پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,975,736 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,648,121 |
الگوی تفاوت جنسی مرگ و میر در ایران طی سالهای 1385ـ1394 | ||
| زن در توسعه و سیاست | ||
| مقاله 6، دوره 16، شماره 3، مهر 1397، صفحه 415-438 اصل مقاله (330.33 K) | ||
| نوع مقاله: کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2018.262595.1007462 | ||
| نویسندگان | ||
| عباس عسکری ندوشن* 1؛ محمد ساسانی‌پور2؛ مجید کوششی3؛ اردشیر خسروی4 | ||
| 1دانشیار جمعیت‌شناسی دانشگاه یزد | ||
| 2دانشجوی دکتری جمعیت‌شناسی دانشگاه یزد | ||
| 3استادیار جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران | ||
| 4استادیار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی | ||
| چکیده | ||
| چرخة عمر و سبک زندگی متفاوت مرد و زن در جمعیتهای انسانی همواره تفاوتهای جنسیتی مهمی را در مرگ دو جنس پدید آورده است. مطالعة حاضر، الگوهای علت‌ـ سن شکاف جنسی مرگومیر در ایران و روند تحولات آن را در ایران طی یک دهة اخیر بررسی میکند. دادههای مطالعه، از سامانة ثبت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شده و پس از ارزیابی و تصحیح به روش تعدیل‌شده براس‌ـ تراسل و روش بنت‌ـ هوریوشی مورد استفاده قرار گرفته است. یافته‌ها نشان میدهد تفاوت جنسی امید زندگی در سال 1385 حدود 5/3 سال بوده که در سال 1390 به 9/2 سال کاهش یافته و سپس با اندکی افزایش در سال 1394 به 3 سال رسیده است. در طول دورة مطالعه‌شده، حدود 80 درصد از تفاوت جنسی مرگومیر مربوط به تفاوتهای مرگومیر مردان و زنان در سنین 20 تا 64 سالگی بوده است. حوادث غیرعمدی در هر سه دوره نقشی مسلط در شکاف جنسی مرگومیر داشتند، اما سهم آن در طول زمان کاهش یافته و از 60 درصد به حدود 42 درصد در فاصلۀ سالهای 1385 تا 1394 رسیده است. درمقابل، در این دوره، نقش بیماریهای قلبی عروقی در تبیین فزونی امید زندگی زنان نسبت به مردان، از 9 درصد به 20 درصد و نقش سرطان‌ها از 10 درصد به 15 درصد افزایش یافته است. مطالعة تفاوت جنسی در علل مرگومیر میتواند ضمن نشان‌دادن ظرفیتهای کاهش مرگومیر مردان، به شناسایی نقاط بحرانی مرگومیر زنان بر‌حسب علت و سن نیز کمک کند. بر این مبنا، میتوان با تمرکز برنامهریزیهای بهداشتی و پیشگیری از بیماریها در جهت مشخص، تفاوت جنسی مرگومیر را کاهش داد و درضمن، امید زندگی در هر دو جنس را بهبود بخشید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امید زندگی در بدو تولد؛ جنس؛ بیماریهای قلبی عروقی؛ حوادث غیرعمدی؛ سرطان‌ها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Patterns of Sex Differences in Mortality in Iran, 2006-2015 | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abbas Askari-Nodoushan1؛ Mohammad Sasanipour2؛ Majid Koosheshi3؛ Ardashir Khosravi4 | ||
| 1Associate Professor in Demography, Faculty of Social Sciences, Yazd University | ||
| 2PhD Student in Demography, Yazd University, Iran | ||
| 3Assistant Professor of Demography, University of Tehran, Iran | ||
| 4Assistant Professor, Ministiry of Health and Medical Education | ||
| چکیده [English] | ||
| The different life cycles and lifestyles of men and women in human society have always led to significant gender differences in the mortality. So far, the studies on the gender gap in mortality are mostly carried out in western countries, and it is under research in Iran. The present study examines the patterns of cause-by-age gender gap in mortality in Iran over the last decades. Data of this research were adopted from the Ministry of Health and Medical Education and have been used after evaluation by the modified Brass-Trussell method and the Bennett-Horrurichi method. The findings show that the gap in life expectancy between male and female was about 3.5 years in 2006. This value is decreased to 2.9 and 3.0 years in 2011 and 2015, respectively. During the study period, about 80% of the gender gap in mortality was due to mortality differences between male and female aged 20-64 years old. The unintentional events in all three periods played a dominant role in the mortality of sex differences, but its share has declined significantly over time, with its contribution from 60% to around 42% between 2006 and 2015. By contrast, during this period, the role of cardiovascular disease has increased from 9% to 20% in explaining the mortality gap and the role of cancer rose from 10% to 15%. Examining the sex differences in death causes, in addition to showing the capacity to reduce men death, can be used to identify the critical points of women mortality by age and cause. By focusing on health planning and disease prevention in a specific direction, the sex differences in mortality can be decreased and also the life expectancy increased for both m,en and women. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| life expectancy at birth, Sex, Mortality, cardiovascular disease, unintentional accident | ||
| مراجع | ||
|
[1] امانی، فیروز و دیگران (1388). «روند تغییرات شاخص مرگومیر در ایران طی سالهای 1350ـ1386»، مجلة دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، ش3، ص 210ـ 217. [2] عینی زیناب (1393). پیش‌بینی میزانهای مرگومیر تا افق زمانی ۱۴۲۰. پژوهشکدة آمار. [3] کمیجانی، اکبر؛ کوششی، مجید؛ نیکان، لیلی (1392) «برآورد و پیش‌بینی نرخ مرگومیر در ایران با استفاده از مدل لی‌ـ کارتر»، پژوهش‌نامة بیمه، ش 4، ص 1ـ25. [4] کوششی، مجید؛ ساسانی‌پور، محمد (1390). «مطالعة سهم حوادث غیرعمدی در مرگومیر کشور در سال 1385 و پیامدهای جمعیتی آن»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ش 11، ص 85ـ113. [5] میرزایی، محمد؛ قدرتی، شفیعه (1390). «سطح و الگوی مرگومیر در ایران با تأکید بر علل مرگ 1387»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ش 12، ص 47ـ75. [6] میرزایی، محمد؛ ساسانی‌پور، محمد؛ محبی میمندی، مصیب (1391). «فزونی میزانهای مرگومیر مردان: تحلیل تفاوتهای جنسی مرگومیر با تأکید بر علل فوت در ایران»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ش 14. ص 7ـ28. [7] میرزایی، محمد (1380). «انتقال مرگومیر، اختلال در سلامتی و برنامه‌ریزی بهداشتی»، نامة علوم اجتماعی، ش18، ص 269ـ288. [8] یاوری و دیگران (1382). «اپیدمیولوژی علل مرگومیر و روند تغییرات آن در سالهای 1358 تا 1380 در ایران»، مجلة حکیم، ش3، ص 7ـ14. [9] Arriaga, E. E. (1984). ‘Measuring and explaining the change in life expectancies’. Demography, 21; PP 83ـ96. [10] Bennett, NG and S Horiuchi (1981). ‘Estimating the completeness of death registration in a closed population’, Population Index 47 (2): PP 07–221. [11] Christensen K., Kristiansen M., Hagen-Larsen H., Skytthe A., Bathum L., Jeune B., Andersen- Ranberg K., Vaupel J. W., Ørstavik K. H. (2000): ‘X-linked genetic factors regulate hematopoietic stem-cell kinetics in females’, Blood 95(7): PP 2449-2451. [12] DesMeules, M., Manuel, D. & Cho, R. (2004). ‘Mortality: life and health expectancy of Canadian women’. BMC Women's Health, 4, S9 [13] Ehiemua. S (2014). ‘Gender longevity: male / female disparity’. International Journal of Academic Research and Reflection. 2(3): PP 32ـ38. [14] Faulds, M.H. et al. (2012). ‘The diversity of sex steroid action: regulation of metabolism by estrogen signaling’. Journal of Endocrinology. 212 (1): PP 3ـ12. [15] Glei, D. A., & Horiuchi, S. (2007). ‘The narrowing sex differential in life expectancy in highـincome populations: effects of differences in the age pattern of mortality’. Population Studies, 61: PP 141ـ159. [16] Härtel. U (1988). ‘Differential mortality of males and females, exemplified by West Germany’. Soz Praventivmed. 33 (3): PP 135ـ9. [17] Institute and Faculty of Actuaries (2014). Longevity Bulletin: the gender edition. (Issue 5), Online available at: https://www.actuaries.org.uk/system/files/field/document/longevityـbulletinـv06ـweb%281%29.pdf [18] Kraemer, S. (2000). ‘The Fragile Male’. British Medical Journal, 321: PP 1609ـ1612. [19] Lopez, A. D. (1984). ‘Sex differentials in mortality’. WHO Chronicle, 38, PP 217ـ224. [20] Luy M. (2003). ‘Causes of male excess mortality: insights from cloistered populations’, Population and Development Review. 29(4): PP 647ـ676. [21] Luy, M and P. D Giulio. (2006). ‘The impact of health behaviors and life quality on gender differences in mortality’. MPIDR WORKING PAPER WP 2006ـ035. [22] McCartney, G., et al. (2011) ‘Contribution of smoking-related and alcohol-related deaths to the gender gap in mortality: evidence from 30 European countries’. Tobacco Control. 20 (11). PP 166-168. [23] Miller, G. H. & Gerstein, D. R. (1983). ‘The life expectancy of nonsmoking men and women’. Public Health Reports, 98, PP 343ـ349. [24] Nathanson C. A. (1984). ‘Sex differences in mortality’, Annual Review of Sociology. 10: PP 191ـ213. [25] Nilsson S., Carstensen J. M., Pershagen G. (2001). ‘Mortality among male and female smokers in Sweden. A 33 year follow up’, Journal of Epidemiology and Community Health. 55(11): PP 825ـ830. [26] Pampel F. C. (2003). ‘Declining sex differences in mortality from lung cancer in highـincome nations’, Demography 40(1): PP 45ـ65. [27] Preston S. H. (1970). ‘An international comparison of excessive adult mortality’, Population Studies. 24: PP 5ـ20. [28] Retherford, R. D. (1975). The Changing Sex Differential in Mortality. Westport, CT: Greenwood Press. [29] Sandiford. P (2009). ‘Getting back the missing men of Aotearoa: declining gender inequality in NZ life expectancy’. Journal Primary Health Care; 1(4): PP 270–277. [30] Smith D. W. E. (1989). ‘Is greater female longevity a general finding among animals? ’, Biological Review. 64: PP 1ـ12. [31] Tower, J & Arbeitman, M. (2009). ‘The genetics of gender and life span’. Journal of Biology 8 (38) [32] Trovato, F and Lalu, N. M (2001). ‘Narrowing sex differences in life expectancy. Regional variations, 1971ـ1991’, Canadian Studies in Population 28(1): PP 89ـ110. [33] Trovato, F., & Heyen, N. B. (2006). ‘A varied pattern of change of the sex differential in survival in the G7 countries’. Journal of Biosocial Science, 38: PP 391ـ401. [34] Waldron I. (1976). ‘Why do women live longer than men? ’, Social Science and Medicine 10: PP 349ـ362. [35] Waldron I. (1995). ‘Contributions of biological and behavioural factors to changing sex differences in ischemic heart disease mortality’, in: Lopez A. D., Caselli G., Valkonen T. (Ed.): Adult Mortality in Developed Countries. From Description to Explanation, Oxford: Clarendon Press: PP 161ـ178. [36] Waldron, I. (1985). ‘What do we know about causes of sex differences in mortality? A review of the literature’. Population Bulletin of the United Nations, 18, PP 59ـ76. [37] Wingard D. L. (1984). ‘The sex differential in morbidity, mortality, and lifestyle’, Annual Review of Public Health. 5: PP 433ـ458. [38] World Health Organisation. Regional office for Europe; European Health for All Databases. http://data.euro.who.int/hfadb/ Data extracted on 19 November 2013. [39] Yang. et al. (2012). ‘The changing gender differences in life expectancy in Korea 1970ـ 2005’. Social Science & Medicine 75. 1280ـ1287. [40] Zhang, X. H., Sasaki, S. & Kesteloot, H. (1995). ‘The sex ratio of mortality and its secular trends’. International Journal of Epidemiology, 24, 720ـ 729 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,549 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 932 |
||