
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,251 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,285,851 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,147,306 |
تذکره نویس تاریخ نگار: بازشناسی اندیشه تاریخ نگاری آذربیگدلی | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
مقاله 1، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 16، اسفند 1396، صفحه 1-16 اصل مقاله (516.21 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2018.216347.472742 | ||
نویسنده | ||
علی احمد الیاسی* | ||
دانش آموختة دکتری تاریخ دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
تاریخنگاری و تاریخنگری مورخان ایرانی در عصر زندیه بهعنوان یکی از حلقهها و ادوار تاریخنگاری شایسته مداقه و بررسی است. آذر بیگدلی از نویسندگان پرکار ایرانی سده دوازدهم محسوب میشود. در ادبیات تاریخی از وی بهعنوان شاعر و تذکرهنویس یاد میشود؛ اما یکی از جنبههای زندگی علمی وی توجه و عنایت او به تاریخ است که حاصل آن نوشته تاریخی کمنظیری است که وی در ضمن اثر ادبی خود گنجانده است؛ بنابراین، هدف اساسی این پژوهش بازکاوی اندیشه تاریخ نگاری آذر بیگدلی است. آذر بیگدلی نه تنها از مورخان سده دوازدهم ایران به شمار میرود، بلکه نقش مؤثری در تداوم و تحول تاریخنگاری عصر زندیه داشته است؛ بهگونهای که وی از یکجهت از مورخانی همچون استرآبادی و غفاری کاشانی الگوبرداری کرده و از جهت دیگر، وی از پیشروان نهضت بازگشت ادبی و گرایش به نثر ساده در تاریخنویسی است و تأثیری که سبک نگارش وی بر نثرنویسان بعدی، بهویژه در دورة قاجار داشت، نباید نادیده گرفته شود. کوشش وی در بیان رویدادهای تاریخی با نثری ساده و روان بعدها در دورة قاجار سرمشق مورخانی همچون دنبلی و خاوری قرار گرفت. ظهور و گسترش جنبههای اجتماعی و اقتصادی و رویکرد علّی و انتقادی و واقعیتگرایی و رعایت انصاف و بیطرفی در گزارش تاریخ نیز از دستاوردهای تاریخنگاری وی به شمار میرود. | ||
کلیدواژهها | ||
آذر بیگدلی؛ تاریخ نگاری؛ تاریخ نگری؛ زندیه | ||
مراجع | ||
آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ، آتشکدۀآذر (نیمه دوم) ، تصحیح میرهاشم محدّث، تهران، امیرکبیر، 1378. ، آتشکدةآذر، با تصحیح و تحشیه و تعلیق حسن سادات ناصری، تهران، امیرکبیر، 1336. ، دیوان، به کوشش حسن سادات ناصری و غلامحسین بیگدلی، تهران، جاویدان، 1336. آرام، محمدباقر، اندیشةتاریخنگاریعصرصفوی، تهران، امیرکبیر، 1386. استرآبادی، میرزا مهدیخان، تاریخجهانگشاینادری، تصحیح میترا مهرآبادی، تهران، دنیای کتاب، 1384. براون، ادوارد، تاریخادبیاتایران؛ ازصفویهتاعصرحاضر، ترجمة بهرام مقدادی، تحشیه و تعلیق ضیاءالدین سجادی و عبدالحسین نوایی، تهران، مروارید، 1375. بهار، محمدتقی، سبکشناسییاتاریختطورنثرفارسی، تهران، امیرکبیر، 1386. بیات، عزیزالله، شناساییمنابعومآخذتاریخایران، تهران، امیرکبیر، 1383. پری، جان، کریمخانزند؛ تاریخایرانبینسالهای 1747 – 1779، ترجمة علیمحمد ساکی، تهران، آسونه، 1383. ترکمنی آذر، پروین، کتابشناسیگزیدةتوصیفیتاریخایراندورةاسلامیتاپایاندورهقاجاریه، تهران، سمت، 1378. حسینی فسایی، میرزاحسن، فارسنامهناصری، با تصحیح و مقدمه منصور رستگار رضایی، تهران، امیرکبیر، 1382. خاتمی، احمد، تاریخادبیاتایراندردورۀبازگشتادبیازسقوطصفویهتااستقرارمشروطه، تهران، موسسه علمی و فرهنگی پایا، 1373. دانشپژوه، محمدتقی، فهرستمیکروفیلمهایکتابخانهمرکزیدانشگاهتهران، تهران، 1348. ، «آتشکدة آذر»، کتابماهادبیاتوفلسفه، 35-32، 1378. ، فهرستنسخههایخطیکتابخانةمرکزیدانشگاهتهران، تهران، ج 10، 1340. درایتی، مصطفی، فهرستوارۀدستنوشتههایایران (دنا)، تهران، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1389. دنبلی، عبدالرزاق، نگارستاندارا، بهکوشش عبدالرسول خیامپور، بینا، 1342. دهقاننژاد، مرتضی و همکاران، «بررسی تاریخی ارزیابی جریان ادبی اصفهان در قرن دوازدهم (از سقوط صفویه تا ظهور قاجار)»، پژوهشهایتاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره جدید، سال دوم، ش 2(پیاپی6)،44-25 ،1389. رجائی، غلامعلی، ایرانوکریمخانزند؛ نوآوریهایکریمخاندردورةحکومت، تهران، نیکتاب، 1387. رستم الحکماء، محمدهاشم آصف، رستمالتواریخ، تصحیح میترا مهرآبادی، تهران، دنیای کتاب، 1382. راوندی، مرتضی؛ تاریخ اجتماعی ایران، ج 8، بخش دوم، تهران، نگاه، 1374. زرگرینژاد، غلامحسین، «خاوری شیرازی و تثبیت مکتب تاریخنویسی استرآبادی»، تاریخ،ضمیمةمجلهدانشکدهادبیاتوعلومانسانی، سال دوم، ش یکم، 1380. زرینکوب، عبدالحسین، تاریخ ایران بعد از اسلام، امیرکبیر، تهران، 1373. شوشتری، میرعبدالطیف خان، تحفةالعالموذیلتحفه، به اهتمام صمد موحد، تهران، طهوری، 1363. صفا، ذبیحالله، تاریخادبیاتدرایران، تهران، امیرکبیر، 1375. غفاری کاشانی، میرزا ابوالحسن، گلشنمراد، تاریخ زندیه، به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، زرین، 1369. ، گلشنمراد، نسخة خطی کتابخانة مجلس شورای اسلامی، ش 9499. قدیمی قیداری، عباس، تداوموتحولتاریخنویسیدرایرانعصرقاجار، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام، 1393. گلچین معانی، احمد، ، تاریختذکرههایفارسی، ج1، تهران، دانشگاه تهران، 1348. منشی ترکمان، اسکندر بیگ، تاریخعالمآرایعباسی، بهکوشش فرید مرادی، تهران، نگاه،1390. نامی اصفهانی، میرزا محمدصادق، تاریخگیتیگشا؛ درتاریخخاندانزند، با تصحیح و مقدمۀ سعید نفیسی، تهران، اقبال، 1391. نصرآبادی، میرزا محمدطاهر، تذکرهنصرآبادی، با تصحیح و مقدمه وحید دستگردی، تهران، فروغی، 1352. هدایتی، هادی، تاریخزندیه؛ ایراندرزمانکریمخانزند (1193– 1165)، تهران، دانشگاه تهران. 1391. همایی، جلالالدین، تاریخادبیاتایران، تهران، هما، 1375. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 696 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 707 |