سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,229
تعداد مقالات67,748
تعداد مشاهده مقاله115,090,323
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,838,188
رهنما, محمدرحیم, شاکرمی, کیان, عباسی, حامد. (1397). شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا. , 10(1), 139-166. doi: 10.22059/jtcp.2018.254262.669854
محمدرحیم رهنما; کیان شاکرمی; حامد عباسی. "شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا". , 10, 1, 1397, 139-166. doi: 10.22059/jtcp.2018.254262.669854
رهنما, محمدرحیم, شاکرمی, کیان, عباسی, حامد. (1397). 'شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا', , 10(1), pp. 139-166. doi: 10.22059/jtcp.2018.254262.669854
رهنما, محمدرحیم, شاکرمی, کیان, عباسی, حامد. شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا. , 1397; 10(1): 139-166. doi: 10.22059/jtcp.2018.254262.669854

شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا

مجله علمی " آمایش سرزمین "
مقاله 7، دوره 10، شماره 1، فروردین 1397، صفحه 139-166    اصل مقاله (1.07 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2018.254262.669854
نویسندگان
محمدرحیم رهنما1؛ کیان شاکرمی* 2؛ حامد عباسی3
1استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
چکیده
تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل ساختاری به‌دنبال ارائۀ سناریوهای محتمل‌ پیش رو برای توسعۀ استان البرز در افق 1410 است. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز تحقیق با مطالعۀ سند توسعۀ آمایش سرزمینی و به روش پیمایشی (پرسش‌نامه) و مصاحبه با کارشناسان در چارچوب مدل دلفی جمع‌آوری شده است. نمونۀ آماری تحقیق، 30 نفر از کارکنان نهادهای مرتبط و پژوهشگران شهری- منطقه‌ای بوده است.  برای تحلیل داده از روش تحلیل اثر متقابل متغیرهای نرم‌افزار MICMAC و برای تدوین سناریوها از نرم‌افزار  Morphol استفاده ‌شده است. نتایج نشان داد «مسئلۀ منابع آبی و خشک‌سالی»، «نابودی باغات استان به دلیل گسترش بی‌رویۀ ساخت‌وساز» و مسئلۀ مربوط به «تولیدات صنعتی، افزایش آلودگی‌های محیطی و فرسودگی کارخانه‌ها در افق 1410» با 3 تکرار سناریوی فاجعه در سناریوهای تدوین‌شده و 3 تهدید جدی و اساسی برای توسعۀ استان البرز تا افق 1410 هستند؛ اما قابلیت، هم‌جواری با استان تهران و استفاده از ظرفیت‌های جمعیتی، اقتصادی و... آن، در هر ۳ سناریو به‌عنوان سناریوی مطلوب شناسایی شد. همچنین در همۀ سناریو، قابلیت‌های «صنایع بزرگ و استراتژیک» و «گردشگری استان» دارای بیشترین سناریوهای بینابین شناسایی شد و این موضوع نشان‌دهندۀ اهمیت این قابلیت‌ها در توسعۀ استان در افق طرح است.
کلیدواژه‌ها
استان البرز؛ برنامه‌ریزی منطقه‌‌ای؛ توسعه؛ سناریونگاری
عنوان مقاله [English]
Identifying and Analyzing the Influence of Driving Forces on the Regional Development of Alborz Province with the Scenario-Based Planning Approach
نویسندگان [English]
Mohammad Rahim Rahnama1؛ Kiyan Shakarami2؛ Hamed Abbasi3
1Professor, Faculty of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2Ph.D. Student, Faculty of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3Assistant Professor, Faculty of Geography and Urban Planning, University of Lorestan, Khoramabad, Iran
چکیده [English]
The present study uses a structural analysis method to seek out the most likely scenarios for the development of Alborz province on the horizon of 2032. The required data and information for the research have been collected through a territorial development study (Survey Questionnaire) as well as expert interviews within the framework of the Delphi model. The statistical samples of the study were 30 employees of relevant institutions and urban-regional researchers. For data analysis, MICMAC software has been used to analyze the interactions of variables, and Morphol software has been used to compile scenarios. Finally, the results showed that the issue of water resources and drought, and the issue of the destruction of gardens of the province are due to the irregularity of construction. Similarly, the issue of industrial production, environmental pollution increase, and the burnout of factories in the horizon of 2032, with three replications of the catastrophe scenario in the developed scenarios are three serious and major threats for the development of Alborz province up to the horizon of 2032. Nonetheless, the capability of being at the neighborhood of Tehran province and the use of demographic, economic, and other capacities of Tehran province in all three scenarios were identified as the desirable scenarios. Also, in each of the three scenarios, the capabilities of the "big and strategic industries" and "province tourism" were identified as the most intermediate scenarios, which indicates the importance of these three capabilities in the development of the province in the horizon of 2032.
کلیدواژه‌ها [English]
Scenario, Regional Planning, Development, Alborz Province
مراجع
  1. بزاززاده، مهدی؛ داداش‌پور، هاشم و مطوف، شریف (1393). بررسی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای با رویکرد آینده‌نگاری منطقه‌ای، مطالعۀ موردی (استان آذربایجان غربی)، مجلۀ علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی، سال چهارم، شمارۀ دوم، (پیاپی 13)، صفحات 79-104.
  2. بهشتی، محمدباقر؛ زالی، نادر (1389)، شناسایی عوامل کلیدی توسعۀ منطقه‌ای با رویکرد برنامه‌ریزی بر پایۀ سناریو: مطالعۀ موردی آذربایجان شرقی، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 1، صفحات63-41.
  3. دانش‌نامه آینده‌پژوهی(1387). مؤسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
  4. ربانی، طاها (1391). روش تحلیل ساختاری، ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیرهای مؤثر بر آیندۀ موضوعات شهری، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی آینده‌پژوهی، تهران 26 بهمن 1391.
  5. رحیم‌آبادی، امیر امجد؛ فتح‌الهی، افسون (1387)، معرفی آینده‌نگاری: نیم‌نگاهی به تجربیات آغازین ژاپن، آلمان و ایران، فصلنامۀ تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، دورۀ 4، شمارۀ 17، صفحات 63-70.
  6. رنجبر حیدری، وحید، قربانی، ارسلان، سیمبر، رضا و حاجیانی، ابراهیم (1396). شناسایی و تبیین عوامل و پیشران‌های مؤثر بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس در افق ده‌ساله با بهره‌گیری از روش میک مک، فصلنامۀ آینده‌پژوهی دفاعی، سال اول، شمارۀ 2، صفحات37-7.
  7. رهنما، محمدرحیم؛ معروفی، ایوب (1393). تحلیل و بررسی سناریوهای توسعه فضایی- کالبدی شهر بوکان، فصلنامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 18، شمارۀ 3، صص 146-125.
  8. زالی، نادر؛ پور سهراب، آناهید (1396). آینده‌نگاری توسعه منطقه‌ای با رویکرد تلفیقی سناریونویسی و مدل تحلیلی SWOT مطالعه موردی: استان گیلان، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ بیست و یکم، شمارۀ سوم، صفحات220-189.
  9. زالی، نادر؛ عطریان، فروغ (1395). تدوین سناریوهای توسعه گردشگری منطقه‌ای بر اساس اصول آینده‌پژوهی (موردمطالعه: استان همدان). فصلنامۀ آمایش سرزمین، دورۀ هشتم، شمارۀ اول، بهار و، صص 131-107.
  10. زالی، نادر (1388). آینده‌نگاری توسعۀ منطقه‌ای با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا (نمونه موردی: استان آذربایجان شرقی)، رسالۀ دکتری، دانشگاه تبریز، دانشکده جغرافیا.
  11. زمانی پور،مسعود؛ زالی، نادر (1394). تحلیل دستگاهی متغیرهای راهبردی توسعۀ منطقه‌ای در برنامه‌ریزی سناریو مبنا (موردمطالعه: استان مازندران)، آمایشسرزمین،دورة هفتم، شمارة اول، بهار و تابستان 1394، صفحات 1-28.
  12. زمانی‌پور، مسعود (1393). سناریونگاری راهبردی توسعۀ منطقه‌ای (مطالعۀ موردی: استان مازندران). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه گیلان. شهریور 1393.
  13. زند حسامی، حسام؛ شهرا فر، شیوا (1395)، شناسایی ابعاد مؤثر بر آینده‌نگاری برنامه‌ریزی شهری با رویکرد اقتصادی (مطالعۀ موردی توسعۀ پایدار شهر قزوین)، فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، سال چهارم، شمارۀ سوم (پیاپی 15)، صفحات 55-73.
  14. شفیعا، محمدعلی؛ رحیمی مقدم، محمد؛ بدیع، کامبیز (1392). آینده‌نگاری مبتنی بر فنون شناختی، مطالعات مدیریت راهبردی، شمارۀ 15، پاییز 1392، صص 57-91.
  15. قزلباش، سمیه؛ سجادی، ژیلا؛ صرافی، مظفر؛ کلانتری، محسن (1394). آینده‌پژوهی به روش سناریونویسی تکوینی، چارچوبی برای پیوند علم و تجربه مطالعۀ موردی: نظام شهری استان زنجان، فصلنامۀ علمی- پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، دورۀ جدید، سال سیزدهم، شمارۀ 47، صفحات324-303.
  16. گودرزی، غلامرضا؛ آذر، عادل؛ عزیزی، فیروز؛ بابایی میبدی، حمید (1395)، ارائه چارچوب پیشنهادی آینده‌نگاری منطقه‌ای به‌مثابه حوزه پژوهشی میان‌رشته‌ای: موردمطالعه سند توسعۀ آمایش استان یزد. فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دورۀ 8، شمارۀ 2،  صفحات 155-133.
  17. مافی، عزت‌الله؛ نقدی، آمنه (1392). آینده‌نگری کاربری اراضی و رشد جمعیت شهر فاروج تا افق 1400، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعۀ پایدار.
  18. مقیمی، ابوالفضل (1394)، معرفت‌شناسی آینده‌پژوهی در رویکردهای نظری به برنامه‌ریزی شهری، معماری و صنعت ساختمان، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 38، صفحات 75-104.
  19. نعیمی، کیومرث، پورمحمدی، محمدرضا (1395). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده سکونتگاه‌های فرودست شهری سنندج با تأکید بر کاربرد آینده­پژوهی، فصلنامۀ مطالعات شهری، شمارۀ بیستم، صفحات 53-64.
20. Costanzo, L. A. (2004). Strategic foresight in a high-speed environment. Futures, 36(2), 219-235.‏

21. Darkow, I. L. (2014). The involvement of middle management in strategy development— Development and implementation of a foresight-based approach. Technological Forecasting and Social Change.101, 10-24.

22. Durst, C. Durst, M. Kolonko, T. Neef, A. & Greif, F. (2014). A holistic approach to strategic foresight: A foresight support system for the German Federal Armed Forces. Technological Forecasting and Social Change. 97, 91-104.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,857
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 868


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب