پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,949,007 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,620,581 |
بررسی اثربخشی روان‌درمانی مثبت نگر افسردگی با تأکید بر مفاهیم اسلامی | ||
| مجله ادیان و عرفان | ||
| مقاله 5، دوره 50، شماره 2، مهر 1396، صفحه 267-292 اصل مقاله (273.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2018.253806.629762 | ||
| نویسندگان | ||
| یاسمن عماد* 1؛ حبیب هادیان فرد2 | ||
| 1کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه شیراز | ||
| 2استاد گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| هدف: از آنجایی که افسردگی یکی از شایع ترین انواع اختلالات روانی میباشد، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روان درمانی مثبت نگر با تأکید بر مفاهیم اسلامی بر میزان افسردگی انجام شد. روش شناسی: طرح تحقیق از نوع نیمه تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد. در این پژوهش نمونه ای ۴۸ نفره از طریق نمونه گیری دردسترس، انتخاب گردید. گروه آزمایش، روان درمانی مثبت نگر با تأکید بر مفاهیم اسلامی را دریافت نمود؛ در حالی که گروه کنترل، هیچ نوع درمانی را دریافت نکرد. میزان افسردگی آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه ی افسردگی بک-۲ اندازه گیری شد و متعاقباً دوره ی پیگیری سه ماهه ای انجام گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس و آزمونهای آماری تی مستقل و تی وابسته استفاده شد. یافته های پژوهش: نتایج بدست آمده حاکی از آن است که روان درمانی مثبت نگر با تأکید بر مفاهیم اسلامی میتواند موجب کاهش میزان افسردگی شود (۳۷/۲۲۰=F ، ۰۱/۰>p) و این کاهش در طول زمان پایدار میباشد 2/75)=، ۰۱/۰>p) نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی روان درمانی مثبت نگر با تأکید بر مفاهیم اسلامی شایسته است توجه بیشتری از جانب متصدیان بهداشت روان به این درمان مبذول داشته شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| افسردگی؛ روان‌درمانی اسلامی؛ مثبتنگری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluating Efficacy of Positivist Psychotherapy on Depression Focusing on Islamic Concepts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Yasaman Emad1؛ Habib Hadianfard2 | ||
| 1M. A. in Clinical Psychology, Shiraz University | ||
| 2Professor of Clinical Psychology, Shiraz University | ||
| چکیده [English] | ||
| Since Depression is one of the most prevailed mental disorders, the present study was conducted seeking the effectiveness of positivist psychotherapy on depression with an emphasis on Islamic concepts. The research design is a semi-experimental pre-test-post-test with control group.The sample group was selected using convenience sampling method and included 48 patients. The experimental group undertook positivist psychotherapy focusing on Islamic concepts; while, the control group received no treatment. The research plan is of semi-experimental type with pre-test and post-test design. The samples’ depression level was measured using Beck Depression questioner-II and a 3-month follow-up period was conducted subsequently. The data were analyzed using the analysis of covariance and statistical dependent and independent T-tests. The results indicated that this type of psychotherapy focusing on Islamic concepts, could decrease the depression level (p<0.01, F= 220.37) and this decrease was constant in time (p<0.01, t= 2.75). Given the effectiveness of positivist psychotherapy with an emphasis on Islamic concepts, mental health providers are required to put more emphasis on the issue. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Positivist Psychotherapy, efficacy, Depression, Islamic Concepts, Mental Health | ||
| مراجع | ||
|
[۱] قرآن کریم [۲] اژدری‌فرد، مونا (۱۳۸۷). «بررسی تأثیر آموزش عرفان و معنویت بر سلامت روان دانشآموزان دختر پایه‌ی سوم دبیرستان‌های منطقه ۱۳ شهر تهران». پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن. [۳] اعتصامی‌نیا، حسن؛ ناروئی نصرتی، رحیم و احمدی، محمدرضا (۱۳۹۴). «رابطه جهتگیری مذهبی با سلامت روان و تحول اخلاقی». مجله روانشناسی دین، سال ۸، شماره ۱، صص ۱۱۵-۱۲۸. [۴] باقری، محمدعلی (1385). «پیش‌فرض‌ها، عناصر و بنای روانشناسی و روانپزشکی مبتنی بر قرآن». اخلاق در علوم و فناوری (ویژه‌نامه اخلاق پزشکی)، شماره ۱، صص 69-79. [۵] بشارت، محمدعلی؛ پورنگ، پریسا؛ صادق پورطبایی، علی و پورنقاش تهرانی، سعید (1387). «رابطه سبک‌های مقابله با استرس و سطوح سازش روانشناختی با فرآیند بهبود بیماران قلبی-عروقی». مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سال ۸، شماره ۶۶، صص 579-573. [۶] بهرامی دشتکی، هاجر (۱۳۸۵). «بررسی اثربخشی آموزش معنویت به شیوه‌ی گروهی بر کاهش افسردگی دانشجویان». پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. [۷] بهزادپور، سمانه؛ مطهری، زهرا سادات و سهرابی، فرامرز (۱۳۹۴). «نقش دین‌داری و تابآوری در پیشبینی استرس زناشویی مادران دارای فرزندان پسر با اختلال نارسایی توجه بیش‌فعالی». فصلنامه افراد استثنایی، سال ۵، شماره ۱۸، صص ۷۱-۸۷. [۸] پوردرویش، اصغر و فتاحی، زکیه (۱۳۹۶). «چشمانداز روانشناسی مثبتنگر و دین در زمینه مفهوم شادی با تاکید بر دین اسلام». پنجمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی، آسیبهای اجتماعی و فرهنگی، ایران، تهران، صص ۱۳۴-۱۱۵. [۹] حسین‌چاری، مسعود و دهقانی، یوسف (1387). «پیشبینی میزان اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری». پژوهش در نظام‌های آموزشی، شماره 4، صص 63-75. [۱۰] حسین‌چاری، مسعود و محمدی، مژگان (۱۳۹۰). «پیشبینی تابآوری روانشناختی بر اساس اعتقادات مذهبی در دانشجویان شهری و روستایی». مجله روانشناسی معاصر، سال ۲، شماره ۶، صص ۴۵-۵۶. [1۱] حسینی بیرجندی، سید مهدی (1375). مشاوره و راهنمایی در تعلیم و تربیت اسلامی. تهران، امیرکبیر. [۱۲] خدایاری‌فرد، محمد (۱۳۷۹). «کاربرد مثبتنگری در روان‌درمان‌گری با تأکید بر دیدگاه اسلامی». نشریه روانشناسی و علوم تربیتی، شماره ۳۰، صص ۱۴۰-۱۶۴. [۱۳] خدایاری‌فرد، محمد؛ غباری‌بناب، باقر؛ اکبری زردخانه، سعید؛ زمان‌پور، عنایت‌اله؛ درخشان، مریم و موسوی، سمیراالسادات (۱۳۹۳). «مقیاس مثبتنگری ایرانیان: ساخت و استانداردسازی». فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، سال ۵، شماره ۴، صص ۱۰۳-۱۳۰. [۱۴] خواجه موگهی، ناهید؛ بهروزیان، فروزان؛ قنواتی، فروغ (۱۳۸۸). «بررسی رابطه ناامیدی با خودکشی در بیماران با اختلال های خلقی». مجله علمی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، سال ۴، شماره ۸، صص 413-40۷. [۱۵] دابسون، کیت استفان؛ محمدخانی، پروانه (1386). «مختصات روانسنجی پرسشنامه افسردگی بک-2 در مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی در دوره بهبودی نسبی». توانبخشی، شماره ۲۹، صص 86-80. [۱۶] دستغیب، سید عبدالحسین (۱۳۹۴). گناهان کبیره. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [۱۷] سیدرضی، محمد (۴۰۶ ق). نهج البلاغه. ترجمه سید جعفر شهیدی (۱۳۶۸)، تهران، انتشارات علمی فرهنگی. [۱۸] شاد دل، فرشاد؛ نوربالا، احمدعلی (1383). «شواهد پژوهشی دربارة تأثیر اعتقادات مذهبی فرد در کاهش ابتلا به افسردگی». مجله دانشور، سال ۴، شماره ۱۳، صص 25-30. [۱۹] شمسی‌خانی، سهیلا؛ ره‌گوی، ابوالفضل؛ فلاحی خشکناب، مسعود و رهگذر، مهدی (1385). «تاثیر آموزش حل مسئله بر مهارت مقابلهای افراد اقدام‌کننده به خودکشی». پژوهش پرستاری، شماره ۳، صص 29-31. [۲۰] عبادی، ندا و فقیهی، علینقی (۱۳۸۹). «بررسی اثربخشی آموزش مثبتنگری در افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز». مجله روانشناسی و دین، سال ۲، شماره ۳، صص ۶۱-۷۴. [۲۱] عبدی، حمزه؛ پسندیده، عباس و غروری، سیدمحمد (۱۳۹۳). «الگوی نظری تنظیم رغبت بر اساس مفهوم زهد اسلامی». فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، شماره ۷۳، صص ۴۲-۵۸. [۲۲] علامه مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۳۶۳). بحارالأنوار. ج ۱۵، ترجمه ابوالحسن موسوی همدانی، تهران، انتشارات حضرت ولی عصر (عج). [۲۳] عماد، یاسمن (۱۳۸۹). «روان‌درمانی اسلامی افسردگی». کنفرانس منطقه‌ای سلامت‌پژوهی در قرآن کریم، ایران، یاسوج، صص ۳۶۹-۳۹۱. [۲۴] عماد، یاسمن (۱۳۹۱). «پیشبینی خطر خودکشی در دانشجویان بر مبنای جنسیت، وضعیت تاهل، راهبردهای مقابلهای، جهتگیری مذهبی و میزان افسردگی». پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه شیراز. [۲۵] فرنام، علی و حمیدی، محمد (۱۳۹۵). «اثربخشی آموزش مثبتنگری در افزایش امید با تاکید بر قرآن و آموزههای اسلامی». فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال ۶، شماره ۲۲، صص ۴۶-۲۳. [۲۶] فرنام، علی و مددی زاده، طاهره (۱۳۹۶). «اثربخشی آموزش مثبتنگری بر حالتهای روانشناختی مثبت (توانمندیهای منش) دانشآموزان دختر دبیرستانی». پژوهشنامه روانشناسی مثبت، سال ۳، شماره ۱، صص ۷۵-۶۱. [۲۷] فقیهی، علینقی (1380). «نقش شناخت‌درمانگری در درمان افسردگی با تأکید بر منابع اسلامی». اولین همایش بین‌المللی نقش دین در بهداشت روان، ایران، تهران، صص ۲۳۱-۲۴۲. [۲۸] فقیهی، علینقی؛ غباری‌بناب، باقر؛ قاسمی‌پور، یداله (1386). «مقایسه الگوی چندوجهی اسلامی با مدل شناختی بک در درمان افسردگی». دوفصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، سال ۱، شماره ۱، صص 69-86. [۲۹] قرایتی، محسن (۱۳۸۳). تفسیر نور. تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. [۳۰] کاویانی، محمد و پناهی، علیاحمد (۱۳۹۳). مفاهیم روانشناختی در قرآن. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. [۳۱] کلانتری هرمزی، آتوسا؛ عسلی طالکوئی، سکینه و مرادی لیاولی، قاسم (۱۳۹۴). «پیشبینی تابآوری روانشناختی بر اساس میزان پایبندی مذهبی در زنان متأهل». فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، شماره ۵، صص ۱۱۹-۱۳۸. [۳۲] کلانتری، مهرداد؛ نوروزی، علی؛ بختیار نصرآبادی، حسن علی؛ دهباشی، مهدی؛ احمدی، سید احمد (1384). «طرح اندیشه اسلامی در روانشناسی بالینی- افسردگی». دانشنامه مجازی، شماره ۱، صص 145-146. [۳۳] لورد، پاتریک (1384). روان‌درمانی در روانشناسی اسلامی. ترجمه محمد وحیدی مطلق، تهران، پیوند نو. [۳۴] مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴ ق). بحارالانوار الجامعهی لدُرر اخبار ائمه الاطهار (ع). المکتبه الاسلامیه، ترجمه محمد محمدی، قم، افق. [۳۵] محمدزاده، جهانشاه (1390). «بررسی میزان شیوع افسردگی و علایم آن در دانشجویان دانشگاه ایلام». مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، سال ۱۹، شماره ۲، صص 71-76. [۳۶] مقیمی‌زاده، آناهیتا (1380).« اسلام‌درمانی برای افسردگی». اولین همایش بین‌المللی نقش دین در بهداشت روان، ایران، تهران، صص ۲۲۱-۲۳۴. [۳۷] مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۸). قرآن کریم و شرح آیات منتخب. قم، اسوه. [۳۸] موسوی، سید غفور؛ شیخ سجادیه، حسین؛ رحیمی، حجت‌ا...؛ فرهمند، محمد؛ ابراهیمی، امرا...؛ یعقوبی، محمد (1380). «رابطه نحوه به‌پاداری نماز با اختلال افسردگی اساسی». اولین همایش بین‌المللی نقش دین در بهداشت روان، ایران، تهران، صص ۳۰۱-۳۱۲. [۳۹] مولایی، مهری؛ جانی، ستاره؛ محمدعلیلو، مجید و پوراسمعلی، اصغر (۱۳۹۴). «کارآمدی شناخت‌درمانی مذهب‌محور بر کاهش نشانه‌های روانشناختی بیماران مبتلا به سرطان». مجله روانشناسی و دین، سال ۸، شماره ۱، صص ۸۶-۹۸. [۴۰] وست، ویلیام (۱۳۸۷). روان‌درمانی و معنویت. ترجمه شهریار شهیدی و سلطان‌علی شیرافکن، تهران، رشد. [۴۱] Campbell- Sills, L., Cohan, S., & Stein, M. B. (2006). “Relationship of resilience to personality, coping and psychiatric symptoms in young adults”. Behavior Research and Therapy, Vol. 44, pp. 585-599. [۴۲] Bush, R. C. (1982). The religious world: communities of faith. New York: Macmillan Publishing Co. [۴۳] Fernandez, G. P. (2004). Encyclopedia of religion and war. New York & London: Rutledge.
[۴۴] Elkins, D. N. (1999). “Spirituality: it is what missing in mental health”. Psychology Today, Vol. 2, pp. 45-48.
[۴۵] Kasen, S., Wickramaratne, P., & Weissman, M. M. (2012). “Religiosity and resilience in persons at high risk for major depression”. Psychological Medicine, Author Manuscript, NIH Public Access.
[۴۶] Akline, O. (1998). “Healing from spirituality and mental health”. Advances in Psychiatric Treatment, Vol. 8, pp. 235-254.
[۴۷] Bolier, L., Haverman, M., Westerhof, G. J. & Riper, H. (2013). “Positive psychology interventions: a meta-analysis of randomized controlled studies”. BMC Public Health, Vol. 13, pp. 119-139. [۴۸] Winter, U. (2009). “The psychological outcome of religious coping with stressful life events in a Swiss sample of church attendees”. Psychotherapy and Psychosomatics, Vol. 78, No. 4, pp. 240-247.
[۴۹] Bicer, S. (2005). “Religious commitment and mental health and moral development”. Journal of The Indian Academy of Applied Psychology, Vol. 52, pp. 66-68.
[۵۰] Sin, N. L. & Lyubomirsky, S. (2009). “Enhancing well‐being and alleviating depressive symptoms with positive psychology interventions: a practice‐friendly meta‐analysis”. Journal of Clinical Psychology, Vol. 65, No. 5, pp. 467-487.[۵۱] Lopez-Gomez, I., Chavez, C., Hervas, G. & Vazquez, C. (2017). “Comparing the acceptability of a positive psychology intervention versus a cognitive behavioural therapy for clinical depression”. Clinical Psychology and Psychotherapy, Vol. 24, No. 5, pp. 1029-1039. [۵۲] Akhtar, M. & Hammond, P. (2012). Positive psychology for overcoming depression: self-help strategies for happiness, inner strength and well-being. London, Watkins Publishing, PDF e-book.
[۵۳] Meyers, M. C., Woerkom, M. V. & Bakker, A. (2012). “The added value of the positive: a literature review of positive psychology interventions in organizations”. Europian Journal of Work and Organizational Psychology, Vol. 22, No. 5, pp. 618-632. [۵۴] Mac, V. W. M. & Chan, C. K. Y. (2017). “Effects of cognitive-behavioural therapy (CBT) and positive psychology interventions (PPI) on female offenders with psychological distress in Hong Kong”. Criminal Behaviour and Mental Health, Vol. 28, No. 2, pp. 158-173. [۵۵] Schotanus-Dijkstra, M., Pieterse, M. E., Drosaert, C. H. C., Walburg, J. A. & Bohlmeijer, E. T. (2017). “Possible mechanisms in a multicomponent email guided positive psychology intervention to improve mental well-being, anxiety and depression: a multiple mediation model”. The Journal of Positive Psychology. DOI: 10.1080/17439760.2017.1388430.
[۵۶] Shapira, L. B. & Mongrain, M. (2010). “The benefits of self-compassion and optimism exercises for individuals vulnerable to depression”. The Journal of Positive Psychology, Vol. 5, No. 5, pp. 555-578. [۵۷] Lambert, N. M., & Dollahite, D. C. (2008). “The threefold cord: marital commitment in religious couples”. Journal of Family Issues, Vol. 29, pp. 592-614.
[۵۸] Simoni, J. M. (2002). “Spirituality and psychological adaptation among women with HIV/AIDS: implications for counseling”. The Journal of Counseling Psychology, Vol. 49, pp. 139-148.
[۵۹] Delgado-Guay, M. O. (2011). “Spirituality, religiosity and spiritual pain in advanced cancer patients”. The Journal of Pain and Symptom Management, Vol. 41, pp. 986-994.
[۶۰] Hood, R. W., Hill, P. C., & Spilka, B. (2009). The psychology of religion. NewYork & London: The Gilford Press.
[۶۱] Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown, G. K. (2000). Manual for the Beck Depression Inventory-II. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.
[۶۲] Alport, G. W. (1966). “Religious context of prejudice”. Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 5, No. 12, pp. 7-21.
[۶۳] Schneidman, E. (1993). Suicide as psychache: a clinical approach to self-destructive behavior. Northvale., NJ: Jason Aronson.
[۶۴] Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and coping: theory, research, practice. New York, London: The Guilford Press.
[۶۵] Carver, C. S. (1997). “You want to measure coping but your protocol’s too long: consider the Brief COPE”. International Journal of Behavioral Medicine, Vol. 4, pp. 92-100.
[۶۶] Beck, A. T., Rush, A. J., Shaw, B., & Emery, G. (1967). Cognitive therapy of depression. New York: The Guilford Press.
[۶۷] Bidjerano, T. (2005). “Gender difference in self-regulation learning”. Annual Meeting of The Northeastern Educational Research Association, 36th.
[۶۸] Kring, A. M., & Gordon A. H. (1998). “Sex differences in emotion: expression, experience, and physiology”. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 74, No. 3, pp. 686-703.
[۶۹] Barrett, L. F., Robin, L., Pietromonaco, P. R., & Eyssell, K. M. (1998). “Are women the “more emotional” sex? evidence from emotional experiences in social context”. Cognition and Emotion, Vol. 12, No. 4, pp. 555-578. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,193 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 700 |
||