پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,975,461 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,647,756 |
جایگاه مهاجران ایرانی در تاریخنگاری منظوم عثمانی در عصر فتوح و شکوه (918ـ972ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 49، شماره 1، شهریور 1395، صفحه 25-40 اصل مقاله (351.07 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2018.244714.653823 | ||
| نویسنده | ||
| طاهر بابایی* | ||
| دانش‌آموخته دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| حکومت عثمانی در عصر اقتدار و شکوه، (دورۀ حکومت سلیم اول و سلیمان قانونی)، از جنبه‌های گوناگون به شکوفایی رسید. تحول و توسعه در زمینۀ ادبیات و تاریخنگاری یکی از جنبه‌های شکوفایی علمی در این دوره بود. نگارش آثار ادبی و تاریخی در این دوره افزایش یافت و گونه‌های ادبی جدیدی ایجاد شد. بنابر یافته‌های پژوهش حاضر، مهاجران ایرانی حاضر در قلمرو عثمانی، از جمله عوامل مهم در ایجاد این تحولات ادبی بودند. نخبگان مهاجر ایرانی، به‌شکل رسمی و غیررسمی به خلق آثار منظوم تاریخی پرداختند. آنها ضمن سرایش شهنامه‌های عثمانی و ایجاد سبک ادبی جدید در تاریخنگاری عثمانی، به بزرگ‌نمایی حکومت عثمانی و افزایش مشروعیت آن کمک کردند و آثاری در مدح مقامات حکومتی و کوچک‌نمایی وقایع بحران‌آفرین در این دوره پرداختند. از این‌رو نخبگان منظومه‌سرای ایرانی در کنار دیگر نگارندگان تاریخ عثمانی، به تحول و پیشرفت تاریخنگاری عثمانی در عصر سلیم اول و سلیمان قانونی یاری رسانند؛ تحول و پیشرفتی که از جلوه‌های شکوه این حکومت در عصر اقتدار بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخنگاری و ادبیات عثمانی؛ حکومت عثمانی؛ سلطان سلیم اول؛ سلیمان قانونی؛ شاهنامه سرایی؛ مهاجرت نخبگان ایرانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Status of Iranian Immigrants in Ottoman Poetic Historiography during the Age of Glory (1512- 1566 AD) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Taher Babaei | ||
| Ph.D in History of Islamic Culture and Civilization in University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| In its age of glory, which was coincided with the rule of selīm I and Süleymān the Magnificent, the Ottoman rule progressed in various aspects. The development of literature and historiography was one of these aspects which were accompanied with an increase in the number of historical works and creation of literary genres in this period due to several factors. This study shows that Iranian immigrants, whose number increased during this period, were one of these factors. Writing poetic historical works, these elites worked in this field in officials and non-official forms. Iranian immigrants wrote Ottoman Shahnamehs (the book of Ottoman kings) and created a new literary genre in Ottoman historiography which contributed to the legitimacy of the government. These activities show that Iranian poets alongside Ottoman historians helped evolution and development of Ottoman historiography during the rule of selīm I and Süleymān the Magnificent. This development was one of glorious and magnificent symbols of Ottoman government during the age of authority. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ottoman, selīm I, Süleymān the Magnificent, Immigration of Iranian elites, Ottoman historiography and literature, Shahnameh | ||
| مراجع | ||
|
ادائی شیرازی، محمد، سلیم‌نامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیم‌خانی)، چاپ عدالسلام بیلگن، آنکارا: انتشارات بنیاد تاریخ ترک، 2007. اوزجان، عبدالقادر، «تاریخنگاری در دورۀ سلیمان قانونی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 171ـ219. اولیاچلبی، محمدظلی بن درویش،سیاحتنامه، طابعی احمد جودت، [استانبول]: اقدام مطبعه سی، 1314ـ1318ق. اینالجق، خلیل، «پیدایش تاریخنگاری عثمانی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 51ـ73. بابایی، طاهر، احمدرضا خضری و حسن حضرتی، «نقش کاتبان ایرانی در تحول و توسعۀ کتابت درباری عثمانی: دورۀ سلیم اول (حکـ : 918ـ926ق) و سلیمان قانونی (حک: 926ـ973ق)»،مجله مطالعات تاریخ اسلام، پژوهشکده تاریخ اسلام شمارۀ 33، تابستان 96. برند، باربارا، هنر اسلامی، ترجمه مهناز شایسته‌فر، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی، 1383. بروسه‌لی، محمد طاهر، عثمانلی مولفلری، استانبول: مطبعه عامره، ج 1 و 2، 1333ق/ ج 3 1342ق. بغدادی، اسماعیل باشا، هدیه العارفین اسماء المولفین و آثار المصنفین، بیروت: دارلاحیاء التراث العربی، [بی‌تا] (افست استانبول: 1951، 1955م). بلر، شیلا و جاناتان بلوم، هنر و معماری اسلامی(2)، ترجمه یعقوب آزند، تهران: انتشارات سمت، 1388. ثریا، محمد، سجل عثمانی یا خود تذکره مشاهیر عثمانی، [استانبول]: مطبعه عامره، 1308ق، 1311ق. جلال‌زاده (قوجه نشانچی)، مصطفی چلبی، طبقات الممالک و درجات المسالک: Geschichte Sultan Suleyman Kanunis von 1520 bis 1557, oder, Tabakat ul-Memalik ve Derecat ul-Mesalik, ed. Peter Kappert, Wiesbaden, Franz Steiner Verlag GMBH, 1981 حاجی‌خلیفه کاتب چلبی، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارالفکر، 1402ق/ 1982م. حکیم‌شاه، محمد بن مبارک [محمد قزوینی]، بخش افزوده به ترجمه مجالس النفائس، (نوایی، امیرعلیشیر، تذکره مجالس النفایس (ترجمه حکیم شاه محمد قزوینی)، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: نشر منوچهری، 1363). خواجه‌سعدالدین‌افندی، محمد، تاج‌التواریخ، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1279ـ1280ق. راشد محصل، محمدرضا، نام‌شناخت توصیفی منظومه‌های دینی فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، 1389. رفیق، احمد، عالملر و صنعتکارلر، ناشری ا. حلمی، استانبول: مطبعه اورخانیه، 1924م. ریاحی، محمدامین، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران: انتشارات اطلاعات، 1390. سلیمان‌زاده، علی‌رضا، «سلیم‌نامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیم خانی)»، کتاب ماه ادبیات، شهریور 1390، ش 167، ص 77ـ82. سهی‌بک، ادرنه‌لی سهی، تذکره سهی (هشت بهشت)، چاپ محمد شکری، در سعادت [استانبول]: مطبعه آمدی، 1325ق. ششن، رمضان، «مورخان عثمانی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 263ـ380. صولاق‌زاده، محمد همدمی چلبی، صولاق‌زاده تاریخی، استانبول: محمودبک مطبعهسی، 1297ق. طاشکپری‌زاده، احمد بن مصطفی،تاریخ صاف، [بی‌جا]: ترقی مطبعهسی، 1287ق. عالی‌افندی، گلیبولولی مصطفی، کنه‌الاخبار، چاپ عکس‌برگردان Ali, Gelibolulu Mustafa, Künhüʼl- Ahbar, Dördüncü rükn: Osmanlı Tarihi, C.I. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2009. عبادی، مهدی، «بحران مشروعیت سلطنت سلیم اول و ارتباط آن با وقوع جنگ چالدران»، دوفصلنامه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه آزاد ـ واحد علوم و تحقیقات، ش 19، بهار و تابستان 1393، ص141ـ158. عطائی، عطاءالله محمد بن یحیی نوعی‌زاده، ذیل الشقایق (حدائق الحقایق فی تکمله الشقائق)، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1269ق. قارصلی‌زاده، جمال‌الدین محمد، عثمانلی تاریخ و مورخلری مشهور به آیین ظرفاء، طبع احمد جودت، [استانبول]: اقدام مطبعه سی، 1314، 40. قره‌چلبی‌زاده، عبدالعزیز‌افندی، روضه الابرار المبین بحقائق الاخبار، قاهره: مطبعه بولاق، 1248ق. لطفی‌پاشا، تواریخ آل عثمان، چاپ کلیسلی‌معلم رفعت، استانبول: مطبعه عامره، 1341ق. لطیفی (قسطمونیلی)، عبداللطیف چلبی، تذکره لطیفی، چاپ احمد جودت، [استانبول]: مطبعه اقدام، 1314ق. نوریلدیز، سارا، «نخبگان ایرانی در خدمت سلطان عثمانی: تاریخ‌نویسی فارسی در دورۀ عثمانی (سده‌های دهم و یازدهم)»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 221ـ245. نیاترای، ایشتوان، «سومین وهله از کشمکش عثمانی ـ صفوی: جنگ ایدئولوژیهای سیاسی (1555ـ1578)»، در تاریخ پیوستگی فرهنگ ایران با فرهنگ زبان های ترکی در سده های 11ـ17، زیر نظر اوا. ام ژرمیاس، ترجمه عباسقلی غفاری فرد، تهران: امیرکبیر، 1386. هیلن‌برند، رابرت، هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، تهران: روزنه، 1386. ووسینیچ، وین، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمه سهیل آذری، کتابفروشی تهران با همکاری موسسه فرانکلین، تبریز، 1346ش. Argunşah, Mustafa, “Türk Edebiyatında Selimnameler”, In Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol 4/ 8, Fall 2009, pp. 31-47.
Bilgen, Betül, “Kanuni Devrinde Yaşamış bir İranlı şairin gözüyle İstanbul”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, vol 39, no. 1-2, 1999.
Idem, İsmail ve Futuhati Süleymaniˋsi, (doktora tezi) Ankara: Ankara Üniversitesi, 1990.
Eroğlu, Zekeriya, Şehnameci Lokmanin Hüner-namesi, Yüksek lisans tezi, İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998.
Kınalızade, Hasan çelebi, Tezkiretüʼş şuˋara, haz. Aysun Sungurhan-Eyduran, Ankara: T. C. Kültür ve Turizm bakanlığı kütüphaneler ve yayımlar genel müdürlüğü, 2009.
Moshtagh Mehr, Rahman & Nihat Değirmenci, “Kanuni döneminde yazilan ve istanbul’daki sel felaketini anlatan bir mesnevi”, Doğu Araştırmaları: Doğu Dil, Edebiyat, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, vol 1 , no. 9, 2012.
Müneccimbaşı, Ahmet Dede, Müneccimbaşı Tarihi(Sahaif- ül- Ahbar fi vakayi- ül a'sar), Arapça aslından türkçeleştiren İsmail Erünsal, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser- Kervan kitapcılık, 1974; (منجم باشی، صحائف الاخبار فی وقایع الاعصار)
Nur Yıldız, Sara, “Historiography. xi. Persian Historiography in the Ottoman Empire.” In Encyclopaedia Iranica, 12/ 403-411.
Tarım Ertuğ, Zeynep, “Hünername”, DİA, vol. 18.
Woodhead, Christine, “An Experiment in Official Historioghraphy: The Post of Şehnameci in the Ottoman Empire”, WZKM, Wien, No. 75. 1983, p.157-182.
Woodhead, Christine, “Şehnameci”, DİA, vol. 38.
Yazıcı, Tahsin, “Arifi Fethullah Çelebi”, DİA, vol. 3. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 490 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 406 |
||