تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,091,346 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,195,232 |
ذوالنون مصری و تعالیم ائمۀ شیعه(ع) | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 1، دوره 50، شماره 1، تیر 1396، صفحه 9-27 اصل مقاله (192.78 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2018.228361.629664 | ||
نویسنده | ||
علیرضا ابراهیم* | ||
استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد تهران شمال | ||
چکیده | ||
ذوالنون مصری از عرفای اثرگذار بر تصوف است و شناخت سرچشمههای افکار وی میتواند به فهم عوامل زاینده و جهتدهندۀ تصوف یاری رساند. این مقاله میکوشد ارتباط او را با ائمۀ شیعه (ع) و ترویج آموزههای ایشان را در قالب روشی توصیفی ـ تحلیلی مستدل سازد. بعضی استادان ذوالنون، با امام صادق (ع) ارتباط داشتند و برخی راویان که احادیثی را بهواسطۀ ذوالنون نقل کردند، جزء رجال و روّات معتبر شیعه و از نزدیکان ائمه (ع) بودند. شباهتی فراوان میان افکار و اقوال ذوالنون با روایات امیرالمومنین، امام حسین، امام زینالعابدین، امام صادق، امام رضا و امام عسکری (علیهمالسلام) وجود دارد. بعضی علمای شیعه نیز به ذوالنون استناد کردهاند، همچنین ذوالنون مدتی را در سامرا میزیست و زمینۀ دیدار وی با امامین عسکریین (علیهماالسلام) فراهم بود. از مستندات برمیآید که او بیواسطه از تعالیم ائمۀ شیعه(ع) بهرهمند بوده و بعضی آموزههای ایشان را ترویج نموده است؛ آموزههایی که بعدها مرجع و مأخذ صوفیه شدند. | ||
کلیدواژهها | ||
ائمۀ شیعه؛ تشیع؛ تصوف اولیه؛ ذوالنون مصری | ||
مراجع | ||
[1]. ابنبابویه، محمد بن علی (1413ق). من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی. [2]. ـــــــــــــــــــــــ (1380ق). علل الشرائع، ترجمۀ ذهنی تهرانی، قم، مومنین. [3]. ـــــــــــــــــــــــ (1398ق). التوحید. قم، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. [3] ابنتیمیه، احمد (1405ق). الاستقامه. به کوشش محمد رشاد سالم، مدینه، جامعه الامام محمد بن سعود. [4] ابنجوزی، عبدالرحمن (1993). صفهالصفوه. به کوشش عبدالسلام محمد هارون، بیروت، دارالفکر. [5] ـــــــــــــــــــــــ (1368). تلبیس ابلیس. به کوشش علیرضا زکاوتی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [6] ابنخلکان، احمد بن محمد (1978م). وفیات الاعیان. به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر. [7] ابنشهر آشوب، محمد بن علی (1379ق). مناقب آل أبی طالب علیهم السلام. قم، علامه. [8] ابنطاووس، علی بن موسی (1409ق). إقبال الأعمال. تهران، دارالکتبالاسلامیه. [9] ابنعربی، محیالدین (1390). الکوکب الدری فی مناقب ذیالنون المصری، ترجمۀ مسعود انصاری، تهران، جامی. [10] ـــــــــــــــــ (1994). الفتوحات المکیه. به کوشش عثمان یحیی، بیروت، دار احیاء التراث العربی. [11] ابنکثیر، اسماعیل بن عمر (1994). البدایه و النهایه، به کوشش احمد ابوملحم، بیروت، دارالکتب العلمیه. [12] ابنملقن، سراجالدین (1986). طبقات الاولیاء، به کوشش نورالدین شریبه، بیروت، دارالمعرفه. [13] ابنندیم، محمد بن اسحاق (1366). الفهرست، ترجمۀ رضا تجدد، تهران، دنیای کتاب. [14] ابونعیم اصفهانی، احمد حافظ (1988). حلیه الاولیاء، قاهره، دارالقراء. [15] امین، سیدهنصرت (1361). مخزنالعرفان در تفسیر قرآن، تهران، نهضت زنان مسلمان. [16] بحرانى، سیدهاشم (1374). البرهان فی تفسیر القرآن، قم، موسسۀ بعثه. [17] برتلس، یوگنی. ا (2536). تصوف و ادبیات تصوف، ترجمۀ سیروس ایزدی، تهران، امیر کبیر. [18] پورجوادی، نصرالله (1380). اشراق و عرفان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [19] تمیمی آمدی، عبدالواحد (1410ق). غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتبالاسلامیه. [20] ثقفی، ابراهیم بن محمد (1410ق). الغارات، قم، دارالکتبالاسلامیه. [21] جامی، عبدالرحمن (1336). نفحات الانس، تهران، سعدی. [22] حرعاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه، قم، آلالبیت (ع). [23] حسنزادۀ آملی، حسن (1381). هزار و یک کلمه، تهران، بوستان کتاب. [24] خطیب بغدادی، احمد بن علی (1417ق). تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه. [25] خواجه عبدالله انصاری (1363). طبقاتالصوفیه، تهران، توس. [26] دیلمی، حسن بن محمد (1412ق). ارشاد القلوب، قم، شریفالرضی. [27] ذهبی، محمد بن احمد (1986). سِیرُ اعلام النبلاء، به کوشش شعیب الارنووط، بیروت، الرساله. [28] راوندی، قطبالدین (1407ق). الدعوات، قم، مدرسۀ امام مهدی (عج). [29] روزبهان بقلی (1360). شرح شطحیات، به کوشش هانری کربن، تهران، طهوری. [30] زرینکوب، عبدالحسین (1362). ارزش میراث صوفیه، تهران، امیرکبیر. [31] سراج طوسی، ابونصر (1960). اللمع فی التصوف، به کوشش عبدالحلیم محمود، بغداد، المثنی. [32] سلمی نیشابوری، ابوعبدالرحمن (1960). طبقات الصوفیه، به کوشش یوهانس پدرسن، لیدن. [33] سهروردی، شهابالدین (1364). عوارفالمعارف، ترجمۀ ابومنصور اصفهانی، تهران، علمی و فرهنگی. [34] شعیری، محمد بن محمد (1363ق). جامع الأخبار، نجف، الحیدریه. [35] شمس، محمد جواد (1392). «تأملی در پیوند تاریخی بایزید بسطامی با امام جعفرصادق(ع)»، پژوهشنامۀ ادیان، شمارۀ 13، دورۀ 7، صص153ـ175. [36] شهید ثانی، زینالدین بن على (1374). تسلیه العباد، تهران، هجرت. [37] شیخ بهایی، محمد بن حسین (1403ق). کشکول بهایى، بیروت، الاعلمى. [38] شیرازی(معصومعلیشاه)، معصومعلی (1339). طرائق الحقائق، به کوشش محمدجعفر محجوب، تهران، کتابفروشی بارانی. [39] شیروانی، زینالعابدین (1361). ریاض السیاحه، تهران، سعدى. [40] صالح بن جناب (1373). کتاب الادب و المروه، به کوشش محمد دامادی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [41] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1383). شرح أصول الکافی، تهران، صدرا. [42] صفیعلیشاه، محمدحسن (1360). اسرار المعارف و میزان المعرفه، تهران، اقبال. [43] طوسى، محمد بن الحسن (1414ق). الأمالی، قم، دارالثقافه. [44] ــــــــــــــ (1411ق). مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسۀ فقهالشیعه. [45] عطار نیشابوری، فریدالدین (1366). مصیبتنامه، به کوشش نورانی وصال، تهران، زوّار. [46] ــــــــــــــ (1360). تذکرهالاولیاء. به کوشش محمد استعلامی، تهران، زوّار. [47] غزالی، ابوحامد (1403ق). احیاء علوم الدین، 16جلد، بیروت، دارالکتابالعربی. [48] قشیری، ابوالقاسم (1374). الرساله القشیریه، قم، بیدار. [49] کبیر مدنی، سیدعلی (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفۀ سیّدالساجدین، قم، دفتر انتشارات اسلامی. [50] کفعمی، ابراهیم بن على (1418ق). البلد الأمین و الدرع الحصین، بیروت، الاعلمی. [51] کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، تهران، اسلامیه. [52] کوفی، فرات بن ابراهیم (1410ق). تفسیر فرات الکوفی، تهران، وزارت ارشاد اسلامی. [53] ماسینیون، لویی (1369). «مقدمه». مجموعه آثار سلمی نیشابوری، به کوشش نصرالله پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [54] مجلسی، محمدباقر (1414ق). شرح فقیه: لوامع صاحبقرانى. قم، اسماعیلیان. [55] ـــــــــــ (1403ق). بحارالأنوار. بیروت، دار احیاء التراثالعربی. [56] ـــــــــــ (1404ق). روضه المتقین، قم، کوشانبور. [57] المزیدی، احمد فرید (1427ق). الإمام الجنید، بیروت، دارالکتبالعلمیه. [58] مسعودی، علی بن حسین (1948). مروج الذهب. به کوشش: محمد عبدالحمید، بیروت، بینا. [59] مصباحالشریعه (منسوب به امام صادق (ع)) (1400ق). بیروت، الاعلمی. [60] مقدسی، محمد بن احمد (1991). احسن التقاسیم، قاهره، مدبولی. [61] مولوی، جلالالدین (1363)، مثنوی معنوی. به کوشش نصرالله پورجوادی، تهران، امیرکبیر. [62] نجمالدین رازی (1352). مرصادالعباد، به کوشش محمدامین ریاضی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. [63] ورام بن أبی فراس (1410ق). مجموعۀ ورّام، مشهد، آستان قدس رضوی. [64] هاشمی خویی، حبیبالله (1400ق). منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، تهران، مکتبه الاسلامیه. [65] هجویری، ابوالحسن (1358). کشفالمحجوب، به کوشش و. ژوکوفسکی، تهران، طهوری. [66] Knysh, A (2000). Islamic Mysticism. Boston, Brill. [67] Nicholson, R (1923). The Idea of Personality in Sufism. Cambridge, Cambridge University Press. [67] Massignon, L (1968). Essai Sur Les Orgines du lexique technique de la mystique Musulmane. Paris, J. Virin. [68] Trimingham, S (1971). Sufi Orders of Islam. London, Clarendon press.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 678 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 488 |