
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,623 |
تعداد مقالات | 71,545 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,899,071 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,947,521 |
مروری بر کیمیای جابری، تولید آهن و فولاد در کتاب البرهان فی أسرار علم المیزان | ||
تاریخ علم | ||
مقاله 1، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 19، دی 1394، صفحه 147-173 اصل مقاله (903.8 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2018.245759.371426 | ||
نویسنده | ||
عماد شریف* | ||
دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
کتاب البرهان فی أسرار علم المیزان تألیف اَیدَمیر بن علی جِلدَکی حاوی شرح کتاب الحدید جابر بن حیان در واکنشها و طبع آهن، علم الإکسیر و علم المیزان و همچنین شامل توصیف مهمی از تولید تجاری آهن و فولاد است. جلدکی ضمن اقرار به پیروی از جابر، کلام او را غیر برهانی میداند و میکوشد این نقص را جبران کند. او از کیمیاگرانی چون ابوالقاسم عراقی، ابنامیل تمیمی و آپولونیوس تیانی مجعول و ابنارفع اندلسی نام میبرد و با روش رازی در استنزال آهن مخالفت میورزد و به تشریح سخن جابر در مورد ترازوی طبیعی برای اندازهگیری قدرت مغناطیسی میپردازد. او همچنین توصیفی از ساخت و عملکرد قطبنما ارایه میکند و سپس به توجیه طلسمات و خواص جادویی سنگها و گیاهان میپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
آلیاژ؛ آهن؛ استنزال؛ اکسیر؛ جابر؛ جلدکی؛ علم المیزان؛ فولاد؛ کیمیا؛ مغناطیس | ||
مراجع | ||
بیرونی، ابوریحان. (1374ش). الجماهر فی معرفة الجواهر. تصحیح یوسف الهادی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول. جابر ابن حیان. (1988م). تدبیر الإکسیر الاعظم. تصحیح پیر لوری. دمشق: المعهد العلمی الفرنسی للدراسات العربیة. جلدکی، ایدمر بن علی. نهایـة الطلب. نسخۀ خطی شمارۀ 31810 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. دفاع، علی عبداللّه. (1402ق). « علّامة الکیمیاء الجلدکی»، البحوث الإسلامیة، العدد 6، ص217-224. دمرداش، احمد سعید. (1959م). «تاریخ ما اهمله التاریخ الجلدکی»، رسالة العلم، العدد 4، ص324-344. رازی، ابوبکر محمد بن زکریا. (1371ش). المدخل التعلیمی. ترجمه و تصحیح و شرح حسنعلی شیبانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم. ـــــــــــــــ . (1349ش).کتاب الأسرار یا رازهای صنعت کیمیا. ترجمه و تصحیح و شرح حسنعلی شیبانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول. زیبق، مسلم. (1415ق). «من کنوز مخطوطات بمرکز جمعه الماجد: مخطوطات جلدکی فی علم الکیمیاء»، آفاق ثقافة و التراث، العدد6، ص84-89. سارتون، جرج. (1388ش). مقدمهای برتاریخ علم. ترجمۀ غلامحسین صدری افشار. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم. شادفر، شیرین. (1389ش). «جلدکی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج18،ص336-339. قره بلوط، علیالرضا. (2001م). معجم التاریخ التراث الإسلامی فی مکتبات العالم (الجزء الأول). ترکیا: قیصریه-دارالعقبه. کاتن، اف. آلبرت. (1370ش). مبانی شیمی معدنی. ترجمۀ منصور عابدینی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. لُوری، پییر. (1388ش).کیمیا وعرفان در سرزمین اسلام. ترجمۀ زینب پودینه آقایی و رضا کوهکن. تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول. هودسون، جان. (1374ش). تاریخ شیمی. ترجمۀ احمد خواجه نصیر طوسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. Al-Hassan, A. Y. (1978). “Iron and Steel Technology in Medieval Arabic Sources”, Journal for the History of Arabic Science, vol. 2(1). Aleppo. pp.31-52. Arberry, A. J. (1963). A Handlist of the Arabic Manuscripts. vol. V. Caley, E. R. (1926). “The Leyden Papyrus X. An English Translation with Brief Notes”, Journal of Chemical Education, vol. 3(10). pp 1149-1166. Craddock, P. T. (2007). “Cast Iron: the Elusive Feedstock of Crucible Steel”, Indian Journal of History of Science, vol. 42(4). pp 593-607. Feuerbach, A. (2007). “Production and Trade of Crucible Steel in Central Asia”, Indian Journal of History of Science, vol. 42(3). pp 319-336. Glick, Thomas F. (1999).“From the Sarton Papers: Paul Kraus and Arabic Alchemy”, Cronos, vol.2(2), pp 221-224. Holmyard, E. J. (1937). “Aidamir al-Jildakī”, Iraq, vol. 4(1). pp.47-53. Kraft, A. (2008). “The Discovery and History of Prussian Blue", Bulletin for the History of Chemistry, vol. 33(2). pp.61-67. Kraus, P. (1943). Jabir ibn Hayyan: Contribution à l'histoire des idees scientifiques dans l'Islam. Cairo. Rehder, J. E. (2000)., The Mastery and Uses of Fire: A Sourcebook on Ancient Pyrotechnology. McGill-Queen's University Press. Stapleton, H. E. (1953). “The Antiquity of Alchemy”, Ambix, vol. 5(1-2). pp. 1-43. Verhoeven, J. D., Pendray, A. H., & Dauksch, W. E. (1998). “The Key Role of Impurities in Ancient Damascus Steel Blades”, Journal of the Minerals, Metals and Materials Society. Vol. 50(9). pp.58-64. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 837 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,135 |