پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,259 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,296,309 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,156,719 |
جایگاه مهاجران ایرانی در تاریخنگاری منظوم عثمانی در عصر فتوح و شکوه (918ـ972ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 2، دوره 49، شماره 1، شهریور 1395، صفحه 25-40 اصل مقاله (351.07 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2018.244714.653823 | ||
| نویسنده | ||
| طاهر بابایی* | ||
| دانش‌آموخته دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| حکومت عثمانی در عصر اقتدار و شکوه، (دورۀ حکومت سلیم اول و سلیمان قانونی)، از جنبه‌های گوناگون به شکوفایی رسید. تحول و توسعه در زمینۀ ادبیات و تاریخنگاری یکی از جنبه‌های شکوفایی علمی در این دوره بود. نگارش آثار ادبی و تاریخی در این دوره افزایش یافت و گونه‌های ادبی جدیدی ایجاد شد. بنابر یافته‌های پژوهش حاضر، مهاجران ایرانی حاضر در قلمرو عثمانی، از جمله عوامل مهم در ایجاد این تحولات ادبی بودند. نخبگان مهاجر ایرانی، به‌شکل رسمی و غیررسمی به خلق آثار منظوم تاریخی پرداختند. آنها ضمن سرایش شهنامه‌های عثمانی و ایجاد سبک ادبی جدید در تاریخنگاری عثمانی، به بزرگ‌نمایی حکومت عثمانی و افزایش مشروعیت آن کمک کردند و آثاری در مدح مقامات حکومتی و کوچک‌نمایی وقایع بحران‌آفرین در این دوره پرداختند. از این‌رو نخبگان منظومه‌سرای ایرانی در کنار دیگر نگارندگان تاریخ عثمانی، به تحول و پیشرفت تاریخنگاری عثمانی در عصر سلیم اول و سلیمان قانونی یاری رسانند؛ تحول و پیشرفتی که از جلوه‌های شکوه این حکومت در عصر اقتدار بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخنگاری و ادبیات عثمانی؛ حکومت عثمانی؛ سلطان سلیم اول؛ سلیمان قانونی؛ شاهنامه سرایی؛ مهاجرت نخبگان ایرانی | ||
| مراجع | ||
|
ادائی شیرازی، محمد، سلیم‌نامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیم‌خانی)، چاپ عدالسلام بیلگن، آنکارا: انتشارات بنیاد تاریخ ترک، 2007. اوزجان، عبدالقادر، «تاریخنگاری در دورۀ سلیمان قانونی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 171ـ219. اولیاچلبی، محمدظلی بن درویش،سیاحتنامه، طابعی احمد جودت، [استانبول]: اقدام مطبعه سی، 1314ـ1318ق. اینالجق، خلیل، «پیدایش تاریخنگاری عثمانی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 51ـ73. بابایی، طاهر، احمدرضا خضری و حسن حضرتی، «نقش کاتبان ایرانی در تحول و توسعۀ کتابت درباری عثمانی: دورۀ سلیم اول (حکـ : 918ـ926ق) و سلیمان قانونی (حک: 926ـ973ق)»،مجله مطالعات تاریخ اسلام، پژوهشکده تاریخ اسلام شمارۀ 33، تابستان 96. برند، باربارا، هنر اسلامی، ترجمه مهناز شایسته‌فر، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی، 1383. بروسه‌لی، محمد طاهر، عثمانلی مولفلری، استانبول: مطبعه عامره، ج 1 و 2، 1333ق/ ج 3 1342ق. بغدادی، اسماعیل باشا، هدیه العارفین اسماء المولفین و آثار المصنفین، بیروت: دارلاحیاء التراث العربی، [بی‌تا] (افست استانبول: 1951، 1955م). بلر، شیلا و جاناتان بلوم، هنر و معماری اسلامی(2)، ترجمه یعقوب آزند، تهران: انتشارات سمت، 1388. ثریا، محمد، سجل عثمانی یا خود تذکره مشاهیر عثمانی، [استانبول]: مطبعه عامره، 1308ق، 1311ق. جلال‌زاده (قوجه نشانچی)، مصطفی چلبی، طبقات الممالک و درجات المسالک: Geschichte Sultan Suleyman Kanunis von 1520 bis 1557, oder, Tabakat ul-Memalik ve Derecat ul-Mesalik, ed. Peter Kappert, Wiesbaden, Franz Steiner Verlag GMBH, 1981 حاجی‌خلیفه کاتب چلبی، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارالفکر، 1402ق/ 1982م. حکیم‌شاه، محمد بن مبارک [محمد قزوینی]، بخش افزوده به ترجمه مجالس النفائس، (نوایی، امیرعلیشیر، تذکره مجالس النفایس (ترجمه حکیم شاه محمد قزوینی)، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: نشر منوچهری، 1363). خواجه‌سعدالدین‌افندی، محمد، تاج‌التواریخ، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1279ـ1280ق. راشد محصل، محمدرضا، نام‌شناخت توصیفی منظومه‌های دینی فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، 1389. رفیق، احمد، عالملر و صنعتکارلر، ناشری ا. حلمی، استانبول: مطبعه اورخانیه، 1924م. ریاحی، محمدامین، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران: انتشارات اطلاعات، 1390. سلیمان‌زاده، علی‌رضا، «سلیم‌نامه ادائی شیرازی (شاهنامه سلیم خانی)»، کتاب ماه ادبیات، شهریور 1390، ش 167، ص 77ـ82. سهی‌بک، ادرنه‌لی سهی، تذکره سهی (هشت بهشت)، چاپ محمد شکری، در سعادت [استانبول]: مطبعه آمدی، 1325ق. ششن، رمضان، «مورخان عثمانی»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 263ـ380. صولاق‌زاده، محمد همدمی چلبی، صولاق‌زاده تاریخی، استانبول: محمودبک مطبعهسی، 1297ق. طاشکپری‌زاده، احمد بن مصطفی،تاریخ صاف، [بی‌جا]: ترقی مطبعهسی، 1287ق. عالی‌افندی، گلیبولولی مصطفی، کنه‌الاخبار، چاپ عکس‌برگردان Ali, Gelibolulu Mustafa, Künhüʼl- Ahbar, Dördüncü rükn: Osmanlı Tarihi, C.I. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2009. عبادی، مهدی، «بحران مشروعیت سلطنت سلیم اول و ارتباط آن با وقوع جنگ چالدران»، دوفصلنامه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه آزاد ـ واحد علوم و تحقیقات، ش 19، بهار و تابستان 1393، ص141ـ158. عطائی، عطاءالله محمد بن یحیی نوعی‌زاده، ذیل الشقایق (حدائق الحقایق فی تکمله الشقائق)، [استانبول]: طبعخانه عامره، 1269ق. قارصلی‌زاده، جمال‌الدین محمد، عثمانلی تاریخ و مورخلری مشهور به آیین ظرفاء، طبع احمد جودت، [استانبول]: اقدام مطبعه سی، 1314، 40. قره‌چلبی‌زاده، عبدالعزیز‌افندی، روضه الابرار المبین بحقائق الاخبار، قاهره: مطبعه بولاق، 1248ق. لطفی‌پاشا، تواریخ آل عثمان، چاپ کلیسلی‌معلم رفعت، استانبول: مطبعه عامره، 1341ق. لطیفی (قسطمونیلی)، عبداللطیف چلبی، تذکره لطیفی، چاپ احمد جودت، [استانبول]: مطبعه اقدام، 1314ق. نوریلدیز، سارا، «نخبگان ایرانی در خدمت سلطان عثمانی: تاریخ‌نویسی فارسی در دورۀ عثمانی (سده‌های دهم و یازدهم)»، در تاریخنگاری و مورخان عثمانی، ترجمه و تدوین: نصرالله صالحی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1391؛ ص 221ـ245. نیاترای، ایشتوان، «سومین وهله از کشمکش عثمانی ـ صفوی: جنگ ایدئولوژیهای سیاسی (1555ـ1578)»، در تاریخ پیوستگی فرهنگ ایران با فرهنگ زبان های ترکی در سده های 11ـ17، زیر نظر اوا. ام ژرمیاس، ترجمه عباسقلی غفاری فرد، تهران: امیرکبیر، 1386. هیلن‌برند، رابرت، هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، تهران: روزنه، 1386. ووسینیچ، وین، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمه سهیل آذری، کتابفروشی تهران با همکاری موسسه فرانکلین، تبریز، 1346ش. Argunşah, Mustafa, “Türk Edebiyatında Selimnameler”, In Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol 4/ 8, Fall 2009, pp. 31-47.
Bilgen, Betül, “Kanuni Devrinde Yaşamış bir İranlı şairin gözüyle İstanbul”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, vol 39, no. 1-2, 1999.
Idem, İsmail ve Futuhati Süleymaniˋsi, (doktora tezi) Ankara: Ankara Üniversitesi, 1990.
Eroğlu, Zekeriya, Şehnameci Lokmanin Hüner-namesi, Yüksek lisans tezi, İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998.
Kınalızade, Hasan çelebi, Tezkiretüʼş şuˋara, haz. Aysun Sungurhan-Eyduran, Ankara: T. C. Kültür ve Turizm bakanlığı kütüphaneler ve yayımlar genel müdürlüğü, 2009.
Moshtagh Mehr, Rahman & Nihat Değirmenci, “Kanuni döneminde yazilan ve istanbul’daki sel felaketini anlatan bir mesnevi”, Doğu Araştırmaları: Doğu Dil, Edebiyat, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, vol 1 , no. 9, 2012.
Müneccimbaşı, Ahmet Dede, Müneccimbaşı Tarihi(Sahaif- ül- Ahbar fi vakayi- ül a'sar), Arapça aslından türkçeleştiren İsmail Erünsal, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser- Kervan kitapcılık, 1974; (منجم باشی، صحائف الاخبار فی وقایع الاعصار)
Nur Yıldız, Sara, “Historiography. xi. Persian Historiography in the Ottoman Empire.” In Encyclopaedia Iranica, 12/ 403-411.
Tarım Ertuğ, Zeynep, “Hünername”, DİA, vol. 18.
Woodhead, Christine, “An Experiment in Official Historioghraphy: The Post of Şehnameci in the Ottoman Empire”, WZKM, Wien, No. 75. 1983, p.157-182.
Woodhead, Christine, “Şehnameci”, DİA, vol. 38.
Yazıcı, Tahsin, “Arifi Fethullah Çelebi”, DİA, vol. 3. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 661 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 574 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب