تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,114,514 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,218,278 |
نقش جابه جایی مکانی پُرفشار عربستان و رودباد جنب حاره ای در الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی ترسالی های شدید جنوب و جنوب غرب ایران | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 7، دوره 50، شماره 3، مهر 1397، صفحه 491-509 اصل مقاله (2.53 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2018.249422.1007165 | ||
نویسندگان | ||
زینب محمدی1؛ حسن لشکری* 2 | ||
1دکترای اقلیم شناسی سینوپتیک، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
2دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
چکیده | ||
اگرچه بارش در هر اقلیمی از اهمیت اساسی برخوردار است، در اقلیمهای خشک نقشی حیاتی در زندگی انسانها پیدا میکند. نوار جنوبی کشور ایران در همجواری دو سامانة اقلیمی مهم قرار دارد که آرایش مکانی و ساختار دینامیکی آنها الگو، شدت، و گسترة بارشها را تعیین میکند. بررسی انجامشده بر روی نقشة ترازهای زیرین، میانی، و بالایی وردسپهر به صورت چشمی و استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که در همة روزهای بارشی، در دو ترسالی شدید، منطقة پُرفشارِ عربستان جابهجایی شرقسویِ قابل توجه داشته و در نمونههای فراگیر در شرق طول 55 درجة شرقی قرار داشته است. مهمترین منبع رطوبتی در همة سامانههای بارشی در لایة وردسپهر زیرین دریاهای عرب و عمان هست؛ این رطوبت از طریق جریانات شرقی گردش واچرخندی پُرفشار عربستان به درون سامانة سودانی و سپس در امتداد زبانة کمفشار بر روی منطقه منتقل شده است. درصورتیکه در لایة میانی وردسپهر این رطوبت بهصورت شاخهای از جریانات شرقی منطقة TICZ به جلوی ناوة مدیترانهایـ که در این شرایط تا جنوب عرض 15 درجة شمالی گسترش داردـ فرارفت میشود. مناسبترین موقعیت رودباد جنبحارهای برای تشدید ناپایداریهای لایة زیرین محدودهای بین مصر تا غرب خلیجفارس است که هستة مرکزی رودباد در جنوب اردن استقرار مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
الگوی همدید؛ ترسالی؛ پُرفشار جنبحارهای عربستان؛ جنوب و جنوب غرب ایران؛ رودباد جنبحارهای؛ کمفشار سودانی | ||
مراجع | ||
احمدی گیوی، ف.؛ ایراننژاد، پ. و محمدنژاد، ع. (1389). اثر پُرفشارهای جنبحاره و سیبری بر خشکسالیهای غرب ایران، چهاردهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، تهران، ۲۱ـ۲۳: 5-9. حجازیزاده، ز. (1372). بررسی سینوپتیکی پُرفشار جنبحارهای در تغییر فصل ایران، پایاننامة دکترا، دانشگاه تربیت مدرس. خوشاخلاق، ف.؛ عزیزی، ق. و رحیمی، م. (1391). الگوهای همدید خشکسالی و ترسالی زمستانه در جنوبغرب ایران، نشریة تحقیقاتکاربردیعلومجغرافیایی، 12(25): 57ـ77. سلیقه، م. و صادقینیا، م. (1389). بررسی تغییرات مکانی پُرفشار جنبحاره در بارشهای تابستانة نیمة جنوبی ایران، فصلنامة جغرافیا و توسعه، 17: 83ـ98. قائمی، ه.؛ زرین، آ.؛ آزادی، م. و فرجزاده اصل، م. (1388). تحلیل الگوی پُرفشار جنبحاره بر روی آسیا و افریقا، فصلنامة مدرس علوم انسانی، 1: 219 ـ245. قویدل رحیمی. ی. (1389). نگاشت و تفسیر سینوپتیک اقلیم با استفاده از نرمافزارGrads ، سها دانش. کریمی احمدآباد، م. (1386). تحلیل منابع رطوبتی بارشهای ایران، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران. کریمی احمدآباد، م. و فرجزاده، م. (1390). شار رطوبت و الگوهای فضایی- زمانی منابع تأمین رطوبت بارشهای ایران، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22: 109ـ127. لشکری، ح. (1375). الگوی سینوپتیکی بارشهای شدید جنوبغربی ایران، پایاننامة دکتری، دانشگاه تربیت مدرس. لشکری، ح. و محمدی، ز. (1394). اثر موقعیت استقرار پُرفشار جنبحارهای عربستان بر سامانههای بارشی در جنوب و جنوبغرب ایران، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 1: 73ـ90. لشکری، ح.؛ متکان، ع.ا.؛ آزادی، م. و محمدی، ز. (1396). تحلیل همدیدی نقش پُرفشار جنبحارهای عربستان و رودباد جنبحارهای در خشکسالیهای شدید جنوب و جنوبغرب ایران، پژوهشهای دانش زمین، 8(30): 141ـ163. محمدی، ز. (1396). تحلیل همدیدی نقش موقعیت مکانی پُرفشار جنبحارهای و رودباد جنبحارهای در خشکسالیها، ترسالیها، شروع و پایان و طول دورة بارشی جنوب و جنوبغرب ایران، رسالة دکتری، دانشگاه شهید بهشتی. منصورفر، ک. (1388). روشهایپیشرفتةآماریهمراهبابرنامههایکامپیوتری، تهران: مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران. نجارسلیقه، م. (1385). مکانیزمهای بارش در جنوبشرق کشور، مجلة پژوهشهایجغرافیایی، 55: 1-13. Ahmadi-Givi, F.; Iran-Nejad, P. and Mohammad-Nejad, A. (2010). Impact of subtropical high pressure and droughts, West Siberia, Iran, fourtten of the Geophysics Conference of Iran, Tehran, 21-23: 5-9. Bell, G.D. and Bosart, L.F. (1989). A 15-year climatology of northern hemisphere 500 mb closed cyclone and anticyclone centers, Monthly Weather Review, 117, 2142-2163. Barry, R.G., R.J. Chorley. (1976) Atmosphere, Weather, and Climate, Volume 208 of University Paperbacks, 460pp. He, C. & Zhou, T. Clim Dyn (2014) The two interannual variability modes of the Western North Pacific Subtropical High simulated by 28 CMIP5–AMIP models, Clim Dyn, 43: 2455-2469DOI 10.1007/s00382-014-2068-x. Davis, R.E.; Hayden, B.P.; Gay, D.A.; Phillips, W.L. and Jones, G.V. (1997). The North Atlantic Subtropical Anticyclone, Journal of Climate, 10: 244-278. Farajzadeh Asl, M.; Ghaemi, H.; Zarrin, A. and Azadi, M. (2009). The Analysis of Spatial Pattern of Subtropical Anticyclones over Asia and Africa, MJSP, 13(1) :219-245 .( In Persian) Galarneau, T.J.L.F. Bosart, and A.R. Aiyyer,(2006) Closed Anticyclones of the Subtropics and Midlatitudes: A 54-Yr Climatology (1950–2003) and Three Case Studies. Meteorological Monographs, 55, 349–392, https://doi.org/10.1175/0065-9401-33.55.349.Gao, Y. (1981). Some aspects of recent research on the Qinghai-Xizang (Tibetan) Plateau Meteorology, Bulletin of the American Meteorological Society, 62(1). Ghaemi, E.; Zarrin, A.; Azadi, M. and Farajzadeh Asl, M. (2009). Analyzing the patterns of subtropical high pressure over Asia and Africa, Journal of Humanities, 1: 219-245. Ghavidel Rahimi, Y. (2010). The synoptic mapping and interpreting the climate using Grads software, SahaDanesh. Hastenrath F. (1990). Climate dynamic of the tropics, Climate and circulation of Th Tropics. Heim Jr, R. R. (2002). A review of twentieth-century drought indices used in the United States. Bulletin of the American Meteorological Society, 83(8), 1149-1165Hejazizadeh, Z. (1996). Evaluation of a subtropical high-pressure synoptic weather in Iran, Ph.D thesis, Tehran: Tarbiat Modares University. Karimi, M. and Farajzade, M. (2012). Flow of Moisture and Spatial Patterns - Time of Iran's Rainfall Moisture Supply Resources, Journal of Applied Geosciences Research, 11(22): 109-128. Krishnamurti, T.N. (1971). Tropical east-west circulations during the northern summe, Journal of Atmospheric Science, Vol. 28. Krishnamurti, T.N.; Daggupaty, S.M.; Fein, J.; Kanamitsu, M. and Lee, J.D. (1973). Tibetan High and upper tropospheric tropical circulations during northern summer, Bulletin of the American Meteorological Society, 54(12): 234-249. Lamb, H.H. (1972). Climate, Present, Past and Future: Fundamentals and climate now, Vol. I. Lashkari, H.; Matkan, A.A.; Azadi, M. and Mohammadi, Z. (2017). Synoptic analysis of the role of Saudi Arabia subtropical high pressure subtropical and polar jet streams and severe droughts in South and South West of Iran, Journal of Researches in Earth Sciences, 8(2): 141-163. (In Persian) Lashkari, H. (1996). The synoptic pattern of intense precipitations in the south west of Iran. PhD Thesis, Faculty of Human Sciences, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran. (In Persian) Lashkari, H. and Mohammadi, Z. (2015). The effect of the location of the Arabian subtropical high pressure on the precipitation systems in the south and southwest of Iran, Researches of Natural Geography, 47(1): 73-90. Lashkari, H.; Matkan, A.A.; Azadi, M. and Mohammadi, Z. (2017). Synoptic analysis of the role of Saudi Arabia subtropical high pressure subtropical and polar jet streams and severe droughts in South and South West of Iran, Journal of Researches in Earth Sciences, 8(2): 141-163. MansourFar, K. (2009). The advanced statistical methods and computer programs, Tehran University press. Martius, O.; Sodemann, H.; Joos, H.; Pfahl, S.; Winschall, A.; Croci-Maspoli, M.; Graf, M.; Madonna, E.; Mueller, B.; Schemm, S.; Sedláček, J.; Sprenger, M. and Wernli, H. (2013). The role of upper-level dynamics and surface processes for the Pakistan flood of July 2010, Q.J.R. Meteorol. Soc., 139: 1797-1780. doi:10.1002/qj.2082. Mason R.B. and Anderson, C.E. (1963). The development and decay of the 100 mb summertime anticyclone over southern Asia, Monthly Weather Review, 93. Mohammadi, Z. (2017). The synoptic analysis of the role of the spatial location of subtropical high pressure and subtropical jet on wet years, drought, start, end and duration of precipitation in the south and southwest of Iran, PhD Thesis, dr Hassan lashkari Shahid Beheshti University, Tehran, Iran. (In Persian) Najarsliga, M. (2006). Rainfall Mechanisms in the South East of Iran, Geographical Research, 38(55): 1-3. Neyama, Y. (1968). The morphology of the subtropical anticyclone, Journal of Meteorological Society of Japan, Vol. 46. Parker, S.S.; Hawes, J.T.; Colucci, S.J. and Hayden, B.P. (1989). Limatology of 500 mb Cyclones and Anticyclones, 1950-85, Monthly Weather Review, 117pp. Qian, Y.; Zhang, Q. Yao, Y. and Zhang, X. ( 2002). Seasonal variation and heat Preference of the south asia high, Advances in Atmospheric Sciences, Vol. 19. Reed, T.R. (1939). Thermal aspect of the high-level anticyclone, Monthly WeatheReview, 67(7). Saligheh, M. and Sadeghinia, M. (2008). Spatial variation of summer precipitation in the southern half of the subtropical high pressure Iran, Journal of Geography and Development, 17: 83-98. Thompson, R.D. (1998). Atmospheric processes and systems, Routledge, 194 pp USA, 478 pp. Tomozeiu, R.; Stefan, S. and Busuioc, A. (2005). Winter Precipitation Variability and Larg-scale Circulation Patterns in Romania, Journal of Theoritical and Applied Climatology, 81: 193-201. Zhang, Q. and Wu, G. (2002). The bimodality of 100hPa south asia high and its relationship to the climate anomaly over east asia in summer, Journal of the Meteorological Society of Japan, 80(4). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,133 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 591 |