالرسول، تحفه نیر: تاریخ مشروطیت در فارس همراه با نقل و تحلیل رخدادهای مهم اجتماعی و فرهنگی، با تصحیح و توضیح محمدیوسف نیری شیرازی، شیراز، بنیاد فارسشناسی، 1382. وقایع اتفاقیه (مجموعه گزارشهای خفیه نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران از سال 1291 تا 1322قمری)، به کوشش سعیدی سیرجانی، تهران، نوین، 1362. هدایت، رضاقلیخان، روضة الصفای ناصری، جلد10، تهران ، مرکزی و خیام و پیروزی، 1339. یوشیدا، ماساهارو، سفرنامه ماساهارویوشیدا، ترجمة هاشم رجبزاده، مشهد، آستان قدس رضوی، 1373. Buckingham, J.S, Travels in Assyria, Media, and Persia,London, 1829
Davies, Charles.E., Qajar roule in fars prior to 1849,iran vol. xxv1987.
Kinneir, John Macdonald, A geographical memoir of the Persian Empire, London, 1813.
Malcolm,Sir John, Sketches of Persia from the Journals of a traveler in the East, London: 1827.
Ouseley, Sir William, Travels in various countries of the east, more particularly Persia, Vol. 1, London, 1819.
Waring . E.Scot ,TOUR TO SHEERAZ BY THE ROUTE OF KAZROON AND FEEROZABAD , New York , Times company ,1973. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 735 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,815 |