استادیار؛ دانشکدۀ حکمت و دین‌پژوهی، جامعة‌المصطفی، قم، ایران
چکیده
آیات و روایات بسیاری بر این مطلب دلالت دارند که هر آنچه در کائنات است، از ذوی‌العقول و غیر آن، تسبیح‌گوی خداوند متعال بوده و هستند. این ظهور یا تصریح، در تاریخ اندیشۀ اسلامی شرح و بسط‌های مختلفی را موجب شده است. عارفان، فیلسوفان و متکلمان و نیز مفسران و محدثان هر یک بر اساس مبانی و مشارب خاص خود، به تبیین این موضوع پرداخته‌اند. آنچه در این نوشتار می‌آید، نخست بیان اقسام مختلف نصوص دینی و سپس دسته‌بندی و ارائۀ هشت رویکرد و نظریه در تبیین آنهاست، به‌گونه‌ای که تا کنون در آثار موجود یافت نشده است. در پایان، تحلیل و نقد نظریات به‌همراه بررسی لوازم هر یک ارائه خواهد شد. نتیجۀ سخن آنکه، از حیث وجودشناختی سریان نوعی شعور و حیات در تمام مراتب هستی از یک‌سو و از حیث معرفت‌شناختی دلالت هر موجودی بر وجود و تنزیه خالقش از سوی دیگر، ما را به پذیرش تسبیح حقیقی کائنات -که مفاد قطعی آیات و روایات است- رهنمون می‌شود.
A Reflection on Different Expositions about the Secret of the Praise by the Creatures
نویسندگان [English]
Mahdi Karimi
Assistant Professor, College of Religious Studeis and Wisdom, Al-Mostafa University, Qom, Iran
چکیده [English]
There are many verses and Islamic hadiths which imply that everything that is in the universe praises God. Thisstatement has raised several expansions and clarifications in the history of the Islamic thought. Mystics, philosophers and theologians and commentators of the Qur’an explain it on the basis of their approaches and points of view. This article, at the beginning presents a special classification of different religious texts and then explains various approaches, and afterwards classifies them into eight; a classification which could not found in the other works. In the end, analysis and theoretical critiques of each is presented with their due prerequisites. As a main result, on the one hand, based on the ontological aspect, some kind of life and cognition, and on the other hand, on the epistemological bases, the implications of the universe to existence, and the glorification of the Creator God can be affirmed and this is the exact implication of the Islamic verses and narratives.
کلیدواژه‌ها [English]
praise, God's transcendence, invocation of creatures, the intelligence of the universe, influence of life and cognition
