پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,403,012 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,171,836 |
نقشهای پارچه در شهریاری ساسانی برپایۀ گزارش عربی حمزه اصفهانی از نگارههای کتاب ملوک بنیساسان | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 7، دوره 23، شماره 2، تیر 1397، صفحه 69-78 اصل مقاله (4.26 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2017.237050.665682 | ||
| نویسنده | ||
| مریم کشمیری* | ||
| دانشگاه الزهرا | ||
| چکیده | ||
| حمزه اصفهانی در فرازی از کتاب سَنیمُلوکالأرضوالأنبیا (4ه.ق) به زبان عربی، تنپوشهای 26 شهبانو/شهریار ساسانی را از روی نسخهنگارههای صورملوکبنیساسان بازگو کرده است. او برای توصیف جامهها، واژگانی در 5 گروه (بِلَون، مُوَشَّح، وَشْیْبِالذَّهَب، وَشْیْمُدَنَّر، وَشْیْبِلَون) برگزیده، و هر کدام را با همنشینی یکی از این گروهها و رنگی ویژه بازنمایانده است. معانی این واژگان عربی در سدههای پیدرپی، دستخوش دگرگونیهایی شده است. گوناگونی توصیف تنپوشها در شرح و برگردانهای امروزی، برخاسته از همین دگرگونیهاست. پژوهش پیشرو، برپایۀ معانی واژگان پیشگفته در عربی کهن، بازخوانی دیگر گزارشهای تاریخی، کنکاش در شیوۀ بازنمایی جامههای شاهانه بر فلزکاریها و سنگتراشیدههای ساسانی، و بررسی پارچههای آن دوران میکوشد مفهوم مناسب را برگزیند؛ گروهی از پارچههای ساسانی را بربنیان بازنماییهای الصور بشناسد؛ و ریزبینی و درستی گزارش اصفهانی را در سنجش با یافتههای باستانشناختی بیازماید. از این پویه برمیآید بِلَون، پارچههایی بیآرایه و رنگین است؛ مُوَشَّح، دو شیوۀ بازنمایی جامههای گوهردوخت را در خود دارد؛ وَشْیْبِالذَّهَب همان بافتههای زرین است؛ وَشْیْمُدَنَّر، آشناترین نقشاندازی پارچههای ساسانی (قاببندیهای گِرد) را بازمینماید؛ و وَشْیْبِلَون، منقشهای رنگاندازیشده و مخططی است که امروزه، نه چندان دقیق، پارچههای یمنی نامیده میشود. پژوهش، رویکردی تاریخی دارد و در فرازهای گوناگون، برای بررسی دادهها، شیوۀ توصیفی ـ تطبیقی و تحلیل را پی میگیرد. گردآوری دادهها، کتابخانهای؛ و بررسی آنها، کیفی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پارچههای ساسانی؛ صور ملوک بنیساسان (الصور)؛ مُوَشَّح؛ مُوَشَّی (وَشْیْ)؛ مُدَنَّر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Decoration of Fabrics in Sasanian Dynasty Based on Isfahani’s Arabic Description of Paintings of Molouk-e- Bani Sasan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Keshmiri | ||
| alzahra university | ||
| چکیده [English] | ||
| In a part of an Arabic book called Taʾrīk̲h̲ sinī mulūk al-arḍ wa ’l-anbiyāʾ (The History of Prophets and Kings; 4th AH / 10th AC), Hamza ibn al-Hasan al-Isfahani had described the garments of twenty four Sasanian Kings as well as two Sasanian queens based upon paintings presented in the lost book of Sovar Molouk Bani Sasan (The Effigy of the Sasanian Kings). He used five major categories to explain the kings’ and queens’ trousers and garments: 1. Be-Lown, 2.Movashah, 3.Vashy-e- be Zahab, 4. Vashy-e- Modannar, 5. Vashy-e- be Lown. He accompanied the description of each of these clothes within the five mentioned categories with a specific description of color. The meaning of these terms has been changed during centuries. The various and sometimes even contradictory descriptions of these clothes in the contemporary translations and exegesis are the results of the same historical changes and expansions of the meaning of these terms. The research in hand, is based upon the signification of the mentioned terms in Ancient Arabic, re-reading of the historical texts, a nuance observation in the representation of kings’ and queen’ garments available on the Sasanian metal works and relieves as well as reading the remaining fragments of Sasanian textiles kept in world’s museums, to 1. establish the proper meaning of these Arabic terms; 2. Identify a group of Sasanian textiles in accordance with the paintings in Sovar Molouk Bani Sasan; 3. Examine Isfahani’s precision in terms of the archeological findings. This research indicates that Be-Lown refers to colored fabrics without any patters; Movashah is used to present the clothes that are decorated with various gems as well as peals; Vashy-e- be Zahab refers to various usages of gold in decoration of the Sasanian garments, for instance the textiles woven with gold strings, silk fabrics with golden embroidery of various patters; or the fabrics with painted golden patterns. Vashy-e- Modannar refers to the fabric which might be the most famous Sasanian textile. These fabrics present repetitive circular frames. This form had been adapted by many Weaving workshops in Byzantium, Far East, Soghdian and Islamic workshops after the fall of Sasanian Empire. Some fragments of the products of these weaving workshop as well as the fragmentations of the original Sasanian fabrics are being kept in museums across the globe such as Metropolitan Museum of Art, Cleveland Museum of Art, Hermitage Museum The Art Walters Museum, etc. Vashy-e- be Lown presents the kind of dyed fabrics, either colorfully or in a single color (such as red, blue, yellow, green and another natural color), producing a marble like appearance or a fabric with bodies of haphazard lines as decorating elements. All kinds of fabrics available in this fashion are wrongly labeled as Yemeni in contemporary times. This research benefits from a historical approach. In order to analyze data, the descriptive, comparative and analytical methods have been used. The data have been gathered in the librarian method and the analysis is qualitative. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sasanian Textile, Sovar Molouk Bani Sasan, al-Movashah (المُوَشَّح), al-Modannar (المُدَنَّر), al-Movashay (المُوَشَّی) | ||
| مراجع | ||
|
ابنخلدون، عبدالرحمان (1363)، العبر: تاریخ ابنخلدون، ج 1، برگردان عبدالحمید آیتی، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه)، تهران. ابنخلدون، عبدالرحمان (1375)، مقدمۀ ابنخلدون، ج 1، برگردان محمد پروین گنابادی، علمی و فرهنگی، تهران. اصفهانی، حمزهبن حسن (1346)، تاریخ پیامبران و شاهان، برگردان جعفر شعار، بنیاد فرهنگ ایران، تهران. اکرمن، فیلیس (1387)، «پارچههای دورۀ ساسانی»، برگردان زهره روحفر، در: آرتور پوپ و فیلیس اکرمن، سیری در هنر ایران، ج 2، ویراستۀ سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران. الإصفهانی، حمزهبن الحسن (1961)، تاریخ سَنی ملوک الأرض و الأنبیاء، منشورات دارمکتبه الحیاه، بیروت. البستانی، بطرس (2009)، محیط المحیط قاموس مطوَّل للغۀ العربیۀ، دارالکتب العملمیۀ، بیروت. العلی، صالح احمد (2003)، المنسوجات و الألبسۀ العربیۀ فی العهود الإسلامیۀ الأولی، شرکۀ المطبوعات للتوزیع و النشر، بیروت. الفیروزآبادی، مجدالدین محمدبن یعقوب (1426)، القاموس المحیط، موسسۀ الرسالۀ، الطبعۀ الثامنۀ، بیروت. امام شوشتری، سید محمدعلی (1346)، پرتوی از فرهنگ ایران در روزگار ساسانی، نشریۀ بررسیهای تاریخی، سال 2، ش 1، صص 69ـ91. برهان، محمد حسین تبریزی (1342)، برهان قاطع، ج 4، به کوشش محمد معین، کتابفروشی ابنسینا، تهران. بلعمی، محمدبن محمد (1373)، تاریخنامۀ طبری، ج 3، تصحیح محمد روشن، نشر البرز، تهران. بلنیتسکی، الکساندر (1390)، هنر تاریخی پنجیکنت، برگردان عباسعلی عزتی، فرهنگستان هنر، تهران. بینام (1318)، مجمل التواریخ و القصص، تصحیح محمدتقی بهار، نشر خاور، تهران. بینام (1425)، المُعجَم الوَسیط، مکتبۀ الشروق الدولیۀ، قاهره. بیهقی، محمدبن حسین (1390)، تاریخ بیهقی، ج 2، به کوشش خلیل خطیب رهبر، نشر مهتاب، تهران. پوپ، آرتور و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ج 7، ویراستۀ سیروس پرهام، علمی و فرهنگی، تهران. پورداوود، ابراهیم (1307)، ادبیات مزدیسنا، یشتها، ج 1، انجمن زردشتیان ایران، بمبئی. ثعالبی، عبدالملکبن محمد (1368)، تاریخ ثعالبی، پارۀ نخست: ایران باستان، برگردان محمد فظائلی، نشر نقره، تهران. ثعالبی، عبدالملکبن محمد (1418)، فقه الُّلغۀ و سِرُّ العربیَّۀ، مکتبۀ الخانجی، قاهره. جاحظ، عمرو (1386)، تاج: آیین کشورداری در ایران و اسلام، برگردان حبیبالله نوبخت، آشیانۀ کتاب، تهران. جوهری، اسماعیلبن حماد (1410)، تاج اللُّغۀ و صحاح العربیَّۀ، دار المعلم للملایین، بیروت. خاقانی، افضلالدین بدیلبن علی (1362)، منشآت، تصحیح محمد روشن، کتاب فرزان، تهران. دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامۀ دهخدا، دورۀ 15 جلدی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. رفیعی، یدالله (1384)، شرح قصیدۀ بحتری در وصف ایوان کسری، فصلنامۀ ادبیات فارسی (بهارستان سخن)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، ش 4، صص 11ـ28. سامی، علی (1389)، تمدن ساسانی، ج 2، سمت، تهران. شپرد، دوروتی (1389)، هنر ساسانی، در: احسان یارشاطر، تاریخ ایران کمبریج، از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، ج 3، بخش 2، برگردان حسن انوشه، امیرکبیر، تهران. صفا، ذبیحالله (1366 الف)، تاریخ ادبیات ایران، ج 1، نشر فردوس، تهران. صفا، ذبیحالله (1366 ب)، تاریخ ادبیات ایران، ج 2، نشر فردوس، تهران. ضیاءپور، جلیل (1343)، پوشاک باستانی ایرانیان، از کهنترین زمان تا پایان شاهنشاهی ساسانیان، هنرهای زیبای کشور، ادارۀ کل موزهها و فرهنگ عامه، تهران. طبری، محمدبن جریر (1362)، تاریخ طبری، ج 2، برگردان ابوالقاسم پاینده، اساطیر، تهران. طبری، محمدبن جریر (1383)، تاریخ طبری، ج 5، برگردان ابوالقاسم پاینده، اساطیر، تهران. کریستنسن، آرتور امانوئل (1368)، ایران در زمان ساسانیان، برگردان رشید یاسمی، دنیای کتاب، تهران. گیرشمن، رمان (1370)، هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی، برگردان بهرام فرهوشی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. مبارکشاه، محمدبن منصور (1346)، آداب الحرب و الشجاعۀ، تصحیح احمد سهیلیخوانساری، نشر اقبال، تهران. محمدیملایری، محمد (1375)، تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، ج 2، نشر توس، تهران. محمدیملایری، محمد (1385)، تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، ج 4، نشر توس، تهران. مسعودی، علیبن حسین (1374)، مروج الذهب، ج 1، برگردان ابوالقاسم پاینده، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. مسعودی، علیبن حسین (1389)، التنبیه و الأشراف، برگردان ابوالقاسم پاینده، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. معلوف، لویس (1973)، المُنجِد، دارالمشرق، الطبعۀ الحادیۀ و العشرین، بیروت. ملکزاده بیانی، ملکه (1349)، معرفی یک اثر مهم هنری و تاریخی، مدال بهرام سوم ساسانی، نشریۀ بررسیهای تاریخی، س 5، ش 1 (پیدرپی 25)، صص 1ـ13. میرابوالقاسمی، سیده رقیه (بیتا)، حمزه اصفهانی، ادیب، لغوی و مورخ ایرانی سدۀ چهارم، در: دانشنامۀ جهان اسلام، به آدرس: http://rch.ac.ir/article/Details?id=8036&&searchText=، دستیابی در: 10 بهمنماه 1395. مینوی، مجتبی (بیتا)، فصل 29، پینوشت 7، در: آرتور پوپ و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران، ج 2، ویراستۀ سیروس پرهام، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
Canepa, Matthew P. (2009), The Two Eyes of Earth, art and ritual of kingship between Rome and Sasanian Iran, University of California Press, California. Der Nersessian, Sirarpie (1993), Miniature Painting in the Armenian Kingdom of Cilicia from the Twelfth to the Fourteenth Century, vol. 1, Dumbarton Oaks Research Library, Washington D.C. Flandin, Eugene (nd), Voyage En Perse, Perse Ancienne Planches, Gide et J. Baudray, Paris. Gunter, Ann C. & Jet Paul (1992), Ancient Iranian Metalwork, Smithsonian Institution, Washington D.C. Khaleghi Motlagh, Jalal (1988), Bahram B. Mardansah, in: Encyclopedia Iranica, vol III, Fasc. 5, or in: Iranica online: http://www.iranicaonline.org/articles/bahram-b-mardanshah دسترسی 20/3/96 Mackie, Louise W. (2002), Jeweled Islamic Textiles - Imperial Symbols, Textile Society of America Symposium Proceedings, Paper 399, pp. 92-100. Nicolle, David (1996), Sasanian Armies, the Iranian empire early 3rd to mid-7th centuries AD, Montvert Publications, Stockport. Rawlinson, George (nd), The Seven Great Monarchies of Ancient Eastern World, new Persian Empire, vol. 3, Worthington Co, New York. Truong, Alain R. (2014), Cario Under Wraps: Exhibition of early Islamic textiles features nearly 80 rare and details fabrics, in: http://www.alaintruong.com/archives/2014/07/01/30172884.html, June 18, 2017. Xenophon (2011), Cyropaedia, The Education of Cyrus, Translated by Henry Graham Dakyns, Gutenberg eBook. تارنماها (تاریخ بازبینی تمام آدرسها، اردیبهشت و خردادماه 1396 است.)
URL2: http://images.metmuseum.org/CRDImages/an/original/DT921.jpg
URL5: http://p5.storage.canalblog.com/54/42/119589/97313287_o.jpg
URL6: www.metmuseum.org/toah/works-of-art/31.19.2/
URL7: art.thewalters.org/detail/16136/painted-fragment-of-a-tiraz/
URL8: http://art.thewalters.org/detail/20943/plate-2/
URL 9: http://www.metmuseum.org/art/collection/search/327497
URL 10: http://www.metmuseum.org/art/collection/search/326007
URL 11: https://depts.washington.edu/silkroad/exhibit/sassanians/67.html
URL12: http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b107232860/f6.item.r=2144
URL13: https://www.britannica.com/topic/illuminated-manuscript
URL14: https://www.flickr.com/photos/27305838@N04/4385935926
URL16:http://www.clevelandart.org/art/1950.562?collection_search_query=embroidery&op=search&form_build_id=formVAuXPK6Qr7p4h4D7Hqc4gjw0HhH143FM9PJIPxullEU&form_id=clevelandart_collection_search_form
URL17: https://depts.washington.edu/silkroad/museums/mia/khocho.html
URL19:http://www.clevelandart.org/art/1975.38?collection_search_query=Buyid&op=search&form_build_id=form-teaF4JzdVDVXnlH2-bz0l1SzNWnuamIu3JnL8mYJlfM&form_id=clevelandart_collection_search_form
URL20: http://www.metmuseum.org/art/collection/search/448294
URL21: http://depts.washington.edu/silkroad/museums/mia/kizil.html
URL22: http://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/29.179.10/
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,289 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,523 |
||
