
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,623 |
تعداد مقالات | 71,548 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,912,544 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,962,812 |
رویکردهای «عقلانی» و «اجتماعی» به تاریخنگاری علم و معضل «غیرتاریخی» بودن | ||
تاریخ علم | ||
مقاله 3، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 20، مرداد 1395، صفحه 41-57 اصل مقاله (556.89 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2019.259821.371454 | ||
نویسنده | ||
حسین شیخ رضائی* | ||
مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور | ||
چکیده | ||
در این نوشته ابتدا پیشنهادهای توماس کوهن در خصوص نقش عوامل بیرونی و اجتماعی را در تاریخ علم مرور خواهیم کرد. سپس به دو رویکرد عقلانی و اجتماعی در تاریخنگاری علم که هر دو واکنشی به سخن کوهن بودهاند اشاره میکنیم. نشان خواهیم داد که تاریخنگاری عقلانی به مشکل غیرتاریخی بودن مبتلا است و دلایل معرفتی کنشگران تاریخی را در تبیینهای خود دخالت نمیدهد. علاوه بر این، چنین رویکردی با خلط تبیین و توجیه اصولاً فاقد توان تبیینی است. در ادامه، بررسی خواهیم کرد که رویکرد اجتماعی تا چه حد در معرض خطر غیرتاریخی بودن است. با دفع شبهۀ غیرتاریخی بودن نشان خواهیم داد که خطر توسل به آگاهی کاذب در کمین رویکرد اجتماعی است. دفع این خطر نیازمند به دست دادن الگویی مناسب برای رابطه میان امر عقلانی و امر اجتماعی است. یک گزینۀ پیشنهادی تبعیت از یگانهانگاری بیقاعده است که تبعات مهمی برای تاریخنگاری علم خواهد داشت. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخنگاری علم؛ تبیین غیرتاریخی؛ رویکرد اجتماعی؛ رویکرد عقلانی؛ یگانهانگاری بیقاعده | ||
مراجع | ||
Agassi, J. (1963). Towards an Historiography of Science, History and Theory, vol. 2. The Hague: Mouton. Arabatzis T. (1994). “Rational Versus Sociological Reductionism: Imre Lakatos and the Edinburgh School”. In: Gavroglu K., Christianidis J., Nicolaidis E. (eds) Trends in the Historiography of Science. Boston Studies in the Philosophy of Science, vol. 151. Springer, Dordrecht. Bloor, D. (1976). Knowledge and Social Imagery. Chicago: The University of Chicago Press. (Second edition, enlarged, 1991). Kim, J. (1993). “Postscripts on Supervenience,” in Supervenience and Mind: Selected Philosophical Essays. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 161–171. Kuhn, T. S. (1970a). “Reflections on my Critics”, in I. Lakatos and A. Musgrave, 1970, pp. 231-278. ــــــــــــــــ . (1970b). The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: The University of Chicago Press. (Second edition). Kusch, M. (2000). “The Sociology of Philosophical Knowledge: A Case Study and a Defense”, in The Sociology of Philosophical Knowledge, Springer. Lakatos, I., “History of Science and its Rational Reconstructions”, in R. C. Buck and R. S. Cohen, eds., PSA 1970, Boston Studies in the Philosophy of Science, 8, pp. 91-136, Dordrecht: Reidel. Lakatos, I. and Musgrave, A., (1970). eds., Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge: Cambridge University Press. Little, D. (1991). Varieties of Social Explanation: An Introduction to the Philosophy of Social Science, Routledge. Shapin, S. (1995). “Here and Everywhere: Sociology of Scientific Knowledge”, Annual Review of Sociology. 21(1), pp. 289-321. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 391 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 314 |