سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,500
تعداد مشاهده مقاله124,083,930
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,188,441
واثق, محمود, محمدی, احد, حشمتی, جواد. (1398). بررسی و نقد مبانی معرفتی مکتب پدیدارشناسی با تأکید بر علم جغرافیا. , 51(2), 471-492. doi: 10.22059/jhgr.2019.267245.1007790
محمود واثق; احد محمدی; جواد حشمتی. "بررسی و نقد مبانی معرفتی مکتب پدیدارشناسی با تأکید بر علم جغرافیا". , 51, 2, 1398, 471-492. doi: 10.22059/jhgr.2019.267245.1007790
واثق, محمود, محمدی, احد, حشمتی, جواد. (1398). 'بررسی و نقد مبانی معرفتی مکتب پدیدارشناسی با تأکید بر علم جغرافیا', , 51(2), pp. 471-492. doi: 10.22059/jhgr.2019.267245.1007790
واثق, محمود, محمدی, احد, حشمتی, جواد. بررسی و نقد مبانی معرفتی مکتب پدیدارشناسی با تأکید بر علم جغرافیا. , 1398; 51(2): 471-492. doi: 10.22059/jhgr.2019.267245.1007790

بررسی و نقد مبانی معرفتی مکتب پدیدارشناسی با تأکید بر علم جغرافیا

پژوهشهای جغرافیای انسانی
مقاله 14، دوره 51، شماره 2، تیر 1398، صفحه 471-492    اصل مقاله (514.77 K)
نوع مقاله: بنیادی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2019.267245.1007790
نویسندگان
محمود واثق* 1؛ احد محمدی2؛ جواد حشمتی2
1استادیار جغرافیای سیاسی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران
2دانش‌آموختۀ دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران
چکیده
پدیدارشناسی یکی از مکاتب مهم فلسفی در حوزه‌های مختلف علمی به‌ویژه در علوم انسانی، جغرافیا و خاصه در جغرافیای انسانی است. این رویکرد درپی درک و شهود مستقیم و بدون واسطۀ اشیا و پدیده‌هاست و برای این منظور، به نفی فرضیه‌ها، مقولات و پیش‌فرض‌ها می‌پردازد؛ بنابراین از این منظر، پدیدارشناسی رویکردی واقع‌گرایانه و بلکه تجربی به واقعیات محسوب می‌شود و نوعی نگرش پوزیتیویستی، البته با محتوا و روشی متفاوت با پوزیتیویسم سنتی، به‌حساب می‌آید. بنابراین، برحسب ظاهر، این سنت فلسفی و علمی را باید در زمرۀ دیدگاه واقع‌گرایی قرار داد؛ لیکن به‌دلیل وجود رگه‌های بارزی از اصالت معنا، به‌ویژه تعلیق واقعیات جهان خارج و حتی حذف آن به‌مثابة موجودیتی مستقل از ذهن و تأکید کامل بر ماهیت پدیداری واقعیات و سرانجام به‌دلیل اتکا بر شیوۀ تجربۀ شهودی، به‌رغم برخی خصیصه‌های واقع‌گرایی، این رویکرد را باید در ردیف دیدگاه‌های ایدئالیستی طبقه‌بندی کرد. لیکن با وجود جنبۀ مثبت این رویکرد، یعنی تجربۀ زنده و بی‌واسطۀ اشیا و پدیده‌ها، این رویکرد دچار برخی نارسایی‌های معرفت‌شناختی است که امکان به‌کارگیری آن‌ را به‌مثابة رهیافت علمی در حوزۀ دانش جغرافیا با مشکلات جدی مواجه می‌کند و از این رو، فاقد قابلیت‌های لازم برای استفاده در حوزۀ پژوهش‌های رشته‌های علوم اجتماعی و ازجمله جغرافیا به‌مثابة رویکرد و روشی «علمی» است. هدف اصلی این مقاله که با رویکردی واقع‌گرایانه با نگرش عقلانیت انتقادی به‌نگارش درآمده، بررسی و واکاوی این مطلب از منظر تحلیل‌های منطقی و معرفت‌شناختی است.
کلیدواژه‌ها
پدیدارشناسی؛ تحلیل معرفت‌شناختی؛ تعلیق؛ جغرافیا؛ شهود
مراجع
  1. اسمیت، دیوید وودراف. (1395).پدیدارشناسی. ترجمۀ مسعود علیا. چاپ سوم. تهران: انتشارات ققنوس.
  2. افضلی، رسول. (1396). روش‌شناسی در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک (روش‌های فرااثباتی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  3. ایران‌پور، اکبر. (1392). پدیدار هستی و تأویل ادراک. قابل دسترس در: http://archive.fdn.ir/content/view/63155
  4. بدیعی‌ازنداهی، مرجان و محمدهادی پوینده. (1392). «پدیدارشناسی و رابطۀ هویت و مکان در مقیاس‌های جغرافیایی». فصلنامۀ نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. سال 5. شمارۀ 2. ص 19-1.
  5. برت، ادوین آررتور. (1369). مبانی مابعدالطبیعی علوم نوین. ترجمۀ عبدالکریم سروش. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  6. پرتوی، پروین. (1392). پدیدارشناسی مکان. چاپ دوم. تهران: مؤسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن. فرهنگستان هنر.
  7. جعفرزاده، یوسف. (1390). «مقدمه‌ای بر روش پدیدارشناسی و هرمنوتیک در علوم انسانی». فصلنامۀ الهیات. سال 4. شمارۀ 14. ص 118-93.
  8. جمادی، سیاوش. (1385). زمینه و زمانۀ پدیدارشناسی. تهران: ققنوس.
  9. دارابی، علی. (1388). «رویکرد پدیدارشناسی در تجزیه و تحلیل پدیده‌های سیاسی». فصلنامۀ مطالعات سیاسی. سال 2. شمارۀ 5. ص 82-61.
  10. دارتیگ، آندره. (1392). پدیدارشناسی چیست؟. ترجمۀ محمود نَوالی. چاپ هفتم. تهران: سمت.
  11. رلف، ادوارد. (1390). مکان و حس لامکانی. ترجمۀ جلال تبریزی. بی‌نا.
  12. ریخته‌گران، محمدرضا. (1389). پدیدارشناسی، هنر و مدرنیته. چاپ دوم. تهران: نشر ساقی.
  13. ساکالوفسکی، رابرت. (1395). درآمدی بر پدیدارشناسی. ترجمۀ محمدرضا قربانی. چاپ سوم. تهران: گام نو.
  14. سروش، عبدالکریم. (1374). درس‌هایی در فلسفة علم‌الاجتماع (روش تفسیر در علوم اجتماعی). تهران: نشر نی.
  15. شرت، ایون. (1393). فلسفة علوم اجتماعی قاره‌ای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریة انتقادی از یونان باستان تا قرن بیست و یکم. ترجمة هادی جلیلی. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
  16. شکویی، حسین. (1385). دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری. جلد اول. چاپ نهم. تهران: سمت.
  17. عبداللهی، عبدالله و جعفر جوان. (1389). درآمدی بر فلسفۀ علم و پژوهش در علوم انسانی: روش و روش‌شناسی. کتاب دوم. تهران: نشر چاپار.
  18. فارسی ‌محمدی‌پور، علیرضا و منیب طالبی. (1394). «مطالعۀ پدیدۀ بازار سنتی سنندج از منظر پدیدارشناسی». فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. دورۀ هفتم. شمارۀ 3. ص 61-27.
  19. قائمی‌نیک، محمدرضا و مجتبی زروانی. (1392). «تمایز میان ذات و واقعیت دین: رفع یک ابهام در روش پدیدارشناسی دین». فصلنامۀ الهیات تطبیقی. سال 4. شمارۀ 10. ص 70-51.
  20. کاظمی، علی‌اصغر. (1386). روش و بینش در سیاست (نگرش فلسفی، علمی و روش‌شناختی). چاپ سوم. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
  21. گندمی نصرآبادی، رضا. (1389). «روش‌شناسی فلسفی ولفسون (روش فرضی–استنتاجی)». فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی. سال 16. شمارة 64 و 65. ص 210-191.
  22. لاکوست، ایو. (1391). از ژئوپلیتیک تا چشم‌انداز: فرهنگ جغرافیا. ترجمة سیروس سهامی. مشهد: انتشارات پاپلی.
  23. محمودی‌نژاد، هادی و همکاران. (1387). «پدیدارشناسی محیط شهری: تأملی در ارتقای فضا به مکان شهری». فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. دورۀ 10. شمارۀ 4. ویژه‌نامۀ زمستان 87. ص 297-282.
  24. ملایری، محمدحسین. (1389). «فلسفۀ علم پدیدارشناسی هرمنوتیک و پژوهش کیفی». فصلنامۀ راهبرد. سال 19. شمارۀ 54. ص 106-59.
  25. منوچهری، عباس. (1394). رهیافت و روش در علوم سیاسی. چاپ هفتم. تهران: سمت.
  26. نقیب‌زاده، احمد و حبیب‌الله فاضلی. (1385). «درآمدی بر پدیدارشناسی به‌مثابة روشی علمی». پژوهش‌نامۀ علوم سیاسی. سال اول. شمارۀ 2. ص 53-30.
  27. َنوالی، محمود. (1369). «پدیدارشناسی چیست؟». فصلنامۀ پژوهش‌های فلسفی. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. شمارۀ 135 و 136. ص 125-96.

28. Abdollahi, A. & L. Javan. (2010). An Introduction to the Philosophy of Science and Research in the Humanities; Method and Methodolog. Vol. 2. Tehran: Chapar Publication. (in Persian(.

29. Afzali, R. (2017). Methodology in Political Geography and Geopolitics (Post- Positivism Methods). Tehran: University of Tehran Press. (in Persian(.

30. Ash, James & Paul Simpson. (2014). “Geography and post-phenomenology”. Progress in Human Geography. Vol. 40 (1). 48–66. Available at:

31. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0309132514544806

32. Badiei Aznadahi, Marjan. & Mohammad-Hadi Pouyandeh. (2013). “Phenomenology and the Relationship between Identity and Place in the Geographical Scales”. Quarterly Journal of Human Geography. Vol. 5. No. 2. PP. 1-19. (in Persian(.

33. Burtt, E. A. (1990). The Metaphysical Foundations of Modern Science. Translated by Abdolkarim Soroush. Tehran: Elmi-Farhangi Publication. (in Persian(.

34. Darabi, Ali. (2009). “Phenomenological Approach to the Analysis of Political Phenomena”. Journal of Political Studies. Vol. 2. No. 5. PP. 61-82. (in Persian(.

35. Dartigues, A. (2013). What is Phenomenology?. Translated by Mahmood Navali. 7th Edition. Tehran: Samt Paublication. (in Persian(.

36. Farsi Mohammadi-pour, Alireza. & Monib Talebi. (2015). “A Study of Sanandaj Traditional Bazaar from a Phenomenological Viewpoint”. Journal of Interdisciplinary Studies in the Humanities. Vol. 7. No. 3. PP. 27-61. (in Persian(.

37. Gandomi Nasrabadi, Reza. (2010). “Philosophical Methodology of Wolfson (The Hypothetico – Deductive Method) ”. Journal of Methodology of Humanities. Vol. 16. No. 64 & 65. PP. 191-210. (in Persian(.

38. Ghaeminik, Mohammadreza. & Mojtaba Zarvani. (2013). “The Distinction Between the Essence and Reality of Religion: Resolving an Ambiguity in the Method of Phenomenology of Religion”. Journal of Comparative Theology. Vol. 4. No. 10. PP. 51-70. (in Persian(.

39. Iranpour, Akbari. (2013). Phenomenon of Nature and Interpretation of Perception. available in: http://archive.fdn.ir/content/view/63155. (in Persian(.

40. Jafarzadeh, Yousof. (2011). “Introduction to Phenomenology and Hermeneutics in the Humanities”. Quarterly Journal of Theology. Vol. 4. No. 14. PP. 93-118. (in Persian(.

41. Jamadi, Siavash. (2006). Context and Age of Phenomenology. Tehran: Qoqnoos Publication. (in Persian(.

42. Kazemi, A. (2007). Method and Insight in Politics (A Philosophical, Scientific, and Methodological Attitude). 3rd Edition. Tehran: The Ministry of Foreign Affairs Publication. (in Persian(.

43. Lacoste, Y. (2012). de la geopolitique aux paysages: dictionnaire de la geographie. Translated by Siroos Sahami. Mashhad: Papoli Publication. (in Persian(.

44. Mahmoudi-Nijad, Hadi. & et al. (2008). “The Phenomenology of Urban Space: Contemplation on Promoting Urban Spaces to Urban Places”. Journal of Environmental Sciences and Technology. Vol. 10. No. 4. Winter 2008 Special Edition. PP. 282-297. (in Persian(.

45. Malayeri, Mohammad-Hossein. (2010). “The Hermeneutic Phenomenological Approach to Philosophy of Science and Qualitative Research”. Rahbord Journal. Vol. 10. No. 4. PP. 105-106. (in Persian(.

46. Manoochehri. A. (2015). Approach and Method in Political Science. 7th Edition. Tehran: Samt Publication. (in Persian(.

47. Naghibzadeh, Ahmad. & Habiballah Fazeli. (2006). “An Introduction to the Phenomenology as a Scientific Method”. Research Letter of Political Science. Vol. 1. No. 2. PP. 30-53. (in Persian(.

48. Navali, Mahmood. (1990). “What is Phenomenology? ”. Journal of Philosophical Research. Faculty of Literature and Human Sciences, Tabriz University. Vol. 135 & 136. PP. 96-125. (in Persian(.

49. Partovi, Parvin. (2013). Phenomenology of Place. 2nd Edition. Tehran: Institute of Literature; Institute of Compilation-Translation and Publication of Art Works (MATN); Academy of the Arts. (in Persian(.

50. Relph, E. (2011). Place and Placelessness. Translated by Jalal Tabrizi. (in Persian(.

51. Rikhtegaran, Mohammad-Reza. (2010). Phenomenology; Art and Modernity. 2nd Edition. Tehran: Saghi Publication. (in Persian(.

52. Seamon, David. (2000) “A Way of Seeing People and Place: Phenomenology in Environment-Behavior Research”. In S. Wapner, J. Demick, T. Yamamoto, and H Minami (Eds.). Theoretical Perspectives in Environment-Behavior Research. (PP. 157-178). New York: Plenum. Available at: https://www.researchgate.net/publication/29868932.

53. Shakoei, Hossein. (2006). New Perspectives in Urban Geography. Vol. 1. 9th Edition. Tehran: Samt Publication. (in Persian(.

54. Sherratt, Y. (2014). Continental Philosophy of Social Science : Hermeneutics, Genealogy, and theory from Greece to the critical twenty-first century. Translated by hadi Jalili. 4th Edition. Tehran: Ney Publication. (in Persian(.

55. Smith, D. (2016). Phenomenology. Translated by Masood Olia. 3rd Edition. Tehran: Qoqnoos Publication. (in Persian(.

56. Sokolowski, R. (2016). Introduction to Phenomenology. Translated by Nohammad-Reza Ghorbani. 3rd Edition. Tehran: Gam-e-Naw Publication. (in Persian(.

57. Soroush, Abdolkarim. (1995). A lecture on Philosophy of Science- Society (Method of Interpretation in Social Science). Tehran: Ney Publication. (in Persian(.

58. Speigelberg, H. (1970). The phenomenological movement: A historical introduction (2nd ed). Dordrecht: Klawer Academic Publishers.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,041
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 500


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب