تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,092,570 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,196,550 |
امکانسنجی قابلیت پیاده مداری شبکۀ معابر شهری بخش مرکزی شهر قم با استفاده از مدل ویکور و تئوری چیدمان فضا | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 11، دوره 6، شماره 2، تیر 1397، صفحه 427-449 اصل مقاله (1.33 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2018.258920.917 | ||
نویسندگان | ||
حسن خدابندهلو1؛ هادی سلطانیفرد* 2؛ یعقوب زنگنه3 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری | ||
2استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری | ||
3دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری | ||
چکیده | ||
بخش مرکزی شهر قم بهدلیل وجود حرم حضرت معصومه (س)، علاوهبر محل سکونت جمعیت زیاد و متراکم، روزانه پذیرای زائران زیادی است؛ از اینرو تبدیل برخی خیابانهای منتهی به حرم به خیابانهای پیادهمدار میتواند احساس امنیت، ایمنی و تعامل اجتماعی را افزایش دهد و سبب تقویت حس معنوی عابران شود. برایناساس، پژوهش حاضر با هدف امکانسنجی قابلیت پیادهمداری خیابانهای بخش مرکزی (منطقة 7) شهر قم مبنیبر روش چیدمان فضا صورت گرفت.پس از مطالعة مبانی نظری و ادبیات پژوهش، از چهار شاخص مهم و تأثیرگذار بر پیادهمداری و حرکت پیاده، یعنی «پیکرهبندی فضایی»، «نفوذپذیری»، «دید و منظر» و «کاربری زمینشهری» استفاده شد. پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و کاربری است که دادهها و اطلاعات مورد نیاز آن با روش میدانی و اسنادی گردآوری شده است. برای تهیه، ترسیم و تجزیه و تحلیل این دادهها و اطلاعات، از مدلها، روشها و نرمافزارهای مختلفی استفاده شده است. از جمله نرمافزار UCL Depthmap10، AutoCAD، ArcGIS، Excel، مدل آنتروپیشانون برای وزندهی به شاخصها، و مدل VIKOR برای رتبهبندی شاخصها. براساس نتایج پژوهش حاضر، مؤلفههای پیکرهبندی فضایی از جمله همپیوندی کلان، همپیوندی محلی، میزان عمق، تعداد اتصال، خوانایی خیابانها، میزان کنترل، میزان انتخاب و قابلیت دسترسی فضایی از عوامل مهم و تعیینکنندة پیادهمداری فضاهای شهری و حرکت پیاده است و تأثیر بسزایی بر قابلیت پیادهمداری خیابانها در بخش مرکزی (منطقة 7) شهر قم دارد. همچنین نتایج و یافتههای مدل ویکور بهمنظور اولویتبندی خیابانها براساس شاخصهای انتخابی نشان میدهد خیابان انقلاب از نظر قابلیت پیادهمداری در اولویت اول قرار دارد. از این نظر خیابان ارم در اولویت دوم، خیابانهای 19 دی (باجک) و طالقانی بهترتیب در اولویت سوم و چهارم و خیابان امامخمینی در اولویت آخر قرار دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
پیاده مداری؛ پیکره بندی فضایی؛ تئوری چیدمان فضا؛ شهر قم؛ مدل ویکور | ||
مراجع | ||
جعفری بهمن،محمدعلی و مجتبی خانیان، 1391، «مشکلیابیطرحهای جامعازدیدگاهرفتاریومقایسةآنباوضع موجودبهروشچیدمانفضا»، نشریةآرمانشهر،دورة پنجم، شمارة 9، صص 285-295. جمشیدی، محمود و صفورا مختارزاده، 1390، «کاربرد چیدمان فضا در تحلیل ساختار فضایی بافتهای فرسوده»، دوفصلنامة جستارهای شهری، شمارة 35، صص 76-83. حبیبی، سیدمحسن، 1377، فرایند طراحی شهری، مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران، تهران. محمدیانمصمم، حسن و همکاران، 1395، «اولویتبندی پیادهراهسازی مسیرهای اطراف حرم حضرت معصومه (س) شهر قم»، پژوهشهای منظر شهر، دوره سوم، شمارة 5، صص 47- 66. حقی، محمدرضا، ایزدی، محمدسعید و ابراهیم مولوی، 1393، «ارزیابی و مقایسة دو سیاست پیادهراهسازی و پیادهمداری در مراکز شهری در بافت مرکزی شهر همدان مطالعة موردی: بافت مرکزی شهر همدان»، فصلنامة مطالعات شهری، دورة چهارم، شمارة 13، صص 17-31. سازمان برنامهریزی منطقهای سندیهگو، 1388، برنامهریزی و طراحی برای پیادهها؛ رهنمودهای طراحی شهری پیادهمدار، ترجمة رضا بصیری مژدهی، انتشارات طحان، تهران. سجادزاده، حسن، ایزدی، محمدسعید و محمدرضا حقی، 1395، «رابطة پیکرهبندی فضایی و متغیرهای محیطی در سکونتگاههای غیررسمی، نمونة مطالعاتی: محلة حصار شهر همدان»، نشریة هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، دوره 21، شمارة 3، صص 15-26. سلطانیفرد، هادی، حاتمی نژاد، حسین، عباس زادگان، مصطفی و احمد پوراحمد ، 1392، «تحلیل دگرگونی ساختار کالبدی-فضایی شهر ایرانی-اسلامی، مطالعة موردی: شهر سبزوار»،فصلنامة ایرانی-اسلامی، دوره چهارم، شمارة 14، صص 13-22. سلطانیفرد، هادی و زهرهسادات سیدمرادی، 1395، «دگرگونی جایگاه مسجد جامع در پیکرهبندی فضایی شهر اسلامی مورد مطالعه: مسجد جامع شهر سبزوار»، فصلنامة پژوهشهای معماری اسلامی، سال چهارم، شمارة 11، صص 107-125. صادقی، سارا، قلعه نوعی، محمود و صفورا مختارزاده، 1391، «بررسی تأثیر طرحهای توسعة شهری معاصر بر ساختار فضایی هستة تاریخی شمال شهر اصفهان»، فصلنامة مطالعات شهری، سال اول، شمارة 5، صص 3-12. عباسزادگان، مصطفی، 1381، «روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری با نگاهی به شهر یزد»، فصلنامة مدیریت شهری، سال سوم، شمارة 9، صص 63-74. علیالحسابی، مهران و آرمین جدی یگانه، 1390، «قابلیت پیادهمحوری در فضاهای شهری»، دوفصلنامة جستارهای شهری، شمارة 36، صص 96-105. لطفی، سهند و هدی بختیاری، 1392، «ساماندهی نظام حرکتی در بافت محلههای شهری از طریق تحلیل اتصالپذیری در نهضت نوشهرسازی و با بهرهگیری از روش چیدمان فضا مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر کاشمر»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، سال دوم، شمارة 9، صص 3-15. رفیعیان، مجتبی، صدیقی، اسفندیار و مرضیه پورمحمدی، 1390، «امکانسنجی ارتقای کیفیت محیط از طریق پیادهراهسازی محورهای شهری مورد: محور خیابان ارم بخش مرکزی شهر قم»، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال سوم، شمارة 11، صص 41-56. مدنیپور،علی، 1379، «طراحیفضایشهری؛نگرشیبرفراینداجتماعی-مکانی»،ترجمةفرهادمرتضایی،شرکتپردازشوبرنامهریزیشهری،تهران. معاونتشهرسازیومعماری شهرداریقم، 1395، نقشۀ اتوکدی شهر قم. روشنی، مهدی و آرش ثقفی اصل، 1395، «تحلیل تطبیقی ساختار اصلی شهر تبریز از اواخر دوره قاجار تا معاصر با استفاده از تکنیک چیدمان فضایی»، فصلنامة معماری و شهرسازی ایران، سال هفتم، شمارة 12، صص 57-72. Baran, G. et al., 2008, Risk Factors for Nosocomial Imipenem-Resistant Acinetobacter Baumannii Infections, International Journal of Infectious Diseases, Vol. 12, No. 1, PP. 16-21. The Space Syntax, 2010, Berkeley Pedestrian Master Plan Report:Walkability, Movement and Safety for the City of Berkeley, Space Syntax Limited, London, England. Charalambuos, N., and Magda M., 2012, Space Syntax: Spatial Integration Accessibility and Angulat Segment Analysis by Metric Distance (Asamed), Accessibility Instruments for Planning Practice, Cost Office: 57-62. Dhanani, A., Tarkhanyan, L., and Vaughan, L., 2017, Estimating Pedestrian Demand for Active Transport Evaluation and Planning, Transportation Research Part A: Policy and Practice, Vol. 13, No. 103, PP. 54-69. Friedrich, E., Hillier, B., and Chiaradia, A., 2009, Using Space Syntax to Understand Spatial Patterns of Socio-Environmental Disorder, Proceedingsof the 7th International Space Syntax Symposium, Stockholm. Helbich, M. et al., 2016, Natural and Built Environmental Exposures on Children's Active School Travel: A Dutch Global Positioning System-Based Cross-Sectional Study, Health and Place, Vol. 39, No. 39, PP. 101-109. Hillier, B., 2007, Space is the Machine: A Configurational Theory of Architecture, Cambridge University Press, Cambridge.UK. Hillier, B. et al., 1993, Natural Movement: Or, Configuration and Attraction in Urban Pedestrian Movement, Environment and Planning B: Planning and Design, Vol. 20, No. 1, PP. 29-66. Doi: 10.1068/B200029. Hillier, B., and Hanson, J., 1984, the Social Logic of Space, Newyork, Cambridge University Press. Jeong, S, Lee, T, and Ban, Y., 2015, Characteristics of Spatial Configurations in Pyongyang, North Korea, Journal of Habitat International, Vol.47, PP. 148-157. Karimi, K., 1997, the Spatial Logic of Organic Cities in Iran and the United Kingdom, Space Syntax First International Symposium, Proceeding Vol.1 Comparative Cities, London. (In Persian) Koohsari, M. J. et al., 2016, Street Network Measures and Adults' Walking for Transport: Application of Space Syntax, Health and Place, Vol. 38, No. 38, PP. 89-95. Mansouri, M., and Ujang, N., 2016, Tourist’expectation and Satisfaction Towards Pedestrian Networks in the Historical District of Kuala Lumpur, Malaysia, Asian Geographer, Vol. 33, No. 1, PP. 35-55. Min, S., Kim, Ch., and Kim, Y., 2012, The Impacts of Spatial Configuration and Merchandising on the Shopping Behavior in the Complex Commercial Facilities, Proceedings: Eighth International Space Syntax Symposium,Santiago De Chile. Mohamed, A. et al., 2013, the Socio-Economic Implications of the Spatial Configuration in Greater Cairo Metropolitan Area, Proceedings of the Ninth InternationalSpace Syntax Symposium, Seoul. Önder, D. E., and Gigi, Y., 2010, Reading Urban Spaces by the Space-Syntax Method: A Proposal for the South Haliç Region, Cities, Vol. 27, No. 4, PP. 260-271. Penn, A., 2001, From Isovist to Visibility Graph: A Methodology for the Analysis of Architecture Space, Environment and Planning B: Planning and Design, Vol. 28, No. 1, PP. 103-121. Rodriguez, C. et al., 2012, The Relationship of Spatial Configuration and Socio-Economic Conditions Sao Paulo, Brazil, Proceedings of the Eighth International Space SyntaxSymposium, Santiago De Chile. Sharmin, S., and Kamruzzaman, M., 2017, Meta-Analysis of the Relationships between Space Syntax Measures and Pedestrian Movement, Transport Reviews, 1-27. Steiner R. et al., 2004, Future Directions for Multimodal Areawide Level of Service Handbook: Research and Development, The Florida Department of Transportation, Office of Systems Planning, Contract BC-345-78. Zampieri, F. L., Rigatti, D., and Ugalde, C., 2009, Evaluated Model of Pedestrian Movement Based on Space Syntax, Performance Measures and Artificial Neural Nets, In Proceedings of the 7th International Space Syntax Symposium (PP. 1-8). Abbaszadegan, M., 2002, The Method of Space Syntax in the Urban Design Process, Urban Management Journal, Vol. 3, No. 9, PP. 63-74. (In Persian) Alalhesabi, M., and Jeddie Yeganeh, A., 2011, Capability of Pedestrian Movement in Urban Spaces, Journal of Urban Topics, No. 36: 96-105. (In Persian) Habibi, S. M., 1998, Urban Design Process, Tehran University Press, Tehran. (In Persian) Haghi, M. R., Izadi, M. S., and Rumi, A., 2014, Evaluation and Comparison of Two Walking and Walking Directions in Urban Centers in Central City of Hamedan, Case Study: Central Texture Of Hamedan City, Journal of Urban Studies, Vol. 4, No. 13, PP. 17-31. (In Persian) Jafari Bahman, M. A., and Khanian, M., 2011, Problem Solving Comprehensive Plans from the Point of View of Behavior and Comparing Them with the Existing Situation by the Method of Space Arrangement, Armanshahr Journal, Vol. 5 No. 9, PP. 285-295. (In Persian) Jamshidi, M., and Mokhtarzadeh, S., 2010, Application of Space Syntax in Analyzing the Spatial Structure of Worn-Out Fabrics, The Urban Topics Journal, No. 35, PP. 76-83. (In Persian) Lotfi, S., and Bakhtiari, H., 2013, Organizing the Movement in the Context of Urban Neighborhoods by Analyzing the Connectivity Using The Space Syntax Method, Case Study: Central Texture of Kashmar City, Journal of Urban Studies, Vol. 2, No. 9, PP. 3-15. (In Persian) Madani Pour, A., 2000, Urban Space Design, an Attitude to the Social-Spatial Process, Translation: Farhad Mortazai, Urban Planning and Processing Co., Tehran. (In Persian) Mohammadian Mosammam, H. et al., 2016, Prioritization of the Pedestrianization of the Paths around the Shrine of Masoumeh, Urban Landscape Research, No. 5. (In Persian) Rafieiyan, M., Esfandiar S., and Pourmohammadi, M., 2011, Feasibility Study of Improving the Quality of the Environment Through the Pedestrianization of Urban Axis Case Study: Central City of Qom, Urban and Regional Studies 11. (In Persian) Municipality Of Qom, Department of Urban Planning and Architecture, Qom, 2016, Autocad Map of Qom City. (In Persian) Roshani, M., and Saghafi Asl, A., 2016, Comparative Analysis of the Main Structure of Tabriz City from Late Qajar to Contemporary Using Spatial Arrangement Technique, Iranian Journal of Architecture and Urban Planning, No.12. (In Persian) Sadeghi, S., Ghaleh Noyi, M., and Mokhtarzadeh, S., 2012, Investigating the Impact of Contemporary Urban Development Projects on the Structure of The Historical Core of North of Isfahan, Journal of Urban Studies, Vol. 1. No. 5, PP. 3-12. Sajjad Zadeh, H., Izadi, M. S., Haghi, M. R., 2016, Relationship between Spatial Configuration and Environmental Variables in Informal Settlements. Case Study: Hesar Neighborhood, Hamadan City, Journal of Fine Arts, Architecture and Urban Arts, Vol. 21, No. 3, PP. 15-26. (In Persian) Sandiego Regional Planning Organization, 2009,. Planning and Design for Pedestrians; Urban Design Guidelines, Tahan Publications: Tehran. (In Persian) Soltanifard, H. Hataminejad, H. Abbaszaegan, M. Puorahmad, A., 2013, Analysis of the Metamorphism of the Spatial-Physical Structures of the Iranian-Islamic City, Case Study: Sabzevar City, Iranian-Islamic Quarterly, Vol. 4, No. 14, PP. 14-21. (In Persian) Soltanifard, H., and Sayed Moradi, Z. S., 2016, Metamorphosis of Grand Mosque in Spatial Configuration of Islamic City, Case Study: Grand Mosque of Sabzevar, Quarterly Journal of Islamic Architectural Studies, Vol. 4, No. 11, PP. 107-125. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 923 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,576 |